23/10/2017 15:43
«Ադրբեջանը սիրում է Հայաստանի տարկետումները». Կողմ և դեմ կարծիքներ
Հայաստանի Հանրապետության «Պաշտպանության մասին» ու «Զինվորական ծառայության և զինծառայողի կարգավիճակի մասին» օրենքներում պաշտպանության նախարարության կողմից առաջարկվող փոփոխություններով առաջիկայում, հնարավոր է, վերացվի ուսանողներին տրամադրվող տարկետումը:
Առաջարկվող փոփոխության պատճառներից մեկն այն է, որ տարիներ շարունակ տարկետումը եղել է ոչ այնքան կրթության ու գիտության զարգացմանը նպաստող արտոնություն, որքան բանակից խուսափելու տարբերակ:
«Պետք է վատ թիվ հնչեցնեմ` 18 տարեկանում չզորակոչվածներից հետագայում զինվորական ծառայության է զորակոչվում 16-17 տոկոսը: Դա նշանակում է, որ առաջին ակադեմիական տարկետումը հիմք է դառնում բոլոր մնացած տարկետումների ու հետագայում բանակում չծառայելու համար», - վերջին մամուլի ասուլիսի ժամանակ ասել էր պաշտպանության նախարար Վիգեն Սարգսյանը:
Քանի դեռ օրենսդրական փոփոխությունները քննարկվում են խորհրդարանում, այն բուռն քննարկումների առիթ է դարձել նաև դրա հիմնական շահառուների` ուսանողների շրջանում: Վերջիններս նախագծերի հրապարակայնացումից հետո բաժանվել են երկու խմբի` մի մասը պնդում է, որ տարկետման վերացման դեպքում խախտվում են ոչ միայն ուսանողների իրավունքներն, այլև վտանգվում է կրթական համակարգի ու գիտության ապագան, մյուսն էլ` համոզված է, սա վտանգավոր չէ, իսկ համապարտադիր ծառայությունն` անհրաժեշտություն:
«Տարկետում լինելու ա»
Սա այն կարգախոսներից մեկն է, որն օգտագործում են օրենսդրական փոփոխության դեմ պայքարող ուսանողները: Նրանք պնդում են` ծառայությունից չեն խուսափում, պարզապես ցանկանում են անընդհատ կրթություն ստանալու, սեփական ապագան ընտրելու իրավունք ունենալ:
«Ամենապարզը, եթե գաղափարական առումով նայենք` կրթությունը չպետք է պակաս կարևորվի, քան բանակը: Կրթությունն ու գիտությունն, ըստ էության, որոշ առումով աջակցում ու սպասարկում են բանակին և պակաս ռազմավարական չեն», - Aysor.am-ի հետ զրույցում ասում է ԵՊՀ Արևելագիտության ֆակուլտետի ուսանող Վահան Կոստանյանն, ով ձևավորված «Հանուն գիտության զարգացման» շարժման անդամներից է:
Նա համոզված է` նշված օրենսդրական փոփոխության ընդունման դեպքում կկոտրվի ամբողջ կրթական ու գիտական համակարգի մեջքը:
Ինչ վերաբերում է տարկետումների միջոցով բանակից խուսափողների խնդրին, ապա Վահանը ոչ այնքան իրատեսական է համարում առաջնային տարկետումից հետո միայն 16-17 տոկոս ծառայածների մասին Պաշտպանության նախարարի հնչեցրած թիվը:
«Կարծում եմ` այստեղ անհամապատասխանություն կա: Եթե հաշվենք, թե ինչքան տղաներ են ընդունվում բակալավրիատ ու ստանում տարկետում և նրանցից քանի՞սն են հետագայում կարողանում մագիստրատուրա ընդունվել, այստեղ թիվը հաստատ 84 տոկոս չի կազմի: Այսինքն բանակից խուսափելու համար այստեղ գործում են կոռուպցիոն այլ մեխանիզմներ: Եթե այդ մարդիկ մեկ անգամ կրթական համակարգում են կոռուպցիոն ռիսկի դիմում` անհասկանալի ձևով ընդունվում բակալավրիատ և հետո չեն կարողանում երկրորդ անգամ կրթության ոլորտում այդ ռիսկին գնալ, ընդունվել մագիստրատուրա ու բանակից խուսափել էլի կրթության միջոցով, իրենց ոչինչ չի խանգարում, ասենք, առողջապահության ոլորտում նույն փորձը կրնկնել ու հաջողության հասնել բանակից «ծլկելու» համար», - բացատրում է Վահանը:
Ուսանողների այս խումբը չի հերքում` տարկետումների տրամադրման դեպքում կա բանակից խուսափելու տարբերակ, բայց արդյոք դա նշանակու՞մ է, որ այդ խնդիրը լուծելու համար պետք է լիովին բացառել տարկետման տրամադրումը` «չկա տարկետում` չկա խնդիր» սկզբունքով:
Բացի այդ, բողոքի դուրս եկած ուսանողներին անհասկանալի է` ինչու՞ է առնվազն երկու` կրթության-գիտության և պաշտպանության ոլորտներին առնչվող խնդրի վերաբերյալ որոշում կայացնում միայն մեկ գերատեսչություն` պաշտպանության նախարարությունը:
Ինչու՞ չեն կազմակերպվում հանրային քննարկումներ փոփոխությունները կատարելուց առաջ:
«Տարբեր դասախոսներ, ոլորտի մասնագետներ մեզ հետ անձնական զրույցներում իրենց կտրուկ անհամաձայնությունն են հայտնում, բայց չեն բարձրաձայնում այդ մասին», - ասում է Վահան Կոստանյանն ու մատնանշում առաջարկվող փոփոխությունների ևս մեկ կետ, որի վրա, կարծես, ուշադրություն քիչ է դարձվում:
«Ընդունվելու դեպքում այս փոփոխություններն ազդելու են նաև գործող տղա ուսանողների վրա` կրթական մեկ աստիճանից մյուսն անցնելու դեպքում: Այսինքն մարդն, ով լեգիտիմ ակնկալիքի իրավունք ունի, ով ընդունվել է բակալավրիատ, ով հիմա սովորում է, ասենք, 4-րդ կուրսում ու պլանավորել է իր հետագա ճանապարհը` մագիստրատուրա ընդունվել և այլն, մի օրենքի փոփոխությամբ պիտի փոխի իր պլանները: Իրավունքի առումով կոպտագույն խախտում կա, այստեղ ամբողջությամբ խախտվում է քաղաքացու լեգիտիմ ակնկալիքի իրավունքը: Սա ամենամեծ մանիպուլյացն է, որին դիմում են նախագծի հեղինակները», - ասում է ուսանողը:
Նշենք, որ կրթության և գիտության նախարարության տեսակետը լսելու նպատակով ուսանողներն օրերս բողոքի ակցիա էին կազմակերպել նախարարության դիմաց` պահանջելով հանդիպում նախարար Լևոն Մկրտչյանի հետ:
ԿԳՆ լրատվական ծառայությունից Aysor.am-ին տեղեկացրեցին, որ նախարարը կհանդիպի ուսանողներին` երկուշաբթի կամ երեքշաբթի օրը:
«Ադրբեջանը սիրում է Հայաստանի տարկետումները` կողմ ծառայությանը»
Որքան քիչ զինծառայող ունենա հայկական բանակն ու որքան շատ մարդ բանակից խուսափի տարկետման միջոցով` այնքան լավ հակառակորդի համար: «Ադրբեջանը սիրում է Հայաստանի տարկետումները»` սա էլ կարգախոսներից մեկն է ուսանողների այն խմբի համար, որը կողմ է առանց տարկետումների ծառայությանը:
Նրանք համոզված են` տարկետումների բացառումը ոչ մի կերպ չի խանգարում որակյալ կրթությանն ու գիտության զարգացմանը:
Վանատուր Շերենցը ԵՊՀ Արևելագիտության ֆակուլտետի 4-րդ կուրի ուսանող է: Սեփական օրինակն է բերում` ծառայել է, հետո վերադարձել ու շարունակել կրթությունն անվճար համակարգում, ընդ որում` ոչ բանակից զորացրվածների անվճար տեղերի հաշվին:
«Կարող եմ այսպիսի հարյուրավոր օրիակներ բերել: Միայն վերջին ամիսների ընթացքում 4 գիտաժողովի եմ մասնակցել ու բացարձակ հիմնավորում չէ, որ, եթե ծառայում ես` հետո գիտությամբ այլևս չես կարողանա զբաղվել կամ հաջողությունների հասնել: Դրանք ոչ թե միմյանց հակասում են, այլ` փոխլրացնում են», - պնդում է Վանատուրը:
Ուսանողը նշում է, որ համապարտադիր ծառայության գաղափարը նոր չէ: Առաջ է քաշվել դեռևս 1997 թ.-ին` Վազգեն Սարգսյանի կողմից, և մեր աշխարհաքաղաքական պայմանների դեպքում անհրաժեշտ լուծում է:
«Բողոքող ուսանողները նշում են, որ ընտրության տարբերակ չունեն, ես ուզում եմ հակադարձել դրան: Ըստ փոփոխության` դու կարող ես 18 տարեկանում գնալ ծառայել ու գալ` սովորել, կամ` սովորել ու գնալ ծառայության 3 տարով որպես սպա, բայց ստացվում է այնպես, որ մարդկանց ասում ես` «ծառայությունդ ավարտիր, նոր արի սովորի` համաձայն չեն, ասում ես` սովորի, հետո կգնաս կծառայես` էլի համաձայն չեն»», - նշում է Վանատուր Շերենցը:
Ամեն դեպքում նա ևս համաձայն է փոփոխությունների դեմ հանդես եկող ուսանողների հետ այն հարցում, որ պետք են հանրային քննարկումներ:
«Ես իրենց հետ համաձայն եմ այն առումով, որ երբ պետության կողմից նոր օրինագիծ է առաջ քաշվում, անշուշտ, պետք է հանրային քննարկումներ կատարվեն, որից հետո նոր ընդունվեն փոփոխությունները», - ամփոփում է ուսանողը:
