31/01/2013 19:51
Անտոնինա Մահարի. Ես ինձ երբեք աղքատ չեմ համարել (Տեսանյութ)
Կիևյան փողոցում գտնվող այս տանը ժամանակին ապրել ու ստեղծագործել է հայ մեծանուն գրող Գուրգեն Մահարին: Հիմա այստեղ ապրում է նրա այրին` Անտոնինա Մահարին:
Նա մեզ դիմավորեց` հագին մի քանի տաք հագուստ ու վերարկու, ու միանգամից հրավիրեց հյուրասենյակ, որը ծառայում է նաև որպես Գ. Մահարու թանգարան: Պատերից կախված բազմաթիվ նկարներով, սենյակի մեջտեղում հին փայտե սեղանով, անկյունում դրված գրասեղանով, հին ռադիոընդունիչով ու բազմաթիվ գրքերով այս սենյակում ժամանակը կարծես կանգ էր առել, այնպես, ինչպես և նրա պահապան տիրուհու` Անտոնինա Մահարիի համար:
Արդեն հնացած, տեղ-տեղ ճաքճքած փայտից սեղանին միրգ ու քաղցրեղեն է դրված, և խնամքով իրար վրա դասավորված ափսեներ, ու թվում է` այլ հյուրերի էլ ենք սպասում, բայց տանտիրուհու խոսքով` այստեղ այլևս շատ հյուրեր չեն լինում:
«Այս սեղանի մոտ էր Գուրգենը սիրում աշխատել: Նրա մեջքը ցավում էր, ու միշտ նստում էր բազմոցին: Այստեղ նաև ժամանակին շատ գրողներ են եղել: Աղմկոտ, բոհեմական կյանք էր, գրողները խենթ էին, ծխում էին, հարբում, հարբած գալիս, հարբած գնում էին, երբեմն այս նույն սեղանի մոտ մնում մինչև լույս: Ասում էի` Գուրգեն, նրանք երբ են հասցնում գրել, բայց հետագայում նրանք դարձան դասական: Ես այդ խնջույքներին շատ չէի մասնակցում, մտնում էի սենյակ, դուրս գալիս, Գուրգենին հաճելի էր նրանց ներկայությունը, ես սովորել էի դրան»,- պատմում է տիկին Անտոնինան:
Ձմռանը չջեռուցվող այս սենյակում ջերմաչափի սնդիկը զրոյից ցածր է, իսկ մանրահատակը տեղ-տեղ դուրս է եկել, ու դժգոհ ճռճռում է վրայով քայլողի ոտքերի տակ:
Ա. Մահարին, սակայն, չի դժգոհում, չի դժգոհում նաև ամսական 30 հազար դրամ կենսաթոշակից:
«Ննջասենյակում տաքացուցիչ եմ միացնում, երբ գնում եմ ննջարան, այնտեղ մի քիչ միացնում եմ: Բայց հոսանքը շատ թանկ է, երբ ձմռանն այնտեղ միացնում եմ, 10 հազար եմ վճարում, իսկ ամռանը` ավելի պակաս: Ես ընդգրկված եմ Հայաստանի ամենաաղքատ մարդկանց ցուցակում, սակայն շատ մարդիկ կան, որոնք աշխատելու դեպքում են այդքան ստանում, դրա համար էլ լռում եմ: Ես ինձ երբեք աղքատ չեմ համարել, ու երբեք չեմ դիմել որևէ մեկին օգնության համար: Ես սովոր եմ դժվարություններին, եթե լավ լիներ, կզարմանայի»,- ասաց նա:
Գուրգեն և Անտոնինա Մահարիները ծանոթացել են Սիբիրում: 1945 թ. Վիլնյուսի համալսարանի 22-ամյա ուսանողուհի Անտոնինա Պովելայտիտին` «Հանուն Լիտվայի անկախության» գաղտնի խմբավորմանը մասնակցելու մեղադրանքով աքսորվում է Սիբիրի ճամբար և այստեղ էլ ծանոթանում ապագա ամուսնու` քաղբանտարկյալ Գուրգեն Մահարու հետ:
Անտոնինան Սիբիրում անցկացրել է 10, իսկ Գուրգեն Մահարին` 17 տարի: Նրանք միասին են ազատվել աքսորից, ամուսնացել Սիբիրում ու եկել Հայաստան: Ա. Մահարու խոսքով` միակ բանը, որ կփոխեր անցյալում Գուրգենին Հայաստան բերելն է:
«Նա կենդանի դիակ էր Սիբիրում, ես նրան վերակենդանացրեցի ու բերեցի այստեղ, որ նրան սպանեն, իսկ ինձ ատեն, որ ազգությամբ հայ չեմ: Իհարկե, կան նաև խելացի մարդիկ, որոնց հետ ես ընկերություն եմ անում: Կյանքի վերջին օրերին նա ասում էր ինձ` ինչ լավ էր Սիբիրում, բայց մահանալիս խնդրեց, որ ես մնամ այստեղ, որովհետև միակ մարդն եմ, որ գիտեմ իր մասին ճշմարտությունը: Ես խոստացել եմ ու պետք է մնամ»,- ասում է Անտոնինա Մահարին:
