27/01/2015 17:48
«Անընդունելի է ՄԻԵԴ կողմից Ցեղասպանության և Հոլոքոստի միջև բացասական համեմատությունը»
Այսօր Ստրասբուրգում Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանում Հայաստանի Հանրապետության լիազոր ներկայացուցիչ, ՀՀ գլխավոր դատախազ Գևորգ Կոստանյանը ներկայացրեց վաղը ՄԻԵԴ Մեծ պալատում «Փերինչեկն ընդդեմ Շվեյցարիայի» գործի որոշ մանրամասներ: Այս մասին հայտնում է Aysor.am-ի թղթակիցը Ստրասբուրգից:
Գևորգ Կոստանյանը նշեց, որ ՀՀ-ը ներգրավված չի եղել և չէր էլ կարող ներգրավվել մինչ այժմ Շվեյցարիայի դատական համակարգում, ինչպես նաև ՄԻԵԴ առաջին որոշման կայացման պրոցեսում, քանի որ վեճը վերաբերում էր Շվեյցարիայի օրենսդրության համապատասխանության հարցին՝ Մարդու իրավունքների եվրոպական կոնվենցիային։
Փերինչեկը վիճարկում էր Շվեյցարիայի դատարանի որոշումը և դատարանի կիրառած օրենքը, որով իրեն դատապարտել են կոնվենցիային հակասող լինելու փաստով պայմանավորված:
«Այս համատեքստում ՀՀ-ն պաշտոնապես ոչ ներառվել է, ոչ էլ իրավունք ուներ որևէ կերպ ներգրավվել պրոցեսում։ ՄԻԵԴ վճռով պայմանավորված արդեն ՀՀ-ն միջամտեց գործի վարույթին»,-ասաց ՄԻԵԴ-ում ՀՀ կառավարության ներկայացուցիչը և ներկայացրեց ՀՀ-ի՝ գործում ներգրավվելու պատճառները։
«Ի զարմանս մեզ, Եվրոպական դտարանը ոչ միայն քննության առավ Հայոց ցեղասպանությանը վերաբերող հարցերը, այլև՝ մեզ համար մտահոգիչ և սկզբունքնորեն անընդունելի ձևակերպումներ ու դիրքորոշումներ հայտնեց վճռում, որն էլ ֆորմալ հիմք հանդիսացավ ՀՀ-ի համար ուղղակիորեն ներգրավվել դատական գործընթացում՝ որպես երրորդ կողմ։ Խնդիրն այն էր, որ ՄԻԵԴ-ը, քննության առնելով Շվեյցարիայի օրենսդրության համապատասխանությունը կոնվենցիան, սկսեց գնահատականներ տալ Հայոց ցեղասպանության փաստին։
Մեզ համար անընդունելին և սկզբունքորեն անհամատեղելին այն էր, որ ՄԻԵԴ-ը, 2 ամենածանր միջազգային հանցագործությունների միջև՝ հայոց ցեղասպանության և հոլոքոստի, անցկացրեց բացասական համեմատություն․ հոլոքոստը գնահատելով որպես միջազգայնորեն և միջազգային դատարանի կողմից լայն ճանաչում ստացած փաստ, հայերի ցեղասպանությունը՝ որակելով և գնահատելով որպես դեռևս պատմական վեճ։
Այս և վճռում տեղ գտած ևս մի շարք ձևակերպումները մեզ համար սկզբունքորեն անհամատեղելի և անընդունելի լինելով՝ մենք դիմեցինք ՄԻԵԴ՝ երրորդ կողմ ներգրավվելու համար՝ նկատի ունենալով, որ այդ ձևակերպումը ոչ միայն վերաբերում էր Շվեյցարիայի օրենսդրության համապատասխանությանը, ՀՀ-ին՝ որպես պետություն, այլև վերաբերում էր հայ հասարակությանը, ողջ հայ ժողովրդին։ Այս ամենով պայմանավորված՝ Հայաստանի կառավարությունն այլընտրանք չուներ, քան՝ պաշտոնապես ներգրավվել գործում»,-ասաց Գևորգ Կոստանյանը։
Հայաստանի Հանրապետության՝ ՄԻԵԴ դիմելու փաստի առումով Գևորգ Կոստանյանը ներկայացրեց 3 հիմք և այն ակնկալիքները, որ առկա է այս դատավարությունից․
«1․ Մեզ համար անընդունելի է ՄԻԵԴ հեղինակավոր կառույցի որևէ գնահատական՝ վճռում առկա կամ հնարավոր այնպիսի ձևակերպումներ, որոնք որևէ կերպ կասկածի տակ կդնեն Հայոց ցեղասպանությունը՝ անկախ նրանից, թե այն արվում է իրավական, պատմական, կամ այլ հարթությունում։
Ցանկացած ձևակերպում, որը կարող է վիճարկել կամ անգամ այդպես ներկայացնել Հայոց ցեղասպանության փաստը, մեզ համար սկզբունքորեն անընդունելի է։ Եվ մեր թիվ 1 խնդիրն է, որպեսզի կարողանանք այնպես անել, որ որևէ ձևակերպում, որևէ գնահատական Հայոց ցեղասպանության բացասական ներկայացման առումով վճռում չլինի։
2․ Նկատի ունենալով, որ խնդիրը վերաբերում է Հայոց ցեղասպանությունը ժխտելու քրեականացման գործընթացին ևս, կարծում ենք, որ նման հեղինակավոր իրավական ակտում գնահատականների առկայությունը կարող է Հայոց ցեղասպանությունը ժխտողների կողմից օգտագործվել անբարոյական նպատակներով և հանդիսանալ գործիք՝ առավել տարածել ռասսայական խտրականություն և մասնավորապես օգտագործվել հայոց ցեղասպանության ժխտման համար։
Հետևաբար մեր երկրորդ խնդիրն է, որպեսզի մենք բոլոր ջանքերը գործադրենք, որ ընդհանրապես քրեականացման գործընթացը որևէ կերպ, այս վճռի պայմաններում, չկարողանա ոչ դանդաղեցվել, ոչ կասեցվել, ոչ էլ առավել ևս դադարեցվել։
3․ Նկատի ունենալով այն, որ Թուրքիայի կողմից վիժեցվել կամ փորձ է արվել վիժեցնել ՀՀ-ի հետ հարաբերությունները, և Թուրքիայի կողմից վաղ, թե ուշ ընդունվելու է փաստը՝ ճանաչելու, ապաշխարելու և փոխհատուցելու, Հայոց ցեղասպանության զոհերի և հայերի առաջ իր պարտականությունները կատարելու, մեր խորին համոզմամբ, վճռի համապատասխան բովանդակությունը, որը, ես չեմ ուզում կանխատեսելի դարձնել ձեզ համար, բայց այնուամենայնիվ, նպատակներից մեկն է»։
Այս ամենից ելնելով՝ ՀՀ-ն ոչ միայն պետական, այլև ամբողջ հայության ջանքերը մեկտեղել է այս նպատակներին հասնելու համար։ Դրանով է պայմանավորված նաև այն, որ մի շարք հայկական կազմակերպություններ ևս ուղղակիորեն ներգրավված են այս գործընթացի մեջ։
Հիշեցնենք, որ Դողու Փերինչեկը, լինելով իրավագիտության դոկտոր և Թուրքիայի Աշխատավորական կուսակցության նախագահ, 2005թ․-ին տարբեր քաղաքնեում և Լոզանում քննարկումների, կոնֆերանսների ժամանակ հանդես է եկել հայտարարություններով, խստորեն հերքելով հայոց ցեղասպանության փաստը՝ միաժամանակ հայոց ցեղասպանությունն անվանելով «միջազգային սուտ»։ Այս փաստի կապակցությամբ Շվեյցարիա-Հայաստան միությունը դիմել է Լոզանի դատարան՝ վերջինիս քրեական պատասխանատվության ենթարկելու համար՝ ռասսայական խտրականության դրսևորման և քարոզման համար։
2007 թվականի մարտի 9-ին շվեյցարական դատարանը Քրեական օրենսգրքի 216¬-րդ հոդվածով Փերինչեքին դատապարտել էր Հայոց ցեղասպանությունը հրապարակայնորեն ժխտելու համար` ենթարկելով նրան ինչպես վարչական, այնպես էլ քրեական պատասխանատվության: Վո կանտոնի վերաքննիչ դատարանը և Դաշնային գերագույն դատարանը մերժել էին մարտի 9¬-ի դատավճռի դեմ ներկայացված բողոքը և չէին բեկանել կայացված դատավճիռը: Փերինչեքը դիմել էր ՄԻԵԴ: 2013 թվականի դեկտեմբերի 17¬-ին Եվրադատարանի իրավասու պալատը դատավճիռ էր կայացրել, ըստ որի շվեյցարական դատարանները խախտել են բողոքարկողի՝ Փերինչեքի խոսքի ազատության իրավունքը: Ամիսներ անց շվեյցարական կողմը դիմեց ՄԻԵԴ՝ Փերինչեքի գործը Գերագույն պալատի կողմից վերանայելու պահանջով:
