Գրական Տապան 2014. Սերժ Վենտուրինի. Ես ինձ նաև հայ գրող եմ համարում

«Գրական տապան-2014» փառատոնի մասնակից գրողների ընտրության հարցում փորձում ենք զերծ մնալ որևէ քննադատության սուբյեկտիվ ընկալումից, սակայն եթե մարդը ակնհայտորեն հայատյաց է կամ շովինսիտ, կամ էլ միայն իր մշակույթն ու ազգն է ճանաչում և չունի հանդուրժողականության եզրեր` մենք նրա հետ գործ չունենք:

Այս մասին այսօր լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ ասաց փառատոնի համակարգող Դավիթ Մաթևոսյանը՝ պատասխանելով այն հարցին, թե արդյոք մասնակիցների ընտրության հարցում հաշվի առնվու՞մ են նրանց ունեցած հայացքները Հայաստանի վերաբերյալ:

«Հայաստանի վերաբերյալ նրանց հայացքները, իհարկե, հաշվի առնվում են, ուղղակի մենք աշխատում ենք տարադասել մեր բարդույթները նրանց հայացքի օբյեկտիվ դիտարկումից, զերծ ենք մնում սուբյեկտիվ ընլալումից որևէ քննադատության հարցում, բայց եթե մարդ շովինիստ է կամ միայն իր մշակույթն ու ազգն է ճանաչում և չունի հանդուրժողականության եզրեր, ապա նա պետք է որ իրենից բացի այլ հետաքրքություն էլ չունենա»,- ասաց նա:

Դավիթ Մաթևոսյանի խոսքով՝ փառատոնի մասնակցության հայցադիմումներում իրենք կարևորություն են տվել այն կետերին, թե քանի՞ լեզվով գիրք է այդ գրողը հրատարակել և ի՞նչ որակի գրականություն է ներկայացնում, բացառություն արվում է հայտնի և հանրահռչակված գրողների համար, ում մասնակցությունը փառատոնին հարցականի տակ չի դրվում:

Նա կոչ արեց բոլորին, ովքեր ունեն ծանոթ արտերկրացի գրողներ, առաջարկել մասնակցել փառատոնին, ինչպես և եղել է Յանուշ Վիշևսկու դեպքում:

«Յ. Վիշնևսկուն Հայաստան հրավիրելու հարցում հսկա դերակատարում է ունեցել մեր Տաթևիկը, որովհետև նա Յ. Վիշնեվսկու ֆանատ ընթերցողներից էր և երբ նամակ գրեց Վիշնեվսկուն, մարդը հասկացավ, որ իրեն գիտեն Հայաստանում և ինքը պետք է գա այստեղ»,- ասաց Դավիթ Մաթևոսյանը:

Ասուլիսին ներկա էին նաև փառատոնի մասնակից գրողները, ովքեր կիսվեցին Հայասատնից ստացած իրենց տպավորություններով:

Ֆրանսիացի գրող Սերժ Վենտուրինին խոստովանեց, որ իրեն նաև հայ գրող է համարում:

«Ես մեծագույն շնորհակալությունս եմ ուզում հայտնել Նարեկացուն, Քուչակին, Սայաթ Նովային, Չարենցին, որովհետև այս գրողները մեծ ազդեցություն են թողել իմ աշխատանքների վրա և ես կարծում եմ, որ նաև հայ գրող եմ: Մերսի»,-ասաց նա:
 
Ռուսաստանից գրող Ալիսա Գանիևան նշեց, որ Հայաստանում շատ է զգացվում հոգևոր կողմը, ինչն էլ հետագայում կարտացոլվի իր գրքերում:

«Մենք այստեղ եղել ենք տասնյակ եկեղեցիներում, որտեղ ասես վերև բարձրացնող մթնոլորտ կա»,- ասաց նա:

Չեխիայից գրող Վլադիսլավ Վետրիչկան նշեց, որ Հայաստանում և Արցախում եղել է 5 անգամ, սակայն այս այցելությունը Հայաստանի և Արցախի ավելի խորը ընկալում տվեց:

«Ես Հայաստանի և իմ հայրենիքի միջև պատմական առումով հետաքրքիր նմանություն եմ տեսնում, որովհետև ինչպես այսօր Հայաստանն է առնվազն 3 կողմից շրջապատված պոտենցիալ թշնամիներով, այդպես էլ մենք ենք շրջապատված եղել պոտենցիալ թշնամիներով և ես կարող եմ հասկանալ Հայաստանում և Ղարաբաղում մարդկանց զգացողությունները: Սակայն թույլ տվեք մի քիչ ցինիկ լինեմ, ինչպես որ իմ գրքերում, քանի որ մեր կլոր-սեղան մասնագիտական քննարկումներից մեկը կայսրություններն ու համակարգերն էին, եկեք բոլոր վատ երևույթները տեսնելու հետ մեկտեղ, տեսնենք նաև կայսրությունների դրական կողմը, հատկապես դա կարևոր է գրողների համար, զորօրինակ իմ հայրնեիքը վերջին հարյուրամյակների ընթացքում 3 կայսրություններ է հաղթահարել՝ նացիստական, սովետական և ավստրոհունգարական: Նրանց դեմ պայքարելով մենք հարյուր հազարավոր մարդկանց կորցրեցինք, հարյուր հազարներն էլ արտագաղթեցին: Մյուս կողմից, սակայն, այդ ընթացքում մեր լավագույն գրքերը ստեղծվեին, և լավագույն գրողները ի հայտ եկան: Օրինակ՝ Հաշեկը կամ Չապեկը, ում գրքեը ուսումնասիրում էր արդեն ոտքի կանգնող նացիզմը: Այնպես որ, ամեն ինչ չէ, որ սև սպիտակ է, ամեն ինչ գույնզգույն է, և սա էլ կայրսությունների հետ վերջը չէ, դրանք դեռևս կան և դեռևս նոր ձևավորվում են: Ուրեմն եկեք հուսանք, որ լավ բաներ էլ կլինեն թե' փոքր, թե' մեծ ազգերի համար, որովհետև կյանքը շարունակվում է»,- ասաց նա:

Հիշեցնենք, որ փառատոնը մեկնարկել է սեպտեմբերի 19-ին:

Այս տարի «Գրական տապանը» հյուրընկալել է գրողների և բանաստեղծների՝ աշխարհի 11 երկրներից: Փառատոնի աշխատանքներին մասնակցելու նպատակով Հայաստան են ժամանել գրողներ Ֆրանսիայից, Իտալիայից, Խորվաթիայից, Ռուսաստանից, Լեհաստանից, Մեծ Բրիտանիայից, Դանիայից և այլ երկրներից:

Հայ գրչակիցների ընկերակցությամբ՝ փառատոնի արտասահմանցի մասնակիցները կշրջեն Հայաստանի տեսարժան վայրերում, մասնագիտական քննարկումներ կունենան և վարպետաց դասընթացներ կանցկացնեն երևանյան բուհերում:

Փառատոնը կշարունակվի մինչև սեպտեմբերի 28-ը: Այդ ընթացքում նախատեսված են նաև մարզային այցելություններ՝ Օշական, Զվարթնոց, Էջմիածին, Տաթև:

Փառատոնի ընթացքում սեպտեմբերի 19-ին ԵՊՀ Ժուռնալիստիկայի ֆակուլտետի Եղիշե Չարենցի անվան դահլիճում բրիտանացի հանրահայտ գրող Մեգ Ռոզոֆը հանդիպել է ուսանողների հետ ու անցկացրել վարպետության դաս «Creative Writing» թեմայով:

Փառատոնի շրջանակում սեպտեմբերի 26-ին Երևանի Կամերային թատրոնում իր ընթերցողների հետ հանդիպել է լեհ հանրաճանաչ գրող Յանուշ Լեոն Վիշնևսկին, ով այս տարի Հայաստան է եկել հատուկ ծրագրով. սեպտեմբերի 27-ին Երևանի Ռոյալ Թուլիփ Գրանդ հյուրանոցում (նախկին` Գոլդեն Թուլիփ) Վիշնևսկին կմասնակցի իր նոր՝ «Գրանդ» վեպի հայերեն թարգմանության շնորհանդեսին:

Նախագծի արդյունքում, ինչպես նախորդ տարիներին, այս տարի ևս կհրատարակվի բազմալեզու գրական ժողովածու (բնագրով և հայերեն թարգմանությամբ), որտեղ ծրագրի մասնակիցներն իրենց նախընտրած ժանրով կներկայացնեն հայաստանյան հանդիպումներից ու շրջագայություններից ստացած տպավորությունները:

Նախորդող հրապարակում՝ «Գրական տապանը» մեկնարկում է. Հայ և եվրոպացի գրողները կհանդիպեն Երևանում