Հայաստանում Իտալիայի դեսպանը հայերենը համարում է գրավիչ, իսկ «Աբու-Լալա Մահարին»՝ գեղեցիկ ու վառ գործ

Հայաստանում Իտալիայի արտակարգ և լիազոր Դեսպան Ջովանի Ռիչուլլին Aysor.am-ի հետ հարցազրույցում պատմել է, թե ինչպես է իրեն զգում Հայաստանում, ինչ կերակուր է սիրում և ինչ ընդհանրություններ ունեն հայերն ու իտալացիները:

- Հարգելի պարոն Ռիչուլլի, երեք տարի է, ինչ Հայաստանում ներկայացնում եք Իտալիան, արդեն  հասցրե՞լ եք ընտելանալ այստեղի ապրելակերպին: Ձեզ դու՞ր է գալիս Հայաստանում:

-Ընտելանալ թե ոչ այն վայրին, որտեղ բնակվում ես, կախված է թե՛ քո անհատականությունից, թե՛ տեղական մշակույթից ու խառնվածքից, բայց, ամեն դեպքում, «ընտելանալ» բառն ինքնին ենթադրում է որոշակի չափով ջանք, աշխատանք: Հայաստանի առումով պետք է ասեմ, որ այստեղ ո՛չ շատ աշխատանք, ո՛չ էլ ջանք եմ գործադրել. ինձ համար հեշտ էր մարդկանց հետ շփվելն ու գնահատել նրանց ապրելակերպը: Սա էլ պատասխանը Ձեր այն հարցին, թե ինչքանով է ինձ դուր գալիս Հայաստանը:

-Տարբեր երկրներում եք դիվանագիտական ծառայության եղել: Կարո՞ղ եք համեմատականներ անցկացնել նախկին և ներկա փորձի միջև:

-Այո՛, շատ եմ ճանապարհորդել և տեղյակ եմ շատ տարբեր իրողությունների մասին: Իմ կողմից խելամիտ չէր լինի որևէ համեմատություն անելը, քանի որ յուրաքանչյուր երկիր իր իրականությունն ունի, որը դարավոր պայքարի, հաճախ նաև զրկանքների արդյունք է,  հետևաբար՝ արժանի են հարգալից վերաբերմունքի: Իհարկե՛, ինչպես մինչ այդ նշեցի, ընտելանալը միշտ չէ հավասարապես արագ և դյուրին լինում, և հաղորդակցվելը երբեմն մեկ մշակույթի ներսում ավելի դժվար է լինում, քան՝ մյուսում, բայց դա չի նշանակում, որ ամեն մեկը եզակի կամ յուրահատուկ չէ:

Եվ կրկնում եմ նորից՝ հայերի հետ հաղորդակցվելն ինձ համար որևէ խնդիր չի առաջացրել:

-Հասցրե՞լ եք Հայաստանում գտնվելու ընթացքում ուսումնասիրել հայերենը: Եթե այո, կարո՞ղ եք համեմատել հայերենի բարդության մակարդակը իտալերենի հետ՝ նշելով, թե ո՞րն է ավելի բարդ:

-Այս հարցով ինձ անհարմար դրության մեջ եք դնում, քանի որ ես փորձում եմ ինչ-որ չափով ուսումնասիրել լեզուն: Ես գտնում եմ, որ այն շատ գրավիչ է։ Կան շատ բառեր, որոնք շատ տարբեր են հնչում, ինչն ինձ համար անսովոր է։ Սա դժվար է և միևնույն ժամանակ հետաքրքիր: Ցավոք, այլ լեզուների պես այն պահանջում է լուրջ ուսումնասիրություն և ջանք՝ սովորելու այն պատշաճ կերպով, և միշտ չէ, որ ժամանակը բավականացնում է ամեն բան հասցնելուն, ուստի իմ հայերենի իմացությունը դեռ շատ պարզունակ է: Բայց ես համառ եմ:
Ինչ վերաբերում է իտալերենի հետ համեմատելուն, թույլ տվեք ասել, որ իտալերենը հեշտ լեզու է, երբ վատ ես խոսում, բայց ավելի բարդ՝ ճիշտ խոսելու համար՝ օգտագործելով բոլոր ճիշտ ժամանակաձևերը, յուրացնելով բոլոր բացառությունները, տիրապետելով համապատասխան բառապաշարին: Ցավոք, ոչ բոլորն են Իտալիայում խոսում իտալերեն այնպես, ինչպես պետք է:

- Հայ ընթերցողին հետաքրքիր կլինի իմանալ, թե Դուք ինչպես եք վերաբերում հայկական խոհանոցին: Ունե՞ք նախընտրած ճաշատեսակներ:

-Հայկական ուտեստները շատ բազմազան են և ապահովում են համի զգայարանների համար տարատեսակ զգացողություններ: Ես այդքան էլ մսակեր չեմ և չեմ ուտում ոսկրածուծ նույնիսկ Իտալիայում (ոսկրածուծը մենք ուտում ենք «ossobuco» կոչվող ուտեստի տեսքով կանաչ ոլոռի հետ): Անկեղծ ասած՝ չեմ կարող ասել, որ խաշի երկրպագու եմ, բայց ընդունում եմ, որ խաշը նույնպես շատ համեղ է:
Մսեղենից զատ ավելի շատ նախընտրում եմ հայկական բանջարեղենից պատրաստված ուտեստները. ավելուկը, փիփերթով ապուրը, կարմիր լոբով և ընկույզով ապուրը: Օ՜հ, իսկ հավելումներից թույլ տվեք նշել մածունը, որը ես շատ եմ հավանում, հատկապես՝ գոմեշի մածունը:

- Լինելով իտալական մշակույթի կրող՝ գտե՞լ եք որևէ նմանություն հայկական մշակույթի հետ:

-Մշակույթներ համեմատելը դժվար գործ է, քանի որ կախված է նրանից, թե ինչ ենք մենք հասկանում մշակույթ ասելով: Միևնույն ժամանակ, մշակույթի մի մաս կազմում են արժեքները: Թեև մարդկությունն ունի նույն հիմնարար արժեքները, այդուհանդերձ, որոշ արժեքներ տարբերվում են, սակայն Հայաստանի առումով շատ արժեքներ նման են: Իտալացիների պես հայերը ստեղծագործ են: Սա մի մշակույթ է, որն ահռելի հարուստ երաժշտություն, գրականություն և արվեստ ունի՝ թե՛ ավանդական, թե՛ ժամանակակից: Իհարկե՛, իմ լեզվական իմացությունը սահմանափակում է ինձ այն ամբողջությամբ ընկալելու մեջ՝ չնայած վերջերս բախտ վիճակվեց կարդալ անգլերեն թարգմանությամբ Իսահակյանի «Աբու-Լալա Մահարին», որը համարում եմ գեղեցիկ և վառ գործ: 

-Տնտեսության ոլորտում երկկողմ համագործակցության ի՞նչ ծրագրեր են ակնկալվում առաջիկայում:

-Տնտեսական և առևտրային տեսանկյունից կա մեծ ներուժ, նաև՝ խառնվածքի նմանությունները իտալացիներին ու հայերին թույլ են տալիս միասին բավականին հաջողության հասնել՝ հեշտ աշխատելով: Ցավոք, նման ներուժը դեռևս այնքան առաջընթաց չի ունեցել առևտրի ոլորտում, համենայն դեպս, այնքան շատ չէ, ինչպես կարող էր լինել: Ես կցանկանայի այստեղ տեսնել ավելի շատ իտալական ներդրումներ, բայց ներդրումները կախված են ոչ միայն տնտեսական գործոններից, այլև՝ գործարար հանրության ընդհանուր ընկալումից: Այս տեսանկյունից ՀՀ կառավարության մտադրությունը՝ Հայաստանն ավելի գրավիչ դարձնել օտարերկրյա ներդրումների համար, հենց այն ազդանշանն է, որն անհրաժեշտ է տնտեսական կապերի աճի համար, ի շահ փոխադարձ բարօրության:
Այնպես որ՝ ես լավատեսորեն եմ տրամադրված: