Բողոքողներից ոմանք տարիներ շարունակ անտառը բիզնեսի վերածած անօրինական ծառահատումներ են արել՝ ոչ թե սոցիալական հարց լուծելով, այլ՝ հարստանալով. Վահե Ղալումյան

Միանշանակ հայտարարել, որ այդ ցույցերն ուղղորդված էին՝ չեմ կարող, բայց այն, որ պահանջն անօրինական է՝ միանշանակ է, Aysor.am-ի հետ զրույցում նշեց Տավուշի նախկին մարզպետ, Իջևանից «Իմ քայլը» դաշինքի ցուցակով պատգամավոր ընտրված Վահե Ղալումյանն, ով ներկա պահին էլ իր ծննդավայրում է գտնվում:

«Իհարկե, առաջին հայացքից զգացվում է, որ հնարավոր է ուղղորդված բողոք լինի, բայց ազնիվ լինելու համար պետք է նշեմ, որ իսկապես, այդ ակցիայի հիմքում սոցիալական խնդիր էլ կա: Բողոքողներից ոմանք տարիներ շարունակ անտառը բիզնեսի վերածած անօրինական ծառահատումներ են արել՝ ոչ թե սոցիալական հարց լուծելով, այլ՝ հարստանալով: Մարդիկ էլ կային, որ զուտ սոցիալական խնդիր ունեն: Այո՛, պետությունը պարտավորություն ունի անտառամերձ համայնքների բնակիչներին ապահովել ձմեռային վառելափայտով: Անտառում գոյություն ունեցող թափուկը պետք է ծառայի այդ մարդկանց պահանջներին: Հիմա անտառում չկա այնպիսի քանակություն, որ և՛ մարդկանց ձմեռվա վառելիքի պահանջներն ապահովեն, և՛ հետն էլ մարդկանց օրինական փաստաթուղթ տրամադրեն, որպեսզի կարողանան առքուվաճառքով զբաղվեն», - նկատեց մեր զրուցակիցը:

Անտառում գոյություն ունի երեք կարգի վառելափայտ. թափուկը, դրանից առանձնացված քամատապալ ձյունակոտորը և դրանից առանձնացված հատատեղերի վառելափայտը: Վերջինս մինչ այս վաճառվել է աճուրդների միջոցով, թափուկի, ձյունակոտորի ու քամատապալի համար փաստաթուղթ հատկացրել է անտառտնտեսությունը:

Հարցին՝ ինչո՞ւ հիմա այդ փաստաթղթերը չեն տրամադրում, պատգամավորն ընդգծեց՝ գերակշիռ դեպքերում մարդկանց հենց միայն անտառ մտնելու այցեքարտ-փաստաթուղթ է պետք, իսկ թե այնտեղ ի՞նչ են անում՝ այսօրվա անտառների վիճակն է հուշում:

«Իհարկե, բարեխիղճ մարդիկ էլ շատ են: Գիտեք, հիմնականում այն մարդիկ, ովքեր ձմռանը զուտ տաքանալու, վառելափայտի խնդիր ունեն, հասկանում են, որ այդ անտառն իրենցն է, ու պետք է ձգտենք մարդկանց սոցիալական պահանջներն ապահովել: Իսկ այն մարդն, ով բիզնեսի համար է անում՝ անտառ մտնելիս պետք է ավելի մոտիկից, ավելի հեշտ տեղից իր ուզած ծավալը վերցնի, որպեսզի բանվորին քիչ վճարի, վառելիքի համար քիչ վճարի ու շահույթ ապահովի: Դրա համար էլ ինչ-որ փաստաթուղթ են ուզում, որ իրենց ձեռքին լինի», - ասաց նա:

Հատկանշական էր, որ բողոքի ակցիայի ու ոստիկանության հետ բախման ընթացքում որևէ բնապահպան այդպես էլ չհայտնվեց դեպքի վայրում: Տարօրինակ այդ հանգամանքը չի վրիպել նաև պատգամավորի աչքից:

«Եթե հիշենք, թե նախորդ տարի «Դիլիջան ազգային պարկ»-ի տարածքում որքան ակտիվ էին, ապա հիմա, իսկապես, նրանց բացակայությունը զարմանալի էր: Բայց ընդունենք նաև, որ բնապահպանների ներկայությունը նաև լարվածությունն է ավելացնում: Այս բախումից խուսափել հնարավոր չէր, ու եթե տեղում լինեին նաև բնապահպանները, գուցե, բախումն ավելի սուր ու լարված լիներ», - ընդգծեց Վ. Ղալումյանը:

Գործազրկության թիվն Իջևանի տարածաշրջանում փոքր չէ. Վ. Ղալումյանի տվյալներով՝ զբաղվածության կենտրոնում 1700-1800 քաղաքացի է գրանցված: Մեկտեղ, փաստ է նաև այն, որ կան թափուր աշխատատեղեր, սակայն՝ չկան դիմողներ:

Երեկ Կառավարության նիստում ՀՀ տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարար Սուրեն Պապիկյանը հայտարարեց, որ տվյալ պահին Տավուշի մարզում 200 հոգի կարող է աշխատանքի անցնել՝ օրական 8000-15 000 դրամ վարձատրությամբ: Երբ լուրը հասավ ցուցարարներին, շատերը հրաժարվեցին այդչափ վարձատրությամբ աշխատանքից՝ պատճառաբանելով, որ այդ գումարը չի բավարարում իրենց՝ նույնիսկ առօրյա ծախսերին:

«Անտառից օգտվել էլ կա, օգտվել էլ: Ժամանակին, բառիս բուն իմաստով, գողություն է կատարվել. մարդն իր «վիլիսով» 2-3 ժամում իր համար 20-25 հազար դրամի շահույթ ապահովող գործ է արել: Ու հիմա այդ մարդուն ասել, որ պետք է ամեն օր ստաբիլ աշխատի, որ ամսվա վերջում 200 հազար դրամ ստանա, բնական է՝ կընդդիմանա, պատրաստ չի դրան: Նա անտառն առաջին հերթին որպես բիզնես է դիտարկում, իրեն հետաքրքիր չէ, որ օրենքն արգելում է դա: Այստեղ բազմաթիվ մարդկանց գիտեմ, որ օրը 10 հազարով են ընտանիք պահում, ու դա բարձր աշխատավարձ է համարվում: Ամիսը 200-250 հազար դրամը փոքր թիվ չի: Ի՞նչ է նշանակում՝ 15 հազարով չեմ աշխատում: Չես աշխատում՝ մի աշխատի: Ի վերջո, պետք չի մոռանալ նաև, որ անտառի մեջ վտանգները շատ-շատ են, չեմ հիշում գոնե մեկ տարի, որ անտառում աշխատող մարդկանց շարքերում զոհ ու վիրավոր չունենանք: Հավատացնում եմ, եթե մենք շարունակենք նախկինի պես հատել, 2-3 տարի անց մեր անտառը ոչնչանալու է: Իջևանի տարածաշրջանը հետաքրքիր է նաև զբոսաշրջության տեսանկյունից, ու եթե այս անօրինական ծառահատումները շարունակվեն, շատ քիչ ժամանակ հետո անտառի հետ մեկտեղ տուրիստների հետաքրքրությունն է նվազելու», - մանրամասնեց պատգամավորը:

Մեր զրուցակիցը հերքեց դիտարկումը, թե տարածված երևույթ է նաև այն, որ անտառամերձ շրջանների բնակիչներն անտառներում տարածքներ են սեփականաշնորհել, տաղավարներ կառուցել ու վարձակալությամբ հանձնում են այցելուներին.

«Իջևանի տարածաշրջանի անտառներում վարձով տաղավարներ չկան: Անտառում կան հուշաղբյուրներ, որոնց մեծ մասը հողի հիմք չունեն, թղթերով սեփականաշնորհված չեն: Բայց վերջերս բնապահպանության նախարարը հայտարարեց, որ այն մարդուն, ով ցանկանում է անտառում հանգստի գոտի, տուրիստական կառույց հիմնել, կտրամադրվեն տարածքներ՝ պարզ ընթացակարգով: Որովհետև այդ մարդկանց նպատակը անտառը պահելն է, նրանք անտառը պահելով կարող են իրենց բիզնեսը զարգացնել: Իմ կարծիքով, դա բնապահպանությանը ոչ թե վնասելու, այլ՝ օգուտ է տալու»:

Անդրադառնալով հուլիսի 17-ին տեղի ունեցած ցուցարարներ-ոստիկանություն բախման միակողմանի կամ երկկողմ լինելուն ու ձերբակալվածների վնասվածքներին՝ Վ. Ղալումյանը շեշտեց՝ եթե տուժողների թվին ենք նայում, ապա, միանշանակ, միակողմանի է եղել: Ոստիկանությունը ոչ մի հատուկ միջոց չի կիրառել, մահակներ չեն ունեցել, մերկ ձեռքերով են եղել:

«Ինչ վերաբերվում է վնասվածքներին, ոստիկանության աշխատակիցների կողմից բռնություններ գործադրելուն, ապա շատ չեմ հավատում այդ ասածներին: Բորբոքված ժողովուրդ են՝ ասում են, չեմ կարծում, որ կարող էր բռնություն լինել… Ժողովուրդն ուզում էր փորձի՝ պետությունը հետքայլ կկատարի՞, թե՞ չէ», - ավելացրեց մեր զրուցակիցը: 

Պատգամավորի խոսքով՝ ներկա պահին Տավուշի մարզկենտրոնը խաղաղ է, հավաքներ ու ցույցեր չկան, ոստիկանությունն էլ աշխատում է խստացված ռեժիմով: Թե ի՞նչ պատասխանատվություն կկրեն բերման ենթարկված ցուցարարները, Վ. Ղալումյանը դժվարանում է ասել: Չի բացառում, որ կլինեն նաև կալանավորվողներ:

«Այնտեղ կան մարդիկ, որոնց պետք է կալանավորեն: Կարծում եմ, եթե ցուցարարներն ունեն, ապա ոստիկաններն էլ ունեն ձայնագրություններ, որի միջոցով կհիմնավորվեն արարքներն ու որոշ մարդկանց կկալանավորեն: Քիչ առաջ մարզային ոստիկանությունում էի, ասացին, որ բախումներին մասնակից նոր ցուցարարներ են հայտնաբերվել», - տեղեկացրեց նա:

Aysor.am-ի հետ զրույցի վերջում ԱԺ պատգամավորը կոչ արեց տավուշցիներին՝ բենզասղոցներն անջատել ու կանգ առնել:

Անտառը մեր բրենդն է եղել, մեզ այցելած հյուրերի մեծ մասը անտառը տեսնելու, դրանով հիանալու համար է գալիս: Այդ կանաչի մեջ քայլելու, զբոսնելու, շնչելու համար: Անգամ անտառահատողներն են փաստում, որ մեր անտառը երբեք այս տեսքով, այսքան վնասված չի եղել: