02/10/2015 11:22
Չգիտեմ՝ ճիշտ քայլ արեցի, թե ոչ, բայց ինքս հրաժարվեցի այդ գործից. Գարիկ Չեփչյանը գործունեության, բիզնեսի և ընտանիքի մասին
Aysor.am-ը հյուրընկալել է Գաբրիել Սունդուկյանի անվան ազգային ակադեմիական թատրոնի դերասան Գարիկ Չեփչյանին, ով հեռուստադիտողին ծանոթ է ոչ միայն դասական թատրոնի բեմից, այլև ժամանակակից մի շարք սերիալներից և ֆիլմերից: Անկեղծ ու հետաքրքիր արվեստագետ, ում հետ զրուցելիս ժամանակը մի պահ կանգ է առնում՝ թույլ չտալով զգալ վայրկյանների թռիչքը:
-Պարոն Չեփչյան, քանի որ այժմ Սունդուկյան թատրոնը հիմնովին վերանորոգվում է, ի՞նչ զբաղվածություն ունեք:
-Ճիշտ է, շենքը վերանորոգմն մեջ է, բայց մեր թատրոնը բուռն զբաղվածություն ունի: Հենց այս պահին ձեռնամուխ ենք եղել 4 նոր գործերի բեմադրությանը. Գ. Սունդուկյանի «Պեպոն» է, Հ. Պարոնյանի՝ «Ատամնաբույժն արևելյան», մեկ ժամանակակից պիես, որն արցախյան ազատամարտիկների մասին է, նաև մեկ արտասահմանյան ստեղծագործություն: Ինքս զբաղված եմ այս ներկայացումներից երեքի մեջ: Ժամանակի սղության պատճառով 4-րդ ներկայացումից ինքս հրաժարվեցի: Ֆիզիկապես չէի հասցնի: Այնպես որ, մենք ստեղծագործական աշխատանքի մեջ ենք լինելու:
-Թատրոնի վերանորոգումը շո՞ւտ կավարտվի:
-Հավանաբար՝ գարնանը:
-Փաստորեն, մինչ այդ, այս գործերից որևէ մեկը հանդիսատեսի դատին չի՞ հանձնվի:
-Չէ, ինչո՞ւ: Մենք խաղալու ենք տարբեր թատրոնների բեմերում, նաև՝ մեր բոլոր մարզերում: Պայմանավորվածություն ձեռք կբերենք, որպեսզի մեր թատրոնի ներկայացումները մի քանի օր խաղանք գործընկեր-թատրոնների բեմերում:
-Հետաքրքիր է, «Պեպո» ներկայացման մեջ ո՞ւմ եք կերպարանավորում:
-Դեռևս չեմ կարող ասել, քանի որ հստակեցված չէ:
-«Պեպո»-ում տղամարդու ամենախարիզմատիկ կերպարն, ըստ ի, Զիմզիմովի կերպարն է: Բայց երևի բարդ չէր լինի ներկայացնել, հատկապես, որ այսօր բոլորիս աչքի առջև «զիմզիմովյան» շատ օրինակներ կան…
-Շա՜տ հետաքրքիր կերպար է, բայց նաև պատասխանատու. Ավետ Ավետիսյանից հետո Զիմզիմով խաղալը շատ բարդ կլինի: Իհարկե, ամեն մարդ իր մոտեցումն է բերում, իր գույնը.. Ընդհանրապես, երբ դերասանը կերպար է ստեղծում, ցանկալի է, որպեսզի գտնի նախատիպը: Բոլոր կերպարների տեսակներին էլ կարելի է գտնել իրական կյանքում, բայց չի կարելի նույն երանգներով էլ ներկայացնել: Ուղղակի պետք է հասկանաս այդ մարդկանց հոգեբանությունը, իրավիճակը, զգացողությունները և մտածելակերպը: Դա կօգնի, որ կառուցես քո ցանկացած կերպարը՝ առանց նմանակելու:
-Իսկ ինքներդ ո՞ւմ դերում կցանկանայիք հանդես գալ:
-(Ծիծաղում է)Շատ հետաքրքիր, կոլորիտային կերպարներ կան: Ինքս, համապատասխան իմ բնավորությանն ու խարիզմային՝ միշտ ձգտում եմ խաղալ սուր կերպարային դերեր, որտեղ կան տարբեր գույներ, հոգեբանական խորը վերապրումներ: Երբեք չեմ ձգտել խաղալ «երկնագույն հերոսների», թեև նման հնարավորություն չի էլ ընձեռվել: Ինձ համար նաև ուշ է հերոսի դերում հայտնվել, արդեն այնքան էլ երիտասարդ չեմ…Անկախ նրանից, թե ի՞նչ կերպարում ես, ի վերջո, կարևորն ասելիքն է, «մեսիջ» կոչվածը: Լինի ֆիլմ, հաղորդում, թե ներկայացում, հաղթանակած է կոչվում, եթե ավարտից հետո մտածելու, խորհելու տեղ է թողնում:
-Բայց մեր օրերում հանդիսատեսն առավել նախընտրում է ժամանցը. կատակերգական ժանրի ֆիլմերի ժամանակ «պայթում» են կինոդահլիճները, անտրեպրիզային ներկայացումների ժամանակ տոմս պետք է ձեռք բերել դեռևս 10 օր շուտ, իսկ խաղացանկային թատրոններում նման «անշլանգ» հազվադեպ է լինում: Փաստորեն, այսօրվա սպառողը մտածել չի՞ սիրում:
-Լավ հարց էր. գիտե՞ք ինչ, այդ նույն հումոր, անտրեպրիզային ներկայացումները նույնպես պետք են լիցքաթափվելու համար: Բայց անգամ այդ ժանրում, եթե ճիշտ ես մոտենում ասելիքին, ապա այդ նույն ծիծաղի մեջ էլ խորհելու տեղիք կարող ես տալ:
-Ինքներդ սիրո՞ւմ եք այդ ժանրի ֆիլմերի, ներկայացումների դեպքում հանդիսատեսի շարքերում հայտնվել:
-Կլինեմ ազնիվ. նախկինում այնքն էլ հետաքրքրված չէի մեր այս թեթև կատակերգություններով, հազվադեպ էի հաճախում: Բայց երբ հրավիրվեցի «Շարմ» ընկերության «Փեսացուն կրկեսից» ֆիլմում նկարահանվելու, տեսա, թե ինչ լրջությամբ էին վերաբերում անգամ այդ կոմերցիոն ֆիլմի նկարահանումներին, վերաբերմունքս որոշակի փոխվեց: Եթե էստրադային ժանրում պետք է հատուկ միմիկա, շարժուձև ունենաս, որպեսզի հանդիսատեսին ծիծաղեցնես, ապա կատակերգական ֆիլմերում նման մոտեցումը սխալ է. այստեղ հերոսը հայտնվում է ծիծաղելի իրավիճակում, իրավիճակն է ծիծաղ առաջացնում: Շատ լավ է, որ այսօր այս ժանրի ֆիլմեր են նկարահանվում, բայց շատ ավելի լավ կլինի, որ դրանց կողքին լինեն նաև լուրջ, մի փոքր ավել մտածելու տեղ տվող գեղարվեստական ֆիլմեր: Իհարկե, գիտակցում եմ, որ այդպիսի ֆիլմեր նկարահանելը շատ ավելի ծախսատար է, ներդրված գումարն էլ ետ չի գալիս: Մեզ մոտ շուկան փոքր է, բայց ամեն ինչ առջևում է: Պատմական, հերոսական ֆիլմեր թող շատ լինեն: Նկատել եմ, մեր մանուկները չեն սիրում կարդալ, գոնե այդ ֆիլմերով կճանաչեն իրենց ազգի հերոսներին:
-Պարոն Չեփչյան, կցանկանայի զրուցենք նաև Ձեր էկրանային պասիվության մասին: Այս ընթացքում էլ սերիալներ են նկարահանվում, դուք էլ էկրաններին միշտ պահանջված դերասան եք եղել: Ինչո՞վ է պայմանավորված ներկայիս բացակայությունն այդ դաշտում:
-(Ծիծաղում է) ես Ձեր հարցին հարցով էլ կպատասխանեմ. ինչո՞ւ ինձ չեն հրավիրում նկարահանվելու նոր նախագծերում… Ամեն դեպքում՝ չգիտեմ: Հավանաբար, այս նոր աշխատանքների մեջ ինձ համար կերպար չեն տեսել:
-Միգուցե պատճառն այն է, որ պրոֆեսիոնալներն ավելի՞ մեծ գումար են պահանջում: Իսկ այսօր մատչելի գներով պատրաստ են նկարահանվել և սկսնակները, և այս մասնագիտությունից ընդհանրապես «գլուխ չհանողները»:
-Ամբողջ աշխարհում է այդպես. կարող են էպիզոդիկ, թեթև դերերում նկարահանվելու համար հրավիրեն երիտասարդների, ոչ պրոֆեսիոնալների, բայց դրա հետ մեկտեղ հիմնական հերոսները՝ «շոգեքարշն» իրենց ետևից տանողները պետք է լինեն արհեստավարժներ: Իհարկե, դա չի նշանակում, որ մենք պետք է տարբերվենք, բոլորը միասին պետք է թիմ կազմեն, միմյանց լրացնեն: Ուղղակի այսօր վերջին «վագոնի» աշխատակիցը կարծես թե ցանկանում է գալ նստել «մեխանիկի» տեղն ու «շոգեքարշն» անձամբ ղեկավարել: Բայց Փառք Աստծո, որքան նկատում եմ, մեր առաջնակարգ դերասանները ներգրավվում են սերիալներում:
-Դուք ժամանակին սերիալասերներին հայտնի դարձաք «Որոգայթ» հեռուստասերիալով, որտեղ կերպարանավորում էիք Երեմին: Այժմ համանուն գեղարվեստական ֆիլմն է նկարահանվել, որը շուտով էկրաններին կլինի: Այստեղ և՞ս Ձեր կերպարը կա:
-Այո, ինձ ֆիլմի ռեժիսորը զանգահարեց և առաջարկեց նույն դերը: Ես այդ ժամանակ ԱՄՆ-ում էի գտնվում, բայց, բնականաբար, սիրով համաձայնեցի: Գիտեք, դերասանների մեծ մասն իրենց կերպարներին երեխաների պես են վերաբերում: ՉԷ՞ որ այդ կերպարը քո ներսից ես ծնում, փայփայում, մեծացնում, հաջողակ դարձնում, ինչո՞ւ տաս քո հաջողված «զավակին» ուրիշին: Այդ պատճառով էլ սիրով համաձայնեցի ու ֆիլմում ևս ստնձնեցի Երեմի կերպարը:
-Եթե այս անգամ Ձեզ չառաջարկեին, կնեղանայի՞ք:
-Այո, այս դեպքում կվիրավորվեի: Իհարկե, երբեք չէի արտահայտվի, բայց ներսումս վատ կզգայի: Ուրիշ հարց, երբ կերպարդ թերի ես ստեղծած լինում, բնական է, թիմը որակն է կարևորում: Այդ դեպքում մեկ ուրիշ դերասան են գտնում ու փորձում առավել որակյալ պատկեր ստանալ, ու նեղանալը սխալ կլինի: Բայց հաճելի է, որ գնահատում են: Դերասանի՝ լավ աշխատելու հիմնական խթանը գնահատված լինելն է:
-Իսկ ֆինանսապես գնահատվելու մասի՞ն ինչ կասեք: Ի դեպ, այսօր հայ արվեստագետներն այդ առումով գնահատվա՞ծ են:
-Դա էլ կարևոր է, բայց միակ պարտադիր ձևը չէ: Երբ զգում ես, որ գնահատված ես և խոսքով, և վերաբերմունքով, ապա շատ հարցերում ինքդ էլ զիջումների ես գնում: Ինչ վերբերում է մեր արտիստների գնահատված լինելուն, ապա ես էլ կհարցնեմ՝ ո՞ւմ հետ համեմատած: Թեև, ոչ մի երկրի հետ համեմատած էլ ֆինանսական առաջընթաց չունենք (ծիծաղում է): Իհարկե, լավ դերասանին պետք է լավ վարձատրել, բայց դե հասկանում ենք, որ այդ շուկան չունենք: Անգամ բիզնեսի մեջ, եթե դու լավ ապրանք ես արտադրում, բայց չես կարողանում վաճառել, նշանակում է՝ եկամուտ չունես, տուժում ես:
-Նախկինում ինչպե՞ս են արել, որ կարողացել են դերասանին արժանավույն վարձատրել:
-Իսկ ո՞վ է ասում, որ այն ժամանակ դերասանը լավ է վարձատրվել: Բան չունեմ ասելու, այն ժամանակ դերասանը լավ է ապրել, բայց լավ դերասանին լավ չեն վարձատրել: Վրաստանում, օրինակ, դերասաններին «գաղտնի» պետական մոտեցում են ցուցաբերել. «ցեխավիկներին» պետությունը պարտադրել է այս կամ այն դերասաններին ամսեկան որոշակի գումար հատկացնել:
-Այսօր թատրոնի դերասանը կարողանո՞ւմ է իր աշխատավարձով ապրել, ընտանիք պահել:
-Գաղտնիք չէ, որ թատրոնի աշխատավարձը ցածր է: Երևի թե պետք է մեզ համոզենք և ըմբռնումով մոտենանք այն հարցին, թե պետությունը չի կարող այսօր լավ աշխատավարձ տալ: Խոսքս տարբեր բնագավառների է վերաբերում: Համոզված եմ, որ ցանկության դեպքում այս խնդիրը կհարթվի: Մենք էլ ենք հաճախ զարմանում՝ ասելով, որ հայերս աճպարարներ ենք. գումար չունենք, բայց կարողանում ենք ապրել: Քայլում ես ու նկատում, որ ամեն քայլափոխի հայտնված սրճարաններում նստելու տեղ չկա, բրենդային խանութները միշտ շատ հաճախորդներ ունեն: Եվ հաստատ դա այն 20-30 տոկոս կազմող լավ ապրողները չեն, քանի որ նրանք հաստատ այդ խանութներից չեն օգտվում: Դե հիմա դուք ինձ ասեք, ինչպե՞ս է մեր ժողովուրդն ապրում իր աշխատավարձով…
-Սկսենք Ձեզանից…
-Ազնիվ կլինեմ ու կասեմ՝ ինքս իմ վրա էլ եմ զարմանում՝ ինչպե՞ս եմ կարողանում: Վերջին 6 ամսվա ընթացքում իմ աշխատավարձից զատ միայն 500 դոլար եմ աշխատել (ծիծաղում է)…
-Ձեր ոլորտից շատերը սկսել են նաև բիզնես գործունեությամբ զբաղվել: Դուք չունե՞ք բիզնես:
-Ժամանակին ունեի: Սակայն երբ սկսեցի նկարահանվել «Որոգայթ» սերիալում, դժվարացա ժամանակ հատկացնել նաև բիզնեսին: Անընդհատ նկարահանման հրապարակում էի կամ թատրոնում: Բիզնեսի ամբողջ գործառույթը գործընկերոջս ուսերին էր, իսկ ես էլ առանց աշխատելու՝ իմ 50 տոկոսի «տերն» էի: Չգիտեմ, ճիշտ քայլ արեցի, թե ոչ, բայց ինքս հրաժարվեցի այդ գործից: Ճիշտ չէր, որ նա ամբողջը մենակ աներ, իսկ ես իմ «փայը» ստանայի: Դա բնավորության ու տեսակի հարց է, այլ կերպ չէի կարող:
-Ձեր այդ տեսակով չեք կարող բիզնեսմեն լինել: Կտուժեք այդ գործում: ՉԷ՞ որ այսօրվա բիզնեսմենները առաջնորդվում են «գցելով», շահագործելով ու խափելով:
-Երբ ստեղծեցի այդ բիզնեսը, դա ոչ թե իմ էությունն էր, այլ հանգամանքների թելադրանքը. մայրս վատառողջ էր, ծանր հիվանդություն ուներ, ու նրան բուժելու համար մեծ գումարներ էին պետք: Ստիպված եղա թատրոնից հրաժարվել և մի շրջան նույնիսկ ուրիշի ձեռքի տակ աշխատել, միայն թե կարողանամ մայրիկիս դեղերն առնել… Աստված ինձ հետագայում հնարավորություն տվեց իմը ստեղծել… Բայց նորից չդիմացա առանց արվեստի և 2005 թվականին՝ 11 տարի անց, վերադարձա թատրոն:
-Այլևս չե՞ք մտածում բիզնես-ոլորտ վերադառնալու մասին:
-Ուշ է: Տարիքի հետ աշխատանքային աշխուժությունը նվազում է:
-Ձեր դեպքում շուտ չէ՞ այդ մասին խոսելը:
-Դե, շուտով 50 ամյակս կլրանա: Բայց պատճառը միայն դա չէ, ես ինձ չեմ գտնում թատրոնից դուրս: Երբ երկար ժամանակ չեմ զբաղվում իմ մասնագիտությամբ, մի տեսակ «հիվանդանում» եմ, կիսատ եմ զգում ինձ, անպետք: Չեմ հագենում իմ մասնագիտությունից:
-Պարոն Չեփչյան, ինքս հաճախ եմ նկատում Ձեզ ու Ձեր կնոջը՝ զբոսնելիս:
-Այո, ես շատ եմ սիրում երեկոյան Երևանը: Բայց շեշտեմ, որ նախընտրում եմ ուշ ժամերի դուրս գալ՝ զբոսնելու, որպեսզի ավելի քիչ նկատվեմ:
-Ինչո՞ւ, խուսափո՞ւմ եք մարդկանցից:
-Մի անգամ կնոջս հետ շուտ դուրս եկանք, մեկ կնգառ ճանապարհը գրեթե 2 ժամում գնացինք: Դրանից հետո կինս չի համաձայնում հետս ցերեկները զբոսնել (ծիծաղում է): Բայց, իհարկե, ես սիրում եմ շփվել արվեստասեր մարդկանց հետ: Ավելի շատ սփյուռքահայերն են շատ մոտենում, հիմնականում՝ միջին տարիքի կանայք: Զարմանալին այն է, որ բոլոր կանայք նույն նախադասությունն են ասում…
-Որ Ձեզ շա՞տ են սիրում:
-Չէ՜, խոսքը սիրո մասին չի (ծիծաղում է).ասում են. «Վայ, ինչ լավ է, որ կյանքում այնպիսին չեք, ինչպիսին Ձեր դերերն են»: Իրենց մոտ միշտ կարծր տղամարդու տպավորություն եմ թողել փաստորեն: Նույնիսկ կնոջս են հարցնում, թե ես տանն է՞լ եմ այդպիսին: Թեև, բավական է 5 րոպե ինձ հետ շփվեն, և կարծիքը փոխվում է:
-Իսկապես, դուք էկրաններից խստաբարո մարդ եք երևում: Ընտանիքում այդպիսին չե՞ք: Չե՞ն բողոքում:
-Ոչ, ընտանիքիս անդամներն ինձանից երբեք չեն բողոքում: Բոլոր ընտանիքներում էլ կենցաղային վեճեր լինում են, բայց դրանք մեզ մոտ երբեք մեծ խնդիրների չեն վերածվում: Նույնիսկ ասեմ, որ այն տարիներին մեկ-մեկ ինքս էի հումորով ասում կնոջս. «Քեզ խելոք պահի, թե չէ «Երեմություն» կանեմ» (ժպտում է): Մենք շատ թեթև ենք ապրում, չենք սիրում «մոծակից փիղ սարքել»:
-Ինչո՞վ է զբաղվում Ձեր կինը:
-Կինս մասնագիտությամբ բժկուհի է, բայց հիմա չի աշխատում: Այնպես չի, որ ես էի դեմ նրա աշխատանքին, պարզապես իր ընտրությունն էր: Իսկապես շա՜տ էր հոգնում, իսկ ես մի օր ասացի՝ դու ինձ առողջ ես պետք, ես իմ երեխաների մեկ աման «սուպը» կապահովեմ, մինչև հասնենք «ձկնկիթին» (ծիծաղում է):
-Ի՞նչ զավակներ ունեք:
-Երկու որդի՝ 17 և 16 տարեկան: Մեծս արդեն ուսանող է, փոքրս վերջին դասարանում է: Ավագ որդիս սեր ունի կոմպյուտերային հատուկ գրաֆիկաների հետ ու շատ լավ է անում իր գործը: Դասախոսներն ասում են, որ իր ճիշտ ճանապարհն է գտել: Նաև շատ լավ անգլերեն գիտի: 11 տարեկանից ձևավորված անհատականություն էր: Ես էի համոզում, որ գնա բակ, խաղա: Շա՜տ կշռադառված է իր քայլերում: Իսկ այ փոքրս ամեն ինչ է սիրում: Ես դրանից մի քիչ զայրանում եմ, բայց նաև հասկանում եմ, որ դեռ ժամանակ ունի կողմնորոշվելու: Շատ է սիրում երաժշտություն, կիթառ նվագել, լուսանկարչությամբ զբաղվել:
-Փաստորեն, Ձեր ճանապարհը ոչ-ոք չի ցանկանում շարունակել:
-Ես իրենց չեմ ուղղորդել երբեք: Իրենցն է ընտրությունը:
-Ինչպիսի՞ն են հայր և որդիներ հարաբերությունները:
-Նկատել եմ, որ մեծ տղաս ներքուստ հպարտանում է իր հայրիկով: Իսկ փոքրս ինձ անընդհատ փորձում է նկատողություններ անել, քննադատել, բայց սիրով (ժպտում է)… Շատ չգովեմ իմ երեխաներին, բայց կարևորն այն է, որ դաստիարակված են ու երբեք իրենց պատճառով գլուխներս չենք կախել: Դա, միանշանակ, կնոջս ձեռքբերումն է: Բնական է, որ մոր դաստիարակությունն առաջնայինն է:
-Ձեր ընտանիքն իր հանգիստն անցկացնելու ի՞նչ վայրեր է նախընտրում:
-Ցավոք, գյուղ չենք ունեցել: Ես սիրում եմ հող, բնություն: Ծառ տնկել եմ շատ սիրում, նման դեպքում կարծում եմ, որ շատ կարևոր մի բան եմ արել: Սիրում ենք ճանաարհորդել:
-Պարոն Չեփչյան, որքան նկատել եմ, դերասանները շատ են միմյանց «տակ փորում», իրար «փնովում»: Դժվարությամբ են ուրախանում միմյանց հաջողությամբ: Ճի՞շտ եմ նկատել:
-Կա այդպիսի ճշմարտություն, բայց դա, կարծում եմ, բոլոր ոլորտներում է առկա: Ամեն մարդ ուզում է ինքն առաջինը լինի, մեզ մոտ էլ բացառություն չէ: Չեմ թաքցնի, այստեղ էլ այդ խնդիրը կա, բայց դա մարդու տեսակ է և ոչ թե մասնագիտական բնավորություն: Մարդկանց գիտեմ, որ չեն ուրախանում հարևանի, բարեկամի գնած նոր ավտոմեքենայի կամ կահույքի համար: Փորձիր ուրախանալ դիմացինի հաջողությամբ ու ձգտել հասնել նրան: Համենայնդեպս, իմ շրջապատում շատ չեն նման մարդիկ: Գուցե որևէ մեկի մոտ թեթև խանդ առաջանա, բայց դա չկամության չի վերածվում: Ես չեմ ընդունում բարի նախանձ արահայտությունը, նախանձն արդեն իսկ չարություն է: Այլ բան է, որ յուրաքանչյուր գործի մեջ կա և պետք է լինի մրցակցություն, միայն այդ դեպքում աճ կլինի, որակ կստեղծվի: Բայց երբ ազնիվ չես մրցակցում, թունավորվում ես ու նախանձ ձեռք բերում:
-Գիտեմ, որ վերջերս ԱՄՆ-ում էիք: Ի՞նչ նպատակով:
-Ինձ հնարավորություն ընձեռվեց մեկնել ընտանիքիս հետ: Այնտեղ ինձ օգնեցին ներկա գտնվել հոլիվուդյան կինոարտադրության նկարահանումներին, ամեն ինչ տեսնել ներսից: Իրենց ագենտներից մեկն ինձ առաջարկեց համագործակցել… Բայց ես չեմ կարող այսքան տարիների աշխատանքս «ջուրը» գցել ու այնտեղ զրոյից սկսել: Եվ հետո, ես չեմ ցանկանում Հայաստանից դուրս ապրել: Սա է իմ տունը՝ լավ, թե վատ…