02/03/2015 18:05
Սուրեն Շահվերդյան. Մեր մշակույթի նախարարն այն, ինչը կարող էր խորտակել ու փչացնել՝ արդեն փչացրել է
Life.panorama.am-ը զրուցել է ռեժիսոր-բեմադրիչ Սուրեն Շահվերդյանի հետ, ով հեռուստադիտողին առավել հայտնի է «Հ2» հեռուստաընկերությամբ հեռարձակվող «Չէին սպասում» հաղորդումից:
-«Սև, դառը շոկոլադ» ներկայացումը հանդիսատեսի կողմից բավական դրական արձագանքների արժանացավ: Արդարացրե՞ց Ձեր սպասելիքները:
-Միգուցե մեծամտություն թվա, բայց պետք է ասեմ, որ իմ ներկայացումներից և ոչ մեկը ոչ բուռն չի ընդունվել: Կարծիքները երկու մասի են բաժանվել. ոմանք հավանել են, ոմանք էլ՝ անհետաքրքիր համարել: Ուրախ եմ, որ կարծիքներ են հնչում, և ոչ թե միջակ ստեղծագործություն է լինում, որի շուրջ քննարկումներ չեն ընթանում: Միանշանակ՝ սպասելիքներս արդարացվեց, գոհ եմ և՛ քննադատություններից, և՛ բարի խոսքերից: Մարտ ամսին կլինենք նաև Վանաձորում, Գյումրիում և Էջմիածնում:
-Չե՞ք մտածում ֆիլմ նկարահանելու մասին:
-Այո, մտածում եմ: Կարծում եմ՝ մոտ ապագայում կիրականացնեմ: Նաև նոր ներկայացումներ կպատրաստեմ: Մեր նորությունները հաճախակի կդառնան այն դեպքում, երբ թատերական ասպարեզում որոշ փոփոխություններ լինեն: Արդեն 15 տարի է, այս ոլորտում եմ, ոչ մի շարժ չեմ նկատել:
-Այդ պայմանով, երևի, շատ երկար պետք է սպասեք:
-Ցավոք սրտի, ճիշտ եք՝ մեր մշակույթի նախարարն այն, ինչը կարող էր խորտակել ու փչացնել, արդեն փչացրել է, չեմ հասկանում, թե էլ ի՞նչ ունի անելու, որ շարունակում է պաշտոնավարել: Հավատում եմ, որ կլինեն փոփոխություններ մոտ ապագայում: Այսպես մի քիչ ավելի կվատանա ու ժողովուրդը կպայթի: Իսկ երբ ժողովուրդը պայթում է, ամեն ինչ դեպի լավն է գնում:
-Բայց որքանով ինքս եմ նկատել՝ բավական դիմացկուն ազգ ենք, չենք պայթում:
-Չէ, արդեն կոկորդին է հասել, նկատում եմ: Էլ դիմանալու ու պայքարելու միջոց, հնարավորություն ու ցանկություն չկա:
-Որքան հասկանում եմ, որպես քաղաքացի՝ Ձեր «համբերության բաժակ»-ը լցվել է:
-Այո, և ոչ միայն իմ: Ինչ է, Ձերը չի՞ լցվել… Նույնիսկ այս ամենի մեղավորները գոհ չեն իրենց կյանքից:
-Սուրեն, Ձեր հեռուստատեսային նախագծերը՝ «Չէին սպասում», «Քաղցած չէին սպասում»՝ բավականին երկար էկրանային կյանք ունեն: Ըստ Ձեզ, ո՞րն է հաջողության գրավականը:
-Երևի այն հանգամանքը, որ մենք գիտենք, թե ինչն է հետաքրքրիր հեռուստադիտող միջին խավին, ու, երևի կարողանում ենք բավարարել նրանց հետաքրքրասիրությունն ու պահանջները: Չէ՞ որ սիրում ենք «փորփրել» մարդկանց կյանքն ու իմանալ մանրամասներ: Այս հաղորդումները թույլ են տալիս մարդուն առավել բացահայտել, քանի որ նրանք տանն են, կենցաղում: Իսկ ստուդիայում այդ հնարավորությունն այնքան էլ չկա:
-Դուք եթերում, երբեմն, քամահրանքով եք վերաբերում Ձեզ հյուրընկալած մարդկանց: Դա հաղորդման ֆորմա՞տն է պահանջում:
-Հաղորդման կանոնները դա թույլատրում են: Ես դաստիարակված մարդ եմ, բայց հաղորդման ընթացքում ես չեմ, այլ խաղում եմ մի դեր, որը նախապես է մտածված: Մտնում եմ այդ դերի մեջ ու կրում համապատասխան դիմակ այդ երկու հաղորդումների ընթացքում:
-Դա չի՞ զայրացնում Ձեզ հյուրընկալածներին:
-Շատերին զայրացնում է, շատերը ցանկանում են, որ այս կամ այն հատվածը կրճատվի, մոնտաժվի: Ես կարծում եմ, որ պետք է շփվել ազնիվ և բաց: Լինելով ռեժիսոր՝ հասկանում եմ, թե ում հետ ինչպես շփվել: Կան մարդիկ, որոնց հետ չի կարելի ավելորդություններ թույլ տալ, կան այնպիսիներն էլ, որոնց հետ կարելի է և պետք է խոսել իրենց լեզվով: Ես շատ ավելի համարձակ եմ, ավելի շատ կարող եմ խնդիրների մեջ խորանալ, քան մյուս հաղորդումների ընթացքում: Չեմ կարծում, որ կա մի հարց, որը չի կարելի մարդուն տալ: Եթե հյուրընկալողը համաձայնել է քեզ հանդիպել ու քո հարցերին պատասխանել, ապա հանգիստ կարող ես հարցնել այն, ինչ ուզում ես: Պատասխանելը նրա խնդիրն է. կարող է շրջանցել, կամ հումորով տակից դուրս գալ:
-Նեղացողներ շա՞տ են եղել:
-Շատ լուրջ պատահարներ չեն եղել, ոչ-ոք ինձ դատի չի փորձել տալ, չեն ծեծել կամ սպառնացել: Չեմ մտաբերում այդ աստիճանի նեղացած մարդկանց:
-Շատե՞րն են հրաժարվել նկարահանումներից:
-Այո, նման դեպքեր եղել են, և դա մարդկանց իրավունքն է: Երբ տարիներ առաջ թակեցինք Էմմա Պետրոսյանի և Արամոյի տան դուռը, Էմման արգելեց նկարահանում կատարել իրենց տանը, բայց հրավիրեց սուրճ խմելու: Այսօր մենք շատ լավ, մտերիմ ընկերներ ենք, ես 2-3 օրը մեկ իրենց տանն եմ: Այսօր հաղորդման մեջ մի փոքր փոփոխություն ենք կատարել. «Չէին սպասում» հաղորդման ժամանակ ցուցադրում ենք, թե այդ օրը քանի դուռ ենք թակում, մինչև մեր առջև դուռ է բացվում: Եղել է օր, որ 8-9-րդ տանը մեզ նոր ընդունել են:
-Իսկ պատահե՞լ է, որ սկզբում մերժել են, բայց որոշ ժամանակ անց իրենք են հրավիրել:
-Այո, եղել են այդպիսի դեպքեր, որ մարդիկ մեր պատճառով բարելավել են իրենց կենցաղային պայմաններն ու հրավիրել:
-Փաստորեն, մերժելու հիմնական պատճառը կենցաղայի՞ն պայմաններն են:
-Այո: Բոլորը գիտեն, որ մեր հայտնի մարդկանց, շոու-բիզնեսի ներկայացուցիչների կենցաղային պայմանները ոչ այնքան լավ վիճակում են: Շատերի մոտ շատ տխուր է վիճակը, ու չեն ցանկանում այդ մասին հեռուստադիտողն իմանա: Դա իրենց իրավունքն է: Բայց կան այնպիսի մարդիկ, որ իրենց համար պայմանները կարևոր չեն, իրենք մի փոքր ավելի վեր են կենցաղից, համաձայնում են հանդիպել, զրուցել և ցույց տալ այն, ինչ ունեն, ինչի հասել են:
-Հնարավո՞ր է, որ մի օր հասկանալով՝ հաղորդումն իրեն սպառում է, այցելեք սովորական մարդկանց տներ: Թե՞ դա ռիսկային է Հայաստանի սոցիալական պայմաններում:
-Ինչո՞ւ ոչ, հնարավոր է: Բայց ավելի լավ է՝ հետաքրքիր մարդկանց, ասելիքով մարդկանց տներ գնալ, այլապես դիտարժան չի լինի: Ասեմ, որ մեզ հյուրընկալողների մեջ կան մարդիկ, ովքեր մարզերի բնակիչներին ծանոթ չեն, քանի որ այս կամ այն հեռուստաընկերության աշխատող են, իսկ այդ հեռուստաընկերությունները միայն մայրաքաղաքում են հասանելի: Այնպես որ, մենք բացահայտում ենք շատերին:
-Սուրեն, դուք տարբեր բնագավառի մարդկանց տներում եք լինում: Եթե փոքրիկ մոնիտորինգ անցկացնեք, ո՞ր բնագավառի մարդիկ ենք ավելի բարեկեցիկ ապրում:
-Բնականաբար՝ պետական պաշտոնյաները (ծիծաղում է): Մենք բացահայտել ենք բազում պատգամավորների, նախարարների կենցաղային պայմանները: Նրանք իսկապես լավ են ապրում: Կամ այն աստղերը, որոնց հայրիկը կամ մայրիկը պաշտոն է զբաղեցնում: Իսկ մեր շոու-բիզնեսի ներկայացուցիչները, երգիչներն ու դերասաններն այնքան էլ բարեկեցիկ չեն ապրում, ինչպես մեր ժողովուրդն է պատկերացնում:
-Եղե՞լ են տներ, որտեղ Ձեզ զգացել եք ինչպես «ձուկը ջրում»:
-Շատ են եղել: Ես բնույթով շփվող եմ, մերվող ու հեշտությամբ դիմացինին հասկացող: Հաճախ դուռը շփոթում, պատահական դուռ եմ թակում ու այդ տան բնակիչների հետ շփվում, ընկերանում ենք: Հաճախ ինքս եմ եղանակ ստեղծում:
-Հնարավո՞ր է մի օր ինքներդ Ձեզ հյուրընկալվեք: Գուցե մարդկանց հետաքրքրում է նաև Ձե՞ր կենցաղը:
-Այո, «Չէին սպասումի» վերջին հաղորդումը կլինի մեր տանը:
-Վերջը երևո՞ւմ է:
-Մի օր պետք է երևա չէ՞ (ծիծաղում է): Դեռ չենք որոշել, բայց եթե մեր պետության մեջ ամեն ինչ այսպես մնա, այդ վերջն ավելի շուտ կգա, քան ցանկալի է:
-Կարո՞ղ եմ դա Հայաստանից հեռանալու մասին մտածելու «մեսիջ» ընդունել:
-Ոչ, այսօր դեռ չեմ մտածում այդ մասին: Բայց մտածում եմ, որ կարող են պայմաններն այն աստիճան վատանալ, որ ոչ-ոքի հետաքրքիր չլինի «Խրախճանքը ժանտախտի ժամանակ»: Պատահել է, որ մեր հանրապետության վիճակից ելնելով՝ զգացել եմ, որ տեղին չէ ինչ-որ մեկի դուռը թակել ու առաջարկել մեզ համար մի բան պատրաստել: Տեսնում եմ, որ գնալով իրավիճակը դառնում է էլ ավելի տխուր, մարդիկ՝ էլ ավելի մտահոգ, ու ժամանցային հաղորդումներն՝ էլ ավելի նյարդայնացնող:
-Հնարավորություններ ունեք մեկնելու, Ձեր մայրն ու քույրը ապրում են Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում: Ձեզ ի՞նչն է պահում Հայաստանում:
-Եվ ես, և հայրս պարբերաբար գնում-գալիս ենք: Հայրս այնտեղ բժիշկների հսկողության ներքո է: Թեև ՀՀ ժողովրդական արտիստ է, բայց ես իր կյանքի, այսօր իմ կողքին լինելու համար պարտական եմ ԱՄՆ-ին: Տարիներ առաջ Սունդուկյան թատրոնի հայտնի դեպքերից հետո սրտի լուրջ վիրահատություն ունեցավ, որը հնարավոր չէր այստեղ իրականացնել, քանի որ հսկայական փողեր էին պահանջվում, իսկ մեր պետության համար քո վաստակը որևէ նշանակություն չունի: Բայց նրան դրսում վիրահատեցին անվճար: Փառք Աստծո՝ առողջ է և ստեղծագործում է: Ինչ վերաբերում է, թե ինչն է ինձ պահում իմ երկրում, ապա ասեմ. այն գաղափարը, որ մենք ենք փոխելու մեր երկիրը, մեր պետությունը սարքելու այնպիսին, ինչպիսին մեզ պետք է: Այս պատահական հայտնված մարդիկ, ովքեր չեն անում այն, ինչ պետք է անեին, այլ հակառակը՝ ինչ հնարավոր է՝ քանդում ու փչացնում են, մի օր պետք է հեռանան: Այս «ներկայացումներ»-ը, «խաղեր»-ը բոլորի կոկորդում են:
-Սուրեն, մի փոքր կպատմե՞ք Ձեր ընտանիքի մասին:
-Ունեմ երկու զավակ՝ աղջիկ և տղա: Դպրոցական են: Տղաս շատ լավ դաշնամուր է նվագում: Կինս մասնագիտությամբ ռեժիսոր է: Ունեմ շատ լավ, հետաքրքրիր ընտանիք, որտեղ ինձ լավ եմ զգում:
