28/03/2017 17:33
«Նաիրիտի» ու «Վանաձոր քիմպրոմի» վերագործարկումն անիրատեսական է. Տնտեսագետի պատասխանը նախընտրական խոստումներին
Խորհրդարանական ընտրություններին մասնակցող քաղաքական ուժերը նախընտրական ծրագրերում կարևորում են տնտեսության զարգացման համար անհրաժեշտ մի շարք դրույթներ, որոնցից շատերն առնչվում են ներդրողներին մի քանի տարի շահութահարկերից ազատելուն, աշխատավարձերի, կենսաթոշակների բարձրացմանը, ավանդների վերադարձին և այլն:
Քաղաքական ուժերի տնտեսական ծրագրերի իրագործման հեռանկարների մասին Aysor.am-ի թղթակիցը զրուցել է տնտեսագետ, տնտեսական գիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր Աշոտ Մաթևոսյանի հետ:
- Պարոն Մաթևոսյան, ՀՎԿ-ն իր նախընտրական ծրագրում խոստանում է ավանդների ամբողջական վերադարձ՝ ներառյալ ավանդատուների ժառանգներին ավանդների փոխհատուցում: Սա իրատեսակա՞ն եք համարում:
- Դրույթն իրատեսական չէ այնքանով, որ այսօր մենք ունենք բյուջեի, պետական միջոցների հետ կապված խնդիրներ: Եթե վերլուծություն ենք իրականացնում, ապա տեսնում ենք, որ բյուջեի պակասուրդն այսօր 150 մլրդ է կազմում և բյուջետային միջոցների այսօրվա շրջանակում տվյալ դրույթի իրականացումն անհնար է:
- Կուսակցությունը խոստանում է արդյունաբերական ձեռնարկությունների ստեղծում, վերագործարկում, այդ թվում՝ «Նաիրիտ» և «Վանաձոր քիմպրոմի» սնանկացման գործընթացի կասեցում: Սրա համար կա՞ն անհրաժեշտ մեխանիզմներ:
- Տվյալ հարցադրումն իրատեսական չէ այնքանով, որ տնտեսական միջավայրում ներդրումային հնարավորությունները սահմանափակ են: Եթե մենք կարողանանք այս խնդիրը լուծել, այդ ձեռնարկություններն ինքնստինքյան կստեղծվեն: Եթե նայենք ռազմավարական տեսանկյունից, ապա նախ պիտի հասկանանք, թե ինչպիսի հնարավորություն ունի արտահանման մասով երկիրը և երկրորդ՝ ներքին շուկայում կարողանալու է որոշակի սպառում ունենալ, թե ոչ:
Ինչ վերաբերում է «Նաիրիտ» և «Վանաձոր քիմպրոմի» սնանկացման գործընթացի կասեցմանը, ապա համաշխարհային փորձը ցույց է տալիս, որ ընդհանրապես սնանկացման գործընթացները տնտեսական առողջացման խնդիր են լուծում: Եթե այս գործարանները անընդհատ շարունակական վնասով են աշխատել, բեռ են եղել ֆինասական ինստիտուտների համար, բանկերի հետ կապված խնդիրներ են ունեցել, ապա ինչ նպատակ ունի դրանց վերագործարկումը:
- Կուսակցությունը խոստանում է ամեն նոր ամուսնացող զույգին հատկացնել 500 000 դրամ, ինչպես նաև խոստանում է հաշմանդամություն ունեցող ավելի քան 200 000 անձանց թոշակների բարձրացում և ինդեքսավորում: Հնարավո՞ր է կյանքի կոչել այս դրույթները:
- Ցանկալի կլիներ, ոչ թե 500 000, այլ ավելի կլորիկ գումար տրամադրել նորաստեղծ ընտանիքներին, բայց այսօրվա մեր բյուջետային միջոցների սղության պայմաններում սա իրատեսական չէ: Բացի այդ, ինձ համար անհասկանալի է այն պնդումը, որ նախապատվությունը պիտի տալ սոցիալապես անապահով նորաստեղծ ընտանիքներին: Ինչո՞ւ, եթե դա միանվագ է կատարվում, ինչո՞ւ եք շերտավորում հասարակությունը, ուրեմն ինչ է՝ միջին հնարավորություններ ունեցող քաղաքացին չպիտի՞ ամուսնանա ու պետությունից իր ստանալիքը ստանա:
Ինչ վերաբերում է հաշմանդամություն ունեցողների թոշակների բարձրացմանն ու ինդեքսավորմանը, ապա սա ժամանակի խնդիր է: Տնտեսական քաղաքականության կայունացման զուգահեռ այս խնդիրն իր լուծումը կստանա, որևէ կուսակցություն սա իրեն չի կարող վերագրել:
- Հիմնավորվա՞ծ եք համարում այն պնդումը, որ նվազագույն աշխատավարձը հնարավոր է բարձրացնել՝ դարձնելով մինչև 100 000 դրամ:
- Տնտեսական ակտիվության անկման պայմաններում այսօր միջին աշխատավարձը մեզ մոտ որոշակիորեն նվազել է: Եթե ընդունենք, որ նվազագույն աշխատավարձը 100 000 դրամ պետք է բարձրանա, որտեղի՞ց ենք դա բարձրացնում, ի՞նչ միջոցների հաշվին: Թող հստակ ասեն, որ կա մեխանիզմ, որը թույլ կտա 100 000 դրամ դարձնել: Կարո՞ղ է ես որպես աշխատող չեմ ցանկանում, որ իմ նվազագույն աշխատավարձը բարձր լինի, բայց հո միայն ասելով չէ: Դրույթն այսօր իրատեսական չէ: Կարծում եմ՝ հետագայում նոր կառավարությունը շարունակության մեջ այս հարցն իր տեսադաշտում է պահելու, բայց ոչ այսպես կտրում:
- Անդրադառնանք Կոնգրես-ՀԺԿ դաշինքին: Մենաշնորհների և օլիգոպոլիաների դեմ պայքարելու համար դաշինքն առաջարկում է ընկերությունների համար սահմանել շուկայում ունեցած մասնաբաժնի առավելագույնը 33 տոկոսի շեմը: Հնարավո՞ր է այս դրույթն իրականացնել:
- Եթե այս դրույթը տեղ է գտել դաշինքի ծրագրում, հարց է առաջանում՝ իրենք տեղյակ չե՞ն, որ պետական մակարդակով սա այսօր էլ կարգավորվում է: Բա մեր մրցակցային, մենաշնորհային հանձնաժողովն այսօր ի՞նչ է անում: 33 տոկոսի հետ կապված խնդիրը հստակ ունենք, սա նորություն չէ, որ հանրության մեջ էլ փորձենք տպավորություն ստեղծել օլիգոպոլիաների և այլնի հետ կապված: Այսօր դա ցանկացած պետության քաղաքականությունն է:
Ծրագրում նաև խոսվում է ներդրումների խրախուսման նպատակով 1-5 մլն ԱՄՆ դոլարի հասնող ներդրում կատարած ընկերություններին 2 տարով, իսկ 5 միլիոնից ավելի ներդրողներին 5 տարով ազատել շահութահարկից, բայց դրանով մենք հայրենական արտադրությունը դնում ենք հարվածի տակ: Ինչո՞ւ արտոնություն տանք դրսի ներդրողներին, եթե նույն ներդրումների համարժեքության մեջ մեր երկրի տնտեսական միջավայրի հզոր կառուցները կարող ենք զարգացնել: Ես առհասարակ դեմ եմ հարկային տեսանկյունից երկարաժամկետ արտոնությունների տրամադրմանը, որովհետև սա ստվերային տնտեսության ծավալների ավելացման է տանում:
- Դաշինքը կարևորում է պարտադիր կուտակային կենսաթոշակային համակարգը վերացնել: Սա նպատակահարմար համարո՞ւմ եք:
- Այդ համակարգը կոչված է մարդկանց երկարաժամկետ ռեսուրսներով ապահովելու: Այսօր երիտասարդությունը ճիշտ է բողոքում, որ չի կարողանում հիփոթեկային վարկերից օգտվի բնակարանային խնդիրներ լուծելու համար, հիմա դրված է մի համակարգ, որի էֆեկտն աստիճանաբար փորձելու ենք ստանալ: Եթե այդ լավը կա, ինչո՞ւ դնենք վերացնենք, մի քայլ հետ գնանք, կանգնենք կոտրված տաշտակի դիմաց ու էլի սկսկենք ասել, որ երկարաժամկետ ռեսուրս չկա և այլն: Այստեղ համակարգի գործունեության արդյունավետության մասին պիտի մտածենք, որն այսօր վատը չէ, պարզապես պետք է վերափոխվի:
- ՕՐՕ դաշինքը նշում է, որ փոքր բիզնեսի խթանման համար պատրաստվում է արգելել նոր խոշոր սուպերմարկետների կառուցումը, իսկ Երևանի մի շարք վարչական շրջաններում գործողների համար աշխատաժամ պիտի սահմանվի մինչև ժամը 21:00-ն: Որքանո՞վ է արդարացված այս դրույթը:
- Ուրեմն մենք պիտի լինենք հանիբալ ու բռնապետ: Ես ասում եմ՝ դու իրավունք չունես բիզնես իրականացնել, բայց չէ՞ որ օրենքով սահմանվում է, որ յուրաքանչյուր տնտեսվարող սուբյեկտ գործունեություն ծավալելու իրավունք ունի: Երևանում կան սուպերմարկետներ, կան համապատասխան փոքր ձեռնարկություններ, բոլորն էլ աշխատում են: Եթե այսօր քաղաքակիրթ ձևերից մեկը դա է, ինչո՞ւ փորձենք հետ գնալ: