13/10/2015 18:08
«Արամ Մանուկյանին կսիրեի, եթե նա իրեն հավասար համարեր, նստեր ոստիկանական մեքենան ու գնար»
«Այս բարեփոխումներն օրակարգ եկան 2013 թվականին, երբ ՀՀ-ն որոշեց ԵԱՏՄ-ին անդամակցել ու տնտեսական կուրսի ամբողջական փոփոխում եղավ մեկ անձի որոշմամբ»,- այսօր «Դիտարկումներ սահմանադրական փոփոխությունների գործընթացի և նախագծի շուրջ. սպասվող հանրաքվե» թեմայով քննարկման ժամանակ նման տեսակետ հայտնեց ԱԺ տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովի փորձագետ, ՀՅԴ կուսակցության անդամ Սուրեն Պարսյանը:
Նրա կարծիքով՝ այդ հանգամանքը էական դերակատարում է ունեցել այսօրվա սահմանադրական բարեփոխումների հարցում, մինչդեռ, ըստ նրա, միանձնյա կառավարման համակարգը 25 տարի չի արդարացրել: «Կոլեգիալ որոշումների դեպքում մեր կառավարման համակարգի արդյունավետությունը կավելանա»,-հայտարարեց նա:
Այս հայտարարությունը, կարծես, դուր չեկավ քննարկման մասնակիցներից հրապարակախոս Զարուհի Հովհաննիսյանին և Մարդու իրավունքների և ժողովրդավարության ինստիտուտի հիմնադիր, իրավաբան Արմինե Առաքելյանին:
Իր խոսքում Զ. Հովհաննիսյանն ընդգծեց, որ ԱԺ-ում ներկայացված կուսակցությունները հնարավորություն ունեին ԵԱՏՄ-ին դեմ քվեարկելու, սակայն այդպես չեղավ: «Մինչդեռ՝ ամբողջ բեռը դնում են այն անձի վրա, ով այդ որոշումը կայացրեց, իսկ դուք ձեր քվեարկությամբ իրավիճակ փոխեցիք»,- ասաց Զ. Հարությունյանը:
Նույն ակնարկը արեց նաև Արմինե Առաքելյանն, ով ասաց, որ պետք է քննության ենթարկել ՀՅԴ-ի գործունեությունը մի շարք հարցերում: «Սկսած ներքին ժողովրդավարությունից մինչև վերջին խորհրդարանական մի քանի քվեարկությունները»,- ընդգծեց բանախոսը:
Վերադառնալով թեմային՝ Սուրեն Պարսյանն էլ իր հերթին նշեց, որ առաջարկվող համամասնական համակարգով հնարավորություն է տրվում կուսակցական համակարգը զարգացնել: Նա նաև ասաց, որ պրակտիկ կյանքում Սահմանադրությունը հնարավորություն է տալիս որոշակի սոցիալական խմբերի համար հարցեր լուծել: «Նախագիծը, օրինակ, բնակարան ունենալու հնարավորություն է տալիս, տեսախցիկների հետ կապված հարցեր կան, որ հնարավորություն է տրվում մինչև ակտ կազմելը լսել կողմին: ՏԻՄ մասով լավ բաներ կան և այլն, և այլ»,- ասաց նա:
Հարցին, թե կա՞ հետխորհրդային մեկ երկիր, որտեղ խորհրդարանական համակարգի անցումը հնարավորություն տվեց զարգացնել կուսակցական համակարգը, Սուրեն Պարսյանը բերեց Վրաստանի օրինակը, որտեղ գործում է նախագահի ընտրական համակարգը: «Վրաստանում ի հայտ եկավ Իվանիշվիլին, ով Սահակաշվիլուն հնարավորություն չթողեց ի կատար ածել իր ցանկությունը, մնալով վարչապետ, իշխել երկիրը»,- ասաց նա՝ նշելով որ այդ առումով «Ոչ»-ի կողմնակիցներին բացառիկ իրավունք է տրված կարծիք հայտնելու «Այո»-ին հավասար: «Վստահ եմ, որ այսօր իշխանությունը խնդիր չունի հանրաքվեն կեղծելու: Մոտ 25 տոկոս կմասնակցեն: Եկեք օգտվենք այդ հավասար հնարավորություններից»,- պնդեց Ս. Պարսյանը:
Ի դեպ՝ նկատենք, որ Արմինե Առաքելյանն անընդհատ քննադատում էր ՀՅԴ-ին` իր ոչ ժողովրդավար պահվածքի, իշխանության ձգտելու համար: Նրա համոզմամբ՝ այսօր Հայաստանին ոչ թե սահմանադրական բարեփոխումները կօգնեն, այլ որակյալ կառավարումը:
«Ուզում եք 50 հատ սիրուն Սահմանադրություն գրեք, զսպող մեխանիզմներ չկան: Դուք (նկատի ունի ՀՅԴ-ն-aysor.am) հիմա ֆանատի դեր եք խաղում: Քննադատական միտք չկա, այլախոսներ չկան: Եթե կուսակցություններում բաց չի բանավեճը, մենք ինչպե՞ս կարող ենք խոսել բարեփոխումներից»,- ասաց նա, ինչին հակադարձեց Ս. Պարսամյանը՝ պնդելով, թե դա այդպես չէ:
«Կուսակցությունը եկեղեցի չի, որ ցմահ սրբություն համարվի: Կուսակցությունները այլևս ժամանակավրեպ են նաև Եվրոպայում»,- ասաց Արմինե Առաքելյանը, ով գտնում է նաև, ոև ԵԱՏՄ անդամակցությունը Հայաստնի գլխին մեծագույն չարիք դարձավ:
«Տղայական մոտեցում էր, որ մեկ հոգով մեզ տարան դեպի այդ չարիքը: Զարմանում եմ, որ ոչ մեկը չկարողացավ դեմն առնել: Հիմա էլ, իբր լուծում է գտնվել և նման բաները կանխելու համար, կոլեգիալ կառավարում է առաջարկվում»,- ասաց Ա. Առաքելյանը:
Ըստ նրա՝ Հայաստանում ընդհանուր ժողովրդավարության գործընթացում բոլոր տեսակի գործընթացը նույնքան կարևոր է, որքան նպատակը, որին ձգտում են. «Ժողովրդավարությունը սկզբունք է, այն ոչ ներմուծելով է, ոչ էլ Սահմանադրություն փոխելով: Կուսակցական ղեկավարներից ո՞ր մեկն է ձգտում հավասար լինել իր «ջիպով»: Արամ Մանուկյանը, երբ ոստիկանները փորձում էին իրեն ձերբակալել, ես կսիրեի, եթե նա իրեն հավասար համարեր, նստեր ու գնար, ոչ թե անձեռնմխելիություն խաղացներ: Այլապես պարազիտներ են, որոնց պետք է վերացնել ամեն ձևով: Ամենը ձգտում են արտոնյալ իրավիճակի, մինչդեռ ժողովրդավարությունը հավասարություն կիրառելն է»:
Սուրեն Պարսյանն էլ իր հերթին խնդրեց հստակություն մտցնել, թե ինչ ասել է` հավասարությունը: «Ձևակերպումներն աբստրակտ են: Մարդիկ օրենքի առջև հավասար պետք է լինեն, ոչ թե խելքով կամ ունեցվածքով»,- ասաց նա՝ շարունակելով, որ Արամ Մանուկյանն օրենքով, Սահմանադրությամբ ուներ արտոնյալ կարգավիճակ: Իսկ Ա. Առաքելյանը պնդեց. «Բանտից դուրս եք եկել, ինչպե՞ս եք իրականացրել, քանի՞ արհմիություն ունեք: ՀՅԴ-ն երբևէ ժողովրդավար չի եղել անգամ իր ներսում»,- նշեց նա, որին ի պատսխան Պարսամյանը կրկին հակադարձեց.
«Կուսակցությունները արհմիություն չունեն: Մենք նախարար ենք ունեցել` Արսեն Համբարձումյանը, ով միակ նախարարն էր, որ դեմ էր քվեարկել կուտակայինին»:
Քննարկման մասնակիցներից Զարուհի Հովհաննիսյանն էլ իր հերթին միջամտելով բանավեճին նշեց, որ ՀՅԴ-ականները բանտից ազատվել են քաղաքական իրավիճակի փոփոխության պատճառով. «Այլ փաստական հիմք չկա` ի հեճուկս այն պնդումների, որ իրենք բանտարկված են եղել և շատ գործընթացներից անմասն են մնացել»,- ասաց նա, որին ի պատասխան Պարսամյանը հավելեց. «Ցավում եմ, որ քննարկման ուղղությունը շեղվեց և իմ խոսքն այլ կերպ ընկալվեց: Սխալ եմ համարում քաղաքական և քաղաքացիական ուժերի առճակատումը. Կանանց մասնակցությանը դեմ չեմ, բայց նրանք շատ թույլ են: Խնդիրն այն է, որ ամեն մեկը յուրովի է մեկնաբանում ու իրեն է փորձում արտոնյալ վիճակի մեջ դնել` չհանդուրժելով կամ պիտակավորելով դիմացինի կարծիքը»: