17/04/2015 19:29
Հայկական հարցն ու հայկական կողմն ապացուցելու որևէ խնդիր չունեն. քաղաքագետ
Քաղաքագետ Լևոն Շիրինյանի կարծիքով՝ Թուրքիան թուրքական արխիվների «ֆոկուսը» շրջանառության մեջ է դրել, որովհետև այլևս անելիք չունի: Նրա համոզմամբ՝ թուրքերն իրենց արխիվները մաքրել են լիարժեք փաստերից, հետևաբար այդ մասին բացահայտ առաջարկություն են անում, որով փորձում են ոչ միայն միջազգային հանրության ուշադրությունը շեղել, այլև հայ և թուրք հասարակությունների:
Aysor.am-ի թղթակցի հետ զրույցում անդրադառնալով հարցին՝ Թուրքիայի նախագահ Ռ. Թայիփ Էրդողանի կողմից նախօրեին արված հայտարարությունն՝ արխիվների վերաբերյալ, ինքնապաշտպանություն, թե՞ պաշտություն կարելի է դիտարկել, բանախոսը շեշտեց, որ եթե Թուրքիայի նախագահը խոսում է արխիվների բացման մասին, ապա թող բաց անեն նաև ռազմական արխիվները:
«Այն ինչ-որ այսօր կարելի է պատասխանատու և իրավական փաստաթուղթ համարել, դրանք իրականում ոչնչացվել են: Բացի դա՝ թուրք պատմաբան Թաներ Աքչամի կողմից 1915 թվականի դեպքերի գործողությունները կազմվում են դրանք կատարելուց հետո՝ հետին թվով: Իսկ սա շատ կարևոր է. դրանք արխիվ չեն կարող համարվել»,- նկատեց քաղաքագետը հստակեցնելով, որ այն տեղեկությունները, որոնք այսօր ներառվել են թուրքական արխիվներում, հատուկ ձևակերպված փաստաթղթեր են, որոնք ընկալելի են միայն քաղաքակիրթ եվրոպացիների համար, իսկ հայերի համար դրանք որևէ կարևորություն չունեն:
«Արխիվները բաց ասելով՝ Էրդողանը նկատի է ունեցել հենց այս, իսկ ռազմական արխիվները, որտեղ գտնվում են մեր կարևոր փաստաթղթերը, Էրդողանն այդ մասին խոսք անգամ չասաց: Եվ եթե ուզում են, որ գիտնականները գնան ու արխիվներն ուսումնասիրեն, թող բացեն թուրքական ռազմական արխիվները»,- ասաց նա:
Շարունակելով իր խոսքով՝ քաղաքագետը նկատեց, որ դեռ Սուլթանի ժամանակ բազմաթիվ քաղաքացիներ հպատակ էին կոչվում: Նա ընդգծեց, որ Թուրքիայի ռազմական արխիվներում կան նաև փաստաթղթեր նաև այդ հպատակների մասին: Քաղաքագետը համոզված է, որ այսօր պատմաբաններին հետաքրքրում է ոչ միայն Հայոց ցեղասպանության մասին տվյալները, այլև այդ փաստաթղթերը: «Օսմանյան Թուրքիան իր սեփական հպատակ ժողովրդի դեմ ևս պատերազմ է մղել, որը հիմա փորձում է շատ ակտիվորեն կոծկել: Այս պատճառով է նաև, որ ռազմական արխիվները չեն բացվում: Այսօր պատմաբաններին կարող է հետաքրքրել միայն ռազմական գերատեսչության հատուկ արխիվը, որը այն ժամանակ եղել է հատուկ ծառայություն»,- ասաց նա:
Քաղաքագետի խոսքով՝ Հայկական հարցն ու հայկական կողմն ապացուցելու որևէ խնդիր չունեն. այն վաղուց արդեն ապացուցված է, իսկ Թուրքիան ինքը դեռ պետք է կարողանա ապացուցել, իր «անմեղությունը»: Շիրինյանը առաջ է բերում Սևրի դաշնագիրը (1920 թվական-aysor.am), որտեղ ամեն ինչ պարզ ու հստակ գրված է: Նրա խոսքով՝ Հայոց ցեղասպանության մասին ամեն ինչ և բազմաթիվ ապացույցներ ներառված են, որի մասին գրված է նաև Էրդողանի փակ արխիներում: «Թող գնան ու կարդան իրենց պապերի ոճիրների մասին, որին մասնակցել են նաև նրանց ծնողները»,- հավելեց նա:
Ըստ Շիրինյան՝ եթե Թուրքիան այդքան անմեղ է, ինչպես որ Էրդողանն է ներկայացնում, ապա հարց է առաջանում. ինչու այսօր միլիոնավոր հայեր Արևմտյան Հայաստանում չեն ապրում: Նրա խոսքով՝ եթե Թուրքիան իսկապես ուզում է իր «անմեղությունն» ապացուցել, ապա պետք է թույլատրի արևմտահայերին վերադառնալ հայրենի տուն՝ Արևմտյան Հայաստան: «Ինչու այսօր այնտեղ բնակություն են հաստատել քրդերն ու թուրքերը, այլ ոչ՝ հայերը»,- հարց է բարձրացնում քաղաքագետն ու առաջարկ ներկայացնում: «Հայակական կողմը պետք է Էրդողանից, Չավուշօղլուինց ու նրանց նմաններից պահանջի, որպեսզի չարգելի հայերի վերադարձը: Թուրքիան պետք է առանց որևէ նախապայմանի արևմտահայերին ու նրանց ժառանգներին թուրքական քաղաքացիություն տա և հետ վերադարձնի ունեցվածքը: Եթե այդ արգելքը նա հանի, ուրեմն նա իսկապես անմեղ է, բայց նա դա չի անի՝ քանի որ մեղավոր է»,- հավելեց քաղաքագետը:
