27/08/2014 16:38
Հայոց ցեղասպանություն եզրույթը պետք է փոխարինել Մեծ եղեռնով. Քաղաքագետ
Հայ-թուրքական հարաբերությունների առանցքում Հայոց ցեղասպանությունն է ընկած, որը քննարկվում է հետխորհրդային տարիներից սկսած: Այսօր լրագրողների հետ հանդիպման ընթացքում անդրադառնալով հայ-թուրաքական հարաբերություններին՝ նշեց քաղաքագետ Ալեքսանդ Մանասյանը:
Նրա խոսքով՝ մեր իշխանություններն այս ուղղությամբ ակտիվ աշխատում են, սակայն դեռ անելինքները շատ են:
«Հարցի հետ կապված ՀՀ առաջին նախագահն այլ դիրքորորշում ուներ և ուզում էր հարցն ընդհանրապես փակել և լռության մատնել, երկրորդ նախագահը՝ այլ, ով այդ մասին բարձրաձայնեց, իսկ երրորդ նախագահի օրոք հայտնի դարձավ, որ եթե Հայաստանը լռի, Եվրոպան ու աշխարհը չեն պատրաստվում լռել: Այսինքն՝ եթե Հայաստանը լռի, հարցն օրակարագից այսպես, թե այնպես դուրս չի գալու»,- ընդգծեց Մանասյանը:
Քաղաքագետը հավելեց նաև, որ ժամանակի ընթացքում պետք է Հայաստանը փոխի իր վարած քաղաքականությունը: Նա առաջարկում է Հայոց ցեղասպանություն եզրույթը փոխարինել մեկ այլ հասկացությամբ, ինչը թույլ կտա ոչ միայն Հայոց Ցեղապանության ճանաչման, այլև փոխհատուցման գործընթաց վերսկսել:
«Այսօր Հայոց ցեղասպանություն հասկացությունը պետք է փոխարինել Մեծ եղեռն արտահայտությամբ: Նույն ձևով պետք է առաջ տանենք նաև Մեծ եղեռն գաղափարախոսությունը, որը նշանակում է տվյալ ազգի հայրենազրկությունը և ցեղասպանությունը սեփական հայրենիքում»,- նշեց քաղաքագետը՝ ընդգծելով, որ հրեաների նկատմամբ նույնպես եղել է ցեղասպանություն, բայց նրանք օգտագործում են ոչ թե հրեաների ցեղասպանություն եզրույթը, այլ՝ Հոլոքոստը:
«Պատմությունը ցույց է տալիս, որ կան որոշակի կարծրատիպեր, որոնք իշխում են և ազդում են մեր մոտեցումների վրա: Այդ կարծրատիպերը հարյուրամյակների պատմություն ունեն, իսկ որոշակի հասկացություններում մենք պետք է կարողանանք դուրս գալ այդ կարծրատիպերի կաղապարից: Հայոց ցեղասպանությունը կամ Մեծ Եղեռնը տեղի է ունեցել ոչ միայն Օսմանյան կայսրության ժամանակաշրջանում, այլև նրա սահմաններից դուրս: 1918 թվականին Նուրի Փաշայի գլխավորությամբ թուրքական զորքերը մտել են Անդրկովկաս և հայկական գյուղերն ավերել: Դա նույնպես Ցեղասպանություն է: Նրանք հասել են նաև Բաքու, որտեղ ևս կոտորել են ավելի քան 30 հազար հայ: Մենք մոռանում ենք նաև Ադրբեջանում տեղի ունեցած Ցեղասպանությունը: Սա ևս չպետք է դուրս թողնենք Հայոց ցեղասպանության գործընթացից: Մենք խոսում ենք 1915-1923 թվականների մասին, բայց մոռանում ենք, որ Ցեղասպանություն եղել է նաև հետագայում: Մենք մոռանում ենք նաև, որ նախկին Թուրքիան այլ քաղաքականություն էր վարում, իսկ այսօրվա Թուրքիան՝ այլ: Ուստի ժամանակն է, որպեսզի Հայաստանը ևս փոխի իր վարած քաղաքականությունը»,- նշեց քաղաքագետը:
Այդուհանդերձ՝ քաղաքագետը նկատեց նաև, որ արդեն մի քանի տարի է, ինչ Ամերիկայի Հայ Դատի հանձնախումբը բոլոր ջանքերն ուղղում է, որպեսզի ԱՄՆ-ի նախագահ Օբաման արտաբերի Հայոց ցեղասպանություն արտահայտությունը, իսկ նա արտաբերում է միայն Եղեռն կամ Մեծ Եղեռն եզրույթը: Լրագրողի դիտարկմանը, թե դրանից հետո Օբաման կճանաչի՞ Հայոց ցեղասպանությունը, քաղաքագետը պատասխանեց. «Ես վստահ եմ, որ Օբաման այդ եզրույթն արտասանել է չգիտակցելով: Բայց, քանի որ արդեն երկու անգամ արտաբերել է մենք պետք է օգտվենք նաև այդ հանգամանքից»,- նշեց քաղաքագետը:
Նախոդրող հրապարակում՝ Նալբանդյանի այցն իր մեջ խորհուրդ ունի. Ալեքսանդր Մանասյան
