«Yandex.Taxi». հակամրցակցային մուտք հայկական շուկա, դժգոհությունների ալիք սպառողների շրջանում

«Yandex.Taxi» ընկերության մուտքը հայաստանյան շուկա ուղեկցվեց բազմաթիվ քննարկումներով: Նվազագույն սակագնի, տեղի տաքսի ծառայությունների հետ համագործակցության պայմանների ու գլխավոր մրցակից՝ «gg»-ի հետ համեմատություններից հետո իրավիճակը, կարծես, որոշ ժամանակով հանդարտվեց:

Հայաստանում գործունեության գրեթե երեք ամիսներից հետո «Yandex.Taxi»-ն փոխեց աշխատելու նախնական սակագինը, ինչը նոր քննարկումների ու դժգոհությունների առիթ դարձավ:

Ծառայությունից օգտվողները պատվեր կատարելուց առաջ տեղեկացվում են, որ սակագինը հաշվարկվում է նոր սկզբունքով, քանի որ ընկերության պատվերների թիվը՝ պահանջարկը, մեծացել է:

Այսպիսով մինիմալ սակագինը օրվա ժամից կամ քաղաքի հատվածից կախված տատանվում էր 100-ից մինչև 170 և ավելի դրամ սահմաններում: 

Մինչ սպառողները սոցիալական ցանցերում հայտնում էին իրենց դժգոհությունները, ոլորտի մասնագետները փաստում էին՝ սա հենց այն է, ինչն իրենք ակնկալում էին ի սկզբանե:

Այսինքն 100 դրամ մինիմալ սակագնով մուտք գործելով Հայաստանի շուկա, «Yandex.Taxi»-ն, ըստ մասնագետների, նպատակ ուներ դեմպինգ իրականացնել մրցակիցների դեմ, մոնոպոլիզացնել շուկան, որից հետո բարձրացնել սակագինը:

Իրավիճակի վերաբերյալ Aysor.am-ի թղթակցի հետ զրույցում «Yandex.Taxi»-ի ընկերության PR բաժնի ղեկավար Էլինա Ստավիսկայան նշեց, որ իրենք նպատակ ունեն սպառողներին մատուցել մաքսիմալ արագ ծառայություն՝ հնարավոր նվազագույն գնով:

«Մեր նպատակն է սպառողներին մատուցել մաքսիմալ արագ ծառայություն՝ հնարավոր մաքսիմալ նվազագույն գնով, որ այն հարմար լինի ինչպես ծառայությունից օգտվողների, այնպես էլ՝ վարորդների համար: Եթե պահանջարկը չի  գերազանցում առաջարկը, մենք աշխատում ենք հիմնական՝ բազային սակագնով: Այնուամենայնիվ, եղանակային վատ պայմանների դեպքում, տոն օրերին կամ այլ մասսայական միջոցառումների ժամանակ տաքսիի պահանջարկն աճում է ու ազատ մեքենաները շատ արագ սպառվում են: Հենց այս դեպքերի համար էլ նախատեսված է բարձրացված սակագինը, որի նպատակն է գրավել վարորդներին: Այն հաշվարկվում է հստակ տվյալ տեղանքի համար՝ հաշվի առնելով պատվերների ու ազատ մեքենաների քանակը», - ասաց Էլինա Ստավիսկայան:

Ըստ ընկերության PR պատասխանատուի, ծառայությունից օգտվողը կարող է ինքնուրույն որոշել՝ գնա՞լ հիմա բարձրացված սակագնով, թե՞ սպասել մինչև գինը հասնի բազայինին:

«Այս սկզբունքով մենք սպառողին առաջարկում ենք մաքսիմալ էժան սակագնով մեքենա սովորական օրերին ու, միևնույն ժամանակ, պահանջարկի աճի ժամերին ապահովագրում ենք, որ նա պարտադիր մեքենա կգտնի: Կրկնում եմ՝ «թեժ» օրերին ու ժամերին սպառողն ընտրության հնարավորություն ունի՝ օգտվել տաքսիից հիմա, բայց բարձրացված սակագնով, թե սպասել մինչև սակագինը իջնի սովորականին: Մենք ազնիվ զգուշացնում ենք այս մասին», - ասաց Է.Ստավիսկայան:

Այնուամենայնիվ, գնային այս փոփոխության աղմուկի մեջ երկրորդ պլան մղվեց ընկերության գործունեության հետ կապված նախնական խնդիրը՝ ոչ մրցակցային մուտքը շուկա ու տեղական շուկայում «խաղալու» տարբերակը:

Ըստ Aysor.am-ի հարցմանն ուղարկված պատասխանի, «Yandex.Taxi»-ն Հայաստանում համագործակցում է 12 տաքսի ծառայությունների հետ:

«Համագործակցությունը արդյունավետ է և խնդիրներ չեն առաջանում», - նշել են ընկերությունից:

Մինչդեռ ըստ նույն այդ տեղական ընկերությունների, խնդիրները բազմաթիվ են, իսկ համագործակցությունը՝ անազնիվ:

Համագործակցողներից մի քանիսը Aysor.am-ի թղթակցին պատմեցին, որ ընկերությունը խախտում է ի սկզբանե տրված գրեթե բոլոր խոստումները:

Գալով Հայաստան ու փնտրելով գործընկերների՝ «Yandex.Taxi»-ն նշում էր, որ խիստ հետևելու է իր անվան տակ աշխատող մեքենաների որակին, դրանք, օրինակ՝ պարտադիր ունենալու են օդափոխիչ, վարորդները պետք է ունենան համապատասխան տեսք: Բայց նման որակ ապահովել ու միաժամանակ շատ պատվերներ կատարել ընկերությունը չկարողացավ: Արդյունքում 12 հայաստանյան գործընկեր տաքսի ծառայություններից բացի, «Yandex.Taxi»-ն հավաքագրեց մասնավոր վարորդների՝ չհետևելով մեքենաների կամ պատվերի կատարման որակին, ընդամենը փորձելով ավելացնել կատարվող պատվերների քանակը:

Տեղական ընկերությունները սկսեցին դժգոհություններ հայտնել, քանի որ նման վարորդների հետ մի ընկերության անվան տակ համատեղ աշխատանքը վնասում էր իրենց համբավը:

Aysor.am-ի թղթակցի հետ զրույցում նրանք պատմեցին, որ նույնիսկ եղել են պատվիրատուի հետ կոնֆլիկտների, ծեծկռտուքների ու գողությունների դեպքեր:

Ընկերության հետ համագործակցության մեկ այլ խնդիր էր նաև այն, որ փաստացի Հայաստանում «Yandex.Taxi»-ն չունի ներկայացուցչություն, գրասենյակ ու համագործակցող տեղական ընկերությունները մտավախություն ունեն, որ ընկերության հետ կապված յուրաքանչյուր խնդիր արդյունքում թողնելու են իրենց պատասխանատվությանը:

Իսկ պատկան պետական մարմինների ուշադրության կենտրոնում հայտնված ընկերության հետ կապված գլխավոր խնդիրը դեռ 3 ամիս առաջ տեղի ունեցած ըկերության մուտքն էր շուկա:

Իրավաբան Նիկոլայ Բաղդասարյանը վստահ է՝ «Yandex.Taxi»-ի մուտքը շուկա հակամրցակցային էր: Aysor.am-ի թղթակցի հետ զրույցում նա նշեց, որ պետական մարմինների կողմից ընկերության դեմ պետք է դատական վարույթ սկսվեր:

«Սա գլոբալ հարց է, որը պարբերաբար շոշափվում էր ու լուծում չէր ստանում: Տաքսի ծառայությունների աշխատանքը պետք է կարգավորվի: Բնական է, որ տվյալ մեծ շուկայում, որը չի վերահսկվում, յուրաքանչյուր տաքսի ծառայություն կարող է մյուսին դեմպինգ անել ու շուկայից դուրս մղել՝ բարձրացնելով իր դիրքը: Բայց կա մի իրավական հարց: Երբ որևէ ծառայություն ունի ինքնարժեք ու գալիս է մի ընկերություն ու սկսում այդ ծառայությունը մատուցել ինքնարժեքից ցածր՝ պետությունը պետք է միջամտի», - նշեց իրավաբանը:

«Հնարավոր չէ, որ ծառայությունը մատուցվի 200 դրամով, այն դեպքում երբ այդ ծառայության ինքնարժեքը 500 դրամ և ավելին է: Այս դեպքում պետությունը միանշանակ պետք է միջամտի, քանի որ տվյալ ընկերությունը շուկայում ցանկանում է մոնոպոլ դիրք ձեռք բերել: Դա նույն բանն է, որ ես ներկրեմ շաքարավազ, ինքնարժեքից ցածր վաճառեմ, շուկայի բոլոր մանր և միջին խաղացողներին հանեմ շուկայից, այնուհետև մենաշնորհ դառնամ և բարձրացնեմ գինը: Սա օրենքի կոպիտ խախտում է: Ու՞ր են պետական մարմինները», - ասաց Նիկոլայ Բաղդասարյանը:

Իրավիճակը ռիսկային է, քանի որ մի շարք այլ միջազգային ընկերություններ, տեսնելով նման անպատիժ պահվածք, կարող են նույնը կատարել մի շարք այլ հայաստանյան շուկաներում:

Տրանսպորտի և կապի նախարարության աշխատակազմի փոխադրումների քաղաքականության բաժնի պետ Դավիթ Մելքոնյանն Aysor.am-ի թղթակցի հետ զրույցում նշեց, որ նախարարությունը պատասխանատու է միայն լիցենզավորման տրամադրման համար:

«Մեզ մոտ դաշտն ազատ է, այսինքն այն կազմակերպությունները կամ ֆիզիկական անձիք, ովքեր բավարարում են ներկայացվող պահանջներին՝ լիցենզավորվում են: Ինչ վերաբերում է փոխադրավարձին՝ այն չի կարգավորվում: Դրա արդյունքում Հայաստանում ազատ մրցակցություն կա այս շուկայում, որի հիման վրա էլ փոխադրավարձն ինքնակարգավորվում է», - ասաց Դավիթ Մելքոնյանը:
Ըստ նրա, շուկան ինչ-որ կերպ կարգավորելը կամ, օրինակ՝ տրամադրվող լիցենզիաների քանակը սահմանափակելը կարող է բերել սակագնի բարձրացման, ինչն էլ կվնասի սպառողին:

Պետական մյուս պատասխանատու կառույցից՝ Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովից Aysor.am-ի թղթակցին տեղեկացրին, որ իրավիճակն ուսումնասիրում են:

««YandexTaxi»-ի գործունեության հետ կապված Տնտեսական մրցակցության պաշտպանության պետական հանձնաժողովը ներկայումս ուսումնասիրություն է անցկացնում և ուսումնասիրության ընթացքում մրցակցային օրենսդրոթյան խախտման դեպքեր հայտնաբերվելու դեպքում՝ հանձնաժողովը միանշանակ կկիրառի օրենքով նախատեսված համապատասխան միջոցները», - ասաց ՏՄՊՊՀ նախագահի մամուլի քարտուղար Գայանե Սահակյանը:

Նրա խոսքով, հանձնաժողովն արդեն պահանջել է «YandexTaxi» ընկերությունից որոշակի տեղեկատվություն տրամադրել Հայաստանում իրականացվող գործունեության վերաբերյալ:

Ակնհայտ է, որ սպառողների դժգոհության ալիքը «YandexTaxi»-ի մատուցած ծառայությունների և իրականցվող գնային քաղաքականության վերաբերյալ աճում է: Aysor.am-ը կշարունակի հետևել ընկերության քաղաքականությանը Հայաստանում՝ ակնկալելով պատասխանատու կառույցների արձագանքին և լուծումներին ստեղծված իրավիճակին: