25/04/2015 12:17
Հայաստանն իր վրա է վերցրել առաքելություն և մենք անելու ենք ամեն ինչ, որպեսզի աշխարհի բոլոր ցեղասպանությունները դատապարտվեն. Շարմազանով
«Ընդդեմ Ցեղասպանության հանացագործության» միջազգային ֆորումն ավարտեց իր աշխատանքները: Դրանից հետո Aysor.am-ը զրուցել է ԱԺ փոխխոսնակ, ՀՀԿ խմբակցության պատգամավոր Էդուարդ Շարմազանովի հետ, ով իր խոսքում նշեց, որ գլոբալ ֆորումի ժամանակ հնչեցրած հայտարարությունները փաստում են, որ Հայաստանն իր վրա է վերցրել մի կարևոր առաքելություն:
- Պարոն Շարմազանով, այս ընթացքում հնչեցին տարբեր ելույթներ: Դրանց մեջ կա՞յին այնպիսի ելույթներ, որոնք անակնակալ էին:
- Այո, և դա ևս մեկ անգամ հաստատեց այն, որ Հայոց ցեղասպանության իրողությունը փաստ է, և ողջ առաջադեմ միջազգային հասարակությունը, նույնիսկ այն երկրները, որոնք դեռ չեն ճանաչել Հաոց ցեղասպանությունը, ընդունում են, որ եղել է Ցեղասպանություն և իրենց երկրներում Ցեղասպանության ճանաչման անհրաժեշտություն են գտնում: Շատ կարևոր է այն, որ նրանք Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը համարում են հետագա ցեղասպանությունների կանխարգելման միջոց: Կարևոր է նաև այն, որ այդս ընթացքում շեշտը դրվեց ընդհանրապես ցեղասպանություն երևութի և դրա կանխարգելման վրա: Այս իմաստով՝ Հայաստանը միջազգային հարթակում դառնում է ցեղասպանությունների միջազգային դատապարտման առաջնորդ երկիր: Այսինքն՝ այդ առաքելությունը Հայաստանն իր վրա է վերցրել միսսիա և մենք անելու ենք ամեն ինչ, որպեսզի աշխարհի բոլոր ցեղասպանությունները դատապարտվեն: Հենց ամփոփիչ եզրակացության մեջ նշվեց ոչ միայն Հայոց ցեղասպանությունը, այլ Հոլքոստը, Ռուանդայի, Կամբոջայի, հույների ու ասորիների ցեղասպանությունները: Սա խոսում է միայն այն մասին, որ Հայաստանը հասկանում է ոչ միայն իր ցավը, այլև՝ մյուսների, ովքեր ապրել են ցեղասպանություն: Եվ դա նշանակում է, որ որպես ցեղասպանություն ապրած ժողովուրդ՝ կոչ ենք անում մյուսներին ևս պայքարել ու կանխել հետագա ցեղասպանությունները: Այսինքն՝ Հայաստանը ևս մեկ անգամ ապացուցեց, որ ինքը մարդու իրավունքների ջատագով է, ժողովրդավար արժեքների դավանող երկիր, որն առաջնորդվում է ցեղասպանության միջազգային դատապարտման սկզբունքով և դրա առաջնահերթությամբ:
- Պարոն Շարմազանով, ձեր կարծիքով այդ ճնշումները, քննադատությունները, որոնցով միջազգային հանրությունը կոչ է անում Թուրքիային ընդունել ճանաչել Հայոց ցեղասպանությունը, արդյոք Թուրքիան դրանք ի գիտություն կընդունի, թե՞ ոչ: Ըստ Ձեզ, ի՞նչն է պատճառը, որ Թուրքիան այսօր չի ուզում ընդունել ու ճանաչել Հայոց ցեղապանությունը:
- Այսօրվա թուրքական իշխանությունն ապրում է հայական բարդույթով: Չեմ կարող ասել, թե ինչի է իրականում պատճառը, բայց այն որ նա վախենում է՝ դա ակնհայտ է: Վախենում է ճշմարտությունից, վախենում է առերեսվել սեփական անցյալին, բայց Թուրքիայի կողմից ընդունելն ու ներողություն խնդրելը, զղջալը կարևոր է, քանի որ պատիվ կբերի Թուրքիային: Եթե մարդիկ կարծում են, որ զղջալը կամ նորղություն խնդրելը կամ անցյալի սխալներն ընդունելն ու պատմության հետ հաշտվելն ամոթ է, իրենց պատվից վեր է՝ դա շատ սխալ է: Քաղաքակիրթ աշխարհը, քաղաքակիրթ մարդկությունն այսօր շարժվում է այլ ճանապարհով: Մենք մեր առջև ունենք արդեն Գերմանիայի օրինակը: Մենք տեսանք, որ Գերմանիան ազատվելով այդ լծից, այդ բեռից, ավելի մեծ տեղ ունեցավ ժողովուրդների միջազգային ընտանիքում: Իսկ
Թուրքիայի ժխտողական քաղաքականությունը, որը վարում են Թուրքիայի նախագահ Ռ. Թայիփ Էրդողանն ու վարչապետ Ահմեդ Դավութօղլուն, երկար տևել չի կարող: Ես պարզապես ափսոսում եմ, որ Թուրքիայի իշխանությունները դեռևս շարժվում են այդ ուղով և կեղծ գալիպոլիներ են կազմակերպում: Բայց ես համոզված եմ մի բանում. պատմության անիվը հնարավոր չէ հետ շրջել և գետի հունին՝ դեմ լողալ երկար: Եվ մենք տեսնում ենք, որ միջազգային ընթացիկ միջոցառումները ցույց տվեցին, որ միջազգային հանրությունը ճանաչում ու դատապարտում է Հայոց ցեղասպանությունը: Այսօր մենք տեսանք բազմաթիվ երկրների ներկայացուցիչների հայտարարություններ, որոնք դա ապացուցում են: Ապացույց է Հռոմի պապի կողմից մատուցված պատարագն ու Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը, ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի ուղերձը, որոնք ևս շատ կարևոր են մեզ համար: Այդ ամենը փաստում է միայն այն, որ մինչև մարդկությունը չի դատապարտել նախկին ոճրագորությունները, վտանգ կա, որ այդպիսի ոճրագործությունները կրկնվելու են: Եվ, վերջապես որքա՞ն կարելի է ապրել երկակի ստանդարտներով:
- Բոլոր այդ հայտարարությունները, փաստորեն, մեծ հարված էին թուրքական իշխանություններին…
- Այո, ես կարծում եմ, որ Դավութօղլուն և Էրդողանը դարձել են իրենց քաղաքականության գերին: Իրենք իրենց մտցրել են մի մութ անկյուն, որտեղից չեն ուզում դուրս գալ: Ես կարծում եմ, որ ճիշտ կլինի, որպեսզի թուրքական իշխանությունները 180 աստիճանով շուռ գան ու առերեսվեն պատմության հետ: Իսկ, երբ որ ճշմարտությանը երես են թեքում, չեն տեսնում նաև, թե ինչպես է մարդկությունը զարգանում: Եվ պետք է ոչ թե ստվերին շրջվել, այլ ստվերից դուրս գալ դեպի լույսը: Կարծում եմ, որ մի օր Թուրքիան վերջապես ինքը կփորձի հաշտության եզրեր գտնել Հայաստանի հետ:
- Եվ Հայաստանը դրանով ի՞նչ իրավունքներ ձեռք կբերի:
- Ոչ թե Հայաստանը, այլ հայ ժողվուրդը, ձեռք կբերի բազմաթիվ իրավունքներ: Կա համահայկական հռչակագիր, որտեղ մեր հետագա գործողությունները հստակ ընդգծված են: Այնտեղ կա նաև մեր իրավական հիմքերի պլանը, ըստ որի՝ պետք է շարժվենք:
- Իսկ Օբամայի հայտարարությո՞ւնը…
- Գիտեք ինչ կա. նույն օբամաներն իրենք էլ են ճանաչում Հայոց ցեղասպանությունը: Եկեք հիշենք, որ Օբաման մինչև նախագահ դառնալն ընդունել է Հայոց ցեղապսանությունը: Որևէ մեկն այսօր, բացի Թուրքիայից, չի ասում, որ Ցեղասպանություն չի եղել: Միգուցե ձևակերպումների մեջ են տատանվում, բայց այն որ Ցեղասպանություն է տեղի ունեցել, ոչ ոք չի հերքում, այդ թվում՝ ԱՄՆ նախագահ Բ. Օբաման: Պարզապես ափսոսում եմ, որ ԱՄՆ-ի նման գերտերությունը, որը համարվում է առաջադեմ ժողովրդավարական երկիր, դեռևս իր մեջ ամբողջական ուժ չի գտնում ու հաղթահարում այդ վախը, որպեսզի Ցեղասպանություն եզրույթն օգտագործի, սակայն մենք գիտենք, որ ամերիկյան հասարակությունն ընդունում ու ճանաչում է Հայոց ցեղասպանույունը: Սա երկարատև պայքար է, որը մեկ օրում չի ավարտվում:
- Ապրիլի 24-ից հետո Հայաստանն ի՞նչ է պատրաստվում անել:
- Ապրիլի 25-ից սկսվելու է պայքարի նոր փուլ: ԱԺ հայտարարության մեջ մենք ևս կոչ ենք արել բոլոր այն երկրներին, ովքեր դեռ չեն ճանաչել՝ ճանաչեն, իսկ բոլոր նրանք, ովքեր արդեն ճանաչել են, քրեականացնեն այդ ժխտողականությունը: Արդեն մի քանի երկրներ համապատասխան բանաձևե ընդունել են, և այդ գործընթացը շարունակվում է, սակայն կլինեն նարև այլ երկրներ, որոնք ևս նման բանաձևեր կընդունեն: Մենք պետք է պայքարենք, որպեսզի այդ ամենը կանխենք: