21/05/2019 18:20
Քրդական գերեզմանները սեփականաշնորհել է ու քանդել. կենդանապաշտպանները շարունակում են մեղադրել Կենդանաբանական այգու տնօրենին, իսկ «Ջամբո»-ի սեփականատերը տնօրենի իր թեկնածուն ունի
Երևանի Կենդանաբանական այգին դարձել է ամենաքննարկվող կառույցներից մեկը, իսկ դրա տնօրենը՝ բողոքի ցույց անող կենդանասերների բնորոշմամբ՝ ամենաանհաջողը: Ու մինչ տնօրեն Ռուբեն Խաչատրյանը ցուցարարներին մեղադրում է կենդանիների թրաֆիքինգի, կենդանաբանական այգու հաշվին բիզնես անելու ու իրեն զրպարտելու մեջ, «Ջամբո» էկզոտիկ պարկի սեփականատար Արտյոմ Վարդանյանը հակադարձում է՝ տնօրենը պետական Կենդանաբանական այգում իր բիզնես շահերն ունի, կենդանիների հետ վարվում է այնպես, ինչպես անձամբ ինքն է ուզում՝ սպանելով, փոխանակելով ու յուրացնելով:
«Ջամբո»-ի հիմնադիրը նշում է՝ ծանոթ է Ռուբեն Խաչատրյանի՝ Aysor.am-ին տված հարցազրույցին, որտեղ տնօրենը իր դեմ բողոքի ցույց անող այգու նախկին աշխատողների քայլերը բիզնես շահով է պայմանավորում:
Հիշեցնենք, որ ըստ Ռուբեն Խաչատրյանի, բողոքող աշխատողներից մեկն ունեցել է խոզերի ֆերմա և այդ խոզերին պահել է Կենդանաբանական այգու միջոցների հաշվին: Որոշ աշխատողներ Կենդանաբանական այգու այցելուներին մատուցել են ձիով շրջայցեր՝ համապատասխան վճարի դիմաց: Մի աշխատող էլ առյուծի ձագերին հանել է վանդակներից ու գումարի դիմաց այցելուներին թույլատրել է կենդանու հետ լուսանկարվել, ինչը, տնօրենի խոսքով, տանջանք է կենդանու համար: Ու հիմա նրանք իր դեմ են դուրս եկել, քանի որ ինքն այդ արատավոր երևույթներին վերջ է տվել:
«Ձեզ հետ հարցազրույցում նրա արած այս հայտարարությունը, մեղմ ասած, լիարժեք չէ: Նախ ասեմ, որ այդ բողոքողների մեջ ես ընկեր, եղբայր, բարեկամ չունեմ ու նրանց արդարացնելու խնդիր էլ չունեմ: Ինքս, ցավոք, ուշ եմ միացել ակցիային, քանի որ երկրում չէի, բայց հեռացված աշխատողին հարցրեցի՝ խոզ պահե՞լ է, պատասխանեց՝ «այո», բայց ոչ թե ֆերմա, այլ՝ 3 խոզ, ու իր տարածքում: Սակայն դա եղել է մինչև 2011 թվականը: Անցել է 8 տարի, ինչո՞ւ պետք է նա միայն այսքան տարի անց բարձրաձայներ իր բողոքի մասին, դրա մեջ տրամաբանություն կա՞: Այն նույն տղան, ում համար ասում է, թե առյուծի ձագին հանել ու նկարել է, ինձ պատմել է, որ հետագայում՝ 2011թ.-ից հետո, տնօրենի հրամանով վանդակց հանել է առյուծի ձագին ու ցուցադրել տարբեր մարդկանց:
Փաստորեն, դուրս է գալիս, որ այն, ինչն իր հրահանգով է՝ նորմալ է, ինչը ոչ՝ տանջա՞նք կենդանու համար: Եվ հետո, աշխարհի տարբեր երկրների Կենդանաբանական այգիներում ընդունված է, որ կենդանիներին դուրս են բերում ու մարդիկ նրանց հետ նկարվում են: Ինչո՞ւ ոչ, եթե այդ գումարը գնում է Կենդանաբանական այգուն: Դա նորմալ երևույթ է ու չի նշանակում կենդանիներին տանջել: Երևի ինքը չգիտի, որ աշխարհում երեխաների համար գոյություն ունի կենդանաթերապիա, առողջական խնդիրներ ունեցող երեխաները շփվում են կենդանիների հետ: Շփվելով, երեխաները հասկանում են նաև, որ պետք չէ կենդանիներին, շներին քարով խփել, սպանել և այլն, ինչը, կարծես, այսօր տարածված երևույթ է: Հակառակը, պետք է հասկանան, որ կենդանուն վնաս տալ չի կարելի, նրան էլ պետք է սիրել ու պաշտպանել…
Մի քանի շաբաթ առաջ Ռուբեն Խաչատրյանը հայտարարեց, թե երեխաներին նվեր է անում՝ կարող են գալ ու նայել, թե ինչպես են վագրի ատամը վիրահատում, ու դրանից շոու սարքեց: Դա ի՞նչ տվեց երեխային, ի՞նչն է ավելի լավ, որ երեխան կենդանուն գրկի, նկարվի՞, թե՞ նայի՝ ինչպես են վիրահատում», - մեզ հետ զրույցում նշեց Արտյոմ Վարդանյանը:
Կենդանապաշտպաններն օրեր առաջ Ուրցաձորում էին, որտեղ, իրենց խոսքով, թաղված են Ռուբեն Խաչատրյանի հրահանգով քնեցման միջոցով սպանված 3 առյուծները: Այդ այցելությունն, ըստ մեր զրուցակցի, վանդալիզմի այլ դրսևորումներ ևս բացահայտեց. ասում է՝ պարզվեց, որ այնտեղ ժամանակին քրդական գերեզմաններ են եղել, սակայն տարածքը սեփականաշնորհվել ու գերեզմանները քանդվել են: Այդտեղ եկած ոստիկանության գնդապետը հաստատել է՝ տարածքի սեփականատերը Ռուբեն Խաչատրյանն է:
«Ես ասել եմ ու կասեմ՝ Ռուբեն Խաչատրյանը Կենդանաբանական այգու երեք առյուծներին սպանել է, հիմա այնտեղ Գյումրիից բերված առյուծներն են: Կան վկաներ, ապացույցներ: Այնտեղ մարդիկ էին, ովքեր այդ առյուծներին խնամել են, դեմ են եղել, որ նրանց քնեցնեն ու ականատես են եղել այդ ահավոր գործընթացին: Ասում են՝ հրահանգ տվեց քնեցնեն, ու այդպես տաք-տաք թաղել են: Աշխատողներից Ջավադյան Անժելան պատմել է, որ լացելով խնդրել է՝ «Ռուբեն, մեղք են, մի սպանիր», ասել է՝ «ուզում ես՝ տար քո տանը պահիր»: Նույնիսկ չի թողել հերձեն: Կարծում եմ՝ պատճառն այն է, որ գազանանոցում այդ առյուծների համար տեղ չի գտել: Էֆթանազիան ծայրահեղ դեպքում են թույլատրում կիրառել, օրինակ, եթե կենդանին շատ հիվանդ է, չի կարողանում ուտել, խմել, տանջվում է ու փրկություն չկա: Բայց ախր սրանք առողջ են եղել», - մանրամասնեց Արտյոմ Վարդանյանը։
Նա չի հերքում՝ Երևանի Կենդանաբանական այգին արտաքինից գեղեցիկ է, մեկտեղ նկատում է՝ այն, ինչ սարքվել է՝ սարքվել է հանրության հաշվին, գումարն էլ բյուջեից նախկին քաղաքապետն է հատկացրել, այնպես չի, որ դա այգու տնօրենի բարի կամքի դրսևորումն է: Բայց այն, ինչն անհրաժեշտ է կենդանիների անվտանգության համար՝ ձեռնարկված չէ:
«Մի քանի ամսվա ընթացքում 2 անգամ բեզոարյան այծերը փախան գազանանոցից, մեկին գտան, մյուսը սատկեց, էն մյուսն էլ կորավ: Եթե որսորդը բեզոարյան այծի վրա կրակի, 2 միլիոն տուգանք է հասնում, իսկ դուք այս ի՞նչ բարձիթողի վիճակում եք նրանց թողել: Գոնե առաջին փախուստից հետո խելացի տնօրենը կմտածեր՝ ցանկապատը նորմալ սարքել, որ դեպքը չկրկնվի: Ինչ է, 2 հազար դոլար չունեի՞ք՝ կարգին, բարձր ցանկապատ սարքեիք: Ես օրեր առաջ տեսա Ուրցաձորում իր ղեկավարած հիմնադրամի կառուցած ցանկապատը: Հիացած եմ ուղղակի: Հետ եմ վերցնում խոսքերս, թե ինքն անգրագետ է, դրա համար էլ Երևանի գազանանոցում նորմալ ցանկապատ չի կառուցել: Ուղղակի նրա «վեջը չի», նա թքած ունի՝ ինչ է կատարվում Կենդանաբանական այգում», - վրդովված նկատեց մեր զրուցակիցը:
.jpg)
Արտյոմ Վարդանյանի խոսքով՝ Կենդանաբանական այգու խնդիրներից մեկն էլ մասնագետների բացակայությունն է: Չկա մեկը՝ հասկացնի, որ տրամադրված գումարով առաջինը պետք է այգու համար ճիշտ ու ապահով ցանկապատ սարքել, որ կենդանիները չկարողանան փախնել, և հետո նոր՝ ներսի դեկորատիվ ու շոու աշխատանքներն անել:
«Տարբեր տարիքի արջերին պահում են նույն վայրում, հետո էլ ասում՝ մի արջը մյուսին կերավ: Դա նրանից չի, որ սոված են պահում, այլ՝ սխալ են պահում: Էլ չասեմ, որ արջերին գայլերի հետ չի կարելի պահել: Հա, նման պրակտիկա կա աշխարհում, բայց ոչ այսպես անգրագետ մոտեցմամբ: Ինքը մատնացույց է անում քաղաքապետարանի մասնագետներին: Չեմ վախենա ասել՝ կենդանիների առումով այնտեղ մասնագետ չկա, անգրագետ մարդիկ են: Ժամանակին բաժնի վարիչների հանեց, այդ հաստիքը վերացրեց, որ կարողանա կենդանիներին իր ուզածի պես տնօրինի. 11 անգղներին տարել Իսրայելի «կռտած զիբիլների» հետ է փոխանակել: Դա նույնն է, որ ժամանակաից ինքնաթիռը փոխես 65 տարվա «մատոռը» խփած զոպորոժեցի հետ: Հազվագյուտ անգղների բազմացող զույգին էլ ապօրինի տարել է Ուրցաձորի իր տարածք, ի՞նչ իրավունք ունի պետական գույքը տանի», - ընդգծեց «Ջամբո»-ի սեփականատերը:
Անդրադառնալով իր արած այն հայտարարությանը, թե Ռուբեն Խաչատրյանին սատարել ու սատարում են ՀՀ նախկին նախագահ Սերժ Սարգսյանի եղբայր Լևոն Սարգսյանը, Բնապահպանության ներկայիս նախարար Էրիկ Գրիգորյանն ու ներկայիս փոխքաղաքապետը՝ Արտյոմ Վարդանյանը կրկին հաստատեց.
«Ես ոչինչ ինձանից չեմ հնարում, դա այն է, ինչն ինձ շատերն են ասել: Լևոն Սարգսյանի դեմ ոչինչ չունեմ: Շատ անգամներ եմ նրա հետ շփվել, Ռուբեն Խաչատրյանի հայրիկի՝ Հարություն Խաչատրյանի հետ ինձ հյուրընկալվել է, իմ հյուրանոցում եղել է: Շատ կիրթ մարդ է. խոհարարս Լիբիայից էր, նրա հետ այնքան մաքուր արաբերենով խոսեց, որ ապշել էր: Բայց այն, որ եղել է Ռ. Խաչատրյանի հովանավորն, ամբողջ աշխարհը գիտի: Դա հենց Ռուբեն Խաչատրյանի խոսքերն են, ինքն է, որ ամեն տեղ նստելուց Լևոն Սարգսյանի համար «հոպար» է ասել: Ինձ արդեն չի էլ հետաքրքրում՝ ո՞վ է նրա մեջքին կանգնած, նաև, ո՞ւմ է գործից հանել, ո՞ւմ չի հանել՝ ինձ չի վերաբերում, դա թող պատկան մարմինները որոշեն: Իմ առջև դրված խնդիրը կենդանիների ապահովությունն է: Այն, որ հիմա էլ ինքը հովանավոր ունի՝ հաստատ է: Թե չէ մեկը մի տուփ «գրեչկա» է գողանում՝ բռնում տանում են, իսկ իր արած ապօրինությունները նույնիսկ խրախուսվում են»:
Դիտարկմանը, որ նախկինում ինքն ու Ռուբեն Խաչատրյանը բավական ջերմ հարաբերություններ են ունեցել, ու արդյոք նրանց հարաբերություններում տարաձայնությունների պատճառը մրցակցությունը չէ, օրինակ՝ գուցե այն, որ Արտյոմ Վարդանյանն է ցանկանում զբաղեցնել Կենդանաբանական այգու տնօրենի պաշտոնը, վերջինս ժպիտով պատասխանեց.
«Ժամանակին ես և Անուշ Ռաֆայելյանն ենք աջակցել, որ ինքն այդ պաշտոնը ստաձնի, եթե ես ցանկանայի, ապա վաղուց կարող էի տնօրեն դառնալ: Նման ցանկություն չեմ ունեցել, եթե խնդրեն էլ՝ չեմ գնա, չեմ կարող նման պատասխանատվություն վերցնել: Սարքել եմ իմ այգին՝ «Ջամբոն», որտեղ նաև շիմպանզեներ էի պահում: Երեխաները գալիս էին, խաղում, ուրախանում: Դրա ի՞նչն էր դաժան՝ չհասկացա: Իր հետ ոչ թե լավ, այլ՝ շա՜տ լավ հարաբերությունների մեջ եմ եղել, նույնիսկ իմ կենդանիներից տվել եմ, որ իր մոտ պահի, բայց այն պահից, երբ հասկացա, որ ինքը կենդանասեր չէ՝ ամեն ինչ վերջացավ: Կոնկրետ իմ բողոքը սկսվել է առյուծների սպանությունից: Կենդանաբանական այգուն կենդանասեր ղեկավար է անհրաժեշտ»:
Նման կենդանասերի Արտյոմ Վարդանյանը գիտի։ Ասում է՝ «Վիտամինի» Գարիկը (Գարիկ Պապոյան- հեղ.) հրաշալի տղա է, հրաշալի կենդանասեր ու կենդանապաշտպան:
«Ես կառաջարկեի, որ հենց իրեն նշանակեն, նա Կենդանաբանական այգու հրաշալի տնօրեն կլինի: Չեք պատկերացնի, թե նա ինչքան է սիրում կենդանիներին: Ու հավատացեք՝ բոլորն իրեն կաջակցեն այդ գործում: Անձամբ ես, անվճար, առանց որևէ շահ հետապնդելու ամեն ինչում կաջակցեմ Գարիկին», - վստահեցրեց նա:
Արտյոմ Վարդանյանը տեղեկացնում է՝ բողոքի ակցիաները կշարունակվեն այնքան ժամանակ, մինչև Կենդանաբանական այգու տնօրենի պարտականությունները ստանձնի այնպիսի մի մարդ, ով սրտացավ կլինի կենդանիների նկատմամբ: Նաև, անհամբերությամբ սպասում է այն օրվան, երբ Ռուբեն Խաչատրյանը, խոստումի համաձայն, իրեն դատի կտա:
«Ես դատարանում շա՜տ բան կունենամ ասելու: Այնքա՜ն բան է բացահայտվելու, այնքա՜ն մարդ է գալու, չի էլ պատկերացնում, թե ինչպես է այդ ամենն իր առջև շրջվելու: Ես ասածս ամեն բառը պատրաստ եմ դատարանում կրկնել, ու էլ ավելին: Այդ մարդը հայտարարում է՝ Հայաստանում կենդանիների թրաֆիքինգ կա, ապօրինի առքուվաճառք: Դա հնչեղ հայտարարություն է, որը վարկաբեկում է մեր երկիր, վնաս է առաջին հերթին հենց մեր հայրենիքին, որտեղ ես մեծ ներդրում եմ արել: Մարդկանց «կանտրաբանդիստ» է ասում, բայց խնդրում եմ, թող ստուգեն՝ այգու երեք կրիաներին ումի՞ց ու ինչպե՞ս է ձեռքբերել ինքը: Հաստատ Իջևանի անտառներից չի բռնել: Այդ բոլոր թղթերը կան: Եվրոպայում 28 տարի ապրելով, Հոլանդիայի քաղաքացի լինելով հանդերձ՝ բոլոր բիզնեսներս, հյուրանոցային ցանցս այնտեղ վաճառել ու 10 միլիոնից ավելի ներդրում եմ արել մեր երկրում: Առողջ առյուծներին սպանելու մասին ես բազմաթիվ ապացույցներ կարող եմ ներկայացնել, քնացնողը, թաղողը՝ բոլորը պատրաստ են գալ ու վկայություն տալ, թող ինքն էլ մեկ դեպք ապացուցի, որ թրաֆիքինգ է եղել: Այ, զրպարտանքը դա է՝ անապացույց մեղադրանքը: Իսկ առյուծների սպանության հետ ես չեմ հաշտվի, անգամ եթե մյուսների հետ լեզու գտնի, չբողոքեն, միևնույն է՝ ես հետ կանգնողը չեմ, գնալու եմ մինչև վերջ: Կենդանի սպանող մարդն իրավունք չունի կենդանի հսկել, տնօրինել» - Aysor.am-ի հետ զրույցը եզրափակեց Արտյոմ Վարդանյանը:
