Սպառնալիք ՀՀ հանրային առողջապահությանը. ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման հանրապետական կենտրոնի բաց նամակը Փաշինյանին

Առողջապահության նախարարության ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման հանրապետական կենտրոն ՊՈԱԿ-ի աշխատակիցները բաց նամակով դիմել են ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին, որը ներկայացնում ենք ամբողջությամբ. 

«Ստիպված ենք բաց նամակով դիմել Ձեզ, քանի որ այսօր՝ հունվարի 30-ին ՀՀ կառավարության նիստին ընդունվեց Առողջապահության նախարարության ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման հանրապետական կենտրոն ՊՈԱԿ-ը (ՁԻԱՀ-ի ԿՀԿ) «ՆՈՐՔ» ինֆեկցիոն կլինիկական հիվանդանոց ՓԲԸ-ին միացնելու որոշումը:

Ինչպես գիտեք, ՁԻԱՀ-ի ԿՀԿ-ի աշխատակիցներից 2019 թվականի դեկտեմբերի 13-ին Ձեզ հասցեագրված դիմումը վերահասցեագրվել էր ՀՀ առողջապահության նախարարություն, որտեղից 2020 թվականի հունվարի 13-ին ստացվել էր պատասխան գրություն գլխավոր քարտուղարի տեղակալի անունից:

Դիմումում ներկայացված էին ՁԻԱՀ-ի ԿՀԿ-ի աշխատակիցների մտահոգությունները կապված դեռևս անցյալ տարվանից կենտրոնի շուրջ ծավալվող իրադարձությունների հետ՝ ակնկալելով Ձեր անմիջական արձագանքն ու սրտացավ աջակցությունը: Խնդիրը վերաբերում է ՁԻԱՀ-ի ԿՀԿ-ն «ՆՈՐՔ» ինֆեկցիոն կլինիկական հիվանդանոց ՓԲԸ-ին միացնելուն:

Ցավոք, Ձեզ հասցեագրված մեր մտահոգությունները ոչ միայն չփարատվեցին, այլ ընդհակառակը՝ ավելի խորացան: Առողջապահության նախարարությունն այդպես էլ չանցկացրեց բաց մասնագիտական քննարկումներ միացման հասցեատեր կազմակերպությունների մասնագետների, նախարարության համապատասխան ստորաբաժանումների ներգրավմամբ և դարձյալ անպատասխան թողեց մեր բարձրաձայնած հարցերը: Մասնավորապես, կրկին չներկայացվեցին նախաձեռնված գործընթացի գնահատված օգուտները, վնասները, արդյունավետությունը, ծախսարդյունավետությունը, հնարավոր խնդիրները, ռիսկերը և դրանց լուծման ու հաղթահարման ուղիները: Ի վերջո, անհասկանալի մնաց նաև, թե միավորման արդյունքում ի՞նչ են շահելու պետությունը, պացիենտները, ծառայություններ տրամադրողները, ի՞նչ է ակնկալվում տնտեսել և դրա համադրությունը հնարավոր ռիսկերի հետ, որքանո՞վ է միավորումը նպաստելու տրամադրվող ծառայությունների արդյունավետության, ծախսարդյունավետության և մատչելիության բարձրացմանը, ազատվելու՞ են արդյոք շենքային տարածքներ:

Իսկ առողջապահության նախարարությունից ստացված պատասխան գրությունից տպավորություն է ստեղծվում, որ այն գրվել է առնվազն ոլորտի խնդիրներին անտեղյակ և դրանց լուծման ուղիներին չտիրապետող անձանց կողմից: Ավելին, ամբողջ գործընթացը սկսվել և իրականացվել է ոչ թափանցիկ, բացարձակապես հաշվի չառնելով մասնագետների կարծիքը և առաջնորդվելով ամբիցիաներով ու անսխալական լինելու թյուր համոզմունքով: Չնայած առողջապահության նախարարը տարբեր առիթներով հայտարարում է ցանկացած փոփոխություն նախաձեռնելիս մասնագետների կարծիքը հաշվի առնելու կարևորության և անհրաժեշտության մասին, սակայն իրականում մենք շարունակաբար բախվում ենք տրամագծորեն հակառակ մոտեցման, երբ մասնագիտների կարծիքն ընդհանրապես հաշվի չի առնվում, անտեսվում է, և մասնագիտական քննարկումներ կազմակերպելու մեր բոլոր առաջարկները մնում են անպատասխան:

Նաև զավեշտալի է, որ մեր կազմակերպության աշխատակիցների անունից Ձեզ ուղղված դիմումի պատասխանի կատարողը այն կազմակերպության ղեկավարն է, որը տվյալ գործընթացի շահագրգիռ կողմն է, և ակնհայտ է շահերի բախումը:

Անտեսելով այն, որ ՁԻԱՀ-ի ԿՀԿ-ի` որպես առանձին կառույցի գոյությունն ամրագրված է «Մարդու իմունային անբավարարության վիրուսից առաջացած հիվանդության կանխարգելման մասին» ՀՀ օրենքով, փորձ է արվում «ՆՈՐՔ» ինֆեկցիոն կլինիկական հիվանդանոցին ՁԻԱՀ-ի ԿՀԿ-ի միացումը տեղավորել օպտիմալացման քաղաքականության համատեքստում: Սակայն իրականում օպտիմալացման քողի տակ 30-ամյա արդյունավետ աշխատանքի շնորհիվ ՄԻԱՎ/ՁԻԱՀ-ի կանխարգելման և բուժման ոլորտում նշանակալի ձեռքբերումներ ապահոված, երկրին միջազգային ճանաչում բերած և ոլորտում տարածաշրջանի առաջատար կազմակերպություն դարձած ազգային նշանակության (այդ թվում Արցախի Հանրապետության համար) ՁԻԱՀ-ի ԿՀԿ ՊՈԱԿ-ի միջոցները նվիրաբերվում են ՓԲԸ-ի (շահույթ հետապնդող կազմակերպության)՝ ամբողջովին իմաստափոխելով օպտիմալացման գաղափարը և, ըստ էության, հանգեցնելով ՁԻԱՀ-ի ԿՀԿ-ի, որպես կարևորագույն կառույցի, լիկվիդացման:

Ընդհանուր առմամբ առողջապահության նախարարության պատասխան գրության մեջ չկա որևէ հիմնավորված փաստարկ, իսկ եղածները մտացածին են և անհիմն:

Բացարձակ հիմնազուրկ է այն միտքը, թե միավորման արդյունքում ՁԻԱՀ-ի ԿՀԿ-ի ռեսուրսները կարող են հաջողությամբ օգտագործվել նաև մի շարք այլ հիվանդությունների ախտորոշման և բուժման գործընթացներում, քանի որ ներկայումս էլ դրա համար չկա իրավական կամ որևէ այլ բնույթի խոչընդոտ:

Որևէ քննադատության չի դիմանում այն միտքը, թե ՄԻԱՎ վարակին զուգորդող ինֆեկցիոն հիվանդություններով պացիենտների ստացիոնար բուժման համար, որոնց թիվը չի անցնում տարեկան 50-ից, անհրաժեշտ է ՁԻԱՀ-ի ԿՀԿ-ն միացնել «ՆՈՐՔ» ինֆեկցիոն կլինիկական հիվանդանոցին: Քանի որ մի կողմից ՁԻԱՀ-ի ԿՀԿ-ն միայն 2019 թվականին ՄԻԱՎ վարակի բուժում տրամադրել է ավելի քան 2100 պացիենտի, իրականացրել է զուգորդող մի շարք ինֆեկցիոն հիվանդությունների կանխարգելում և ամբուլատոր բուժում ավելի քան 200 պացիենտի շրջանում և տարեցտարի նոր դեպքերի արձանագրմանը զուգընթաց այդ թվերն անխուսափելիորեն աճելու են: Մյուս կողմից ՄԻԱՎ վարակով պացիենտների մոտ կարող են զարգանալ զուգորդող և ուղեկցող այլ հիվանդություններ (տուբերկուլոզ, ուռուցքային հիվանդություններ, բազմապիսի սոմատիկ, հոգեկան հիվանդություններ և այլն), որոնց դեպքում ստացիոնար բուժումը կազմակերպվում է համապատասխան կլինիկաներում: Այդ դեպքում ինչու չի առաջարկվում ՁԻԱՀ-ի ԿՀԿ-ն միացնել, օրինակ՝ տուբերկուլոզի կամ ուռուցքաբանության ազգային կենտրոններին, բազմապրոֆիլ որևէ հիվանդանոցի:

Հիմնավոր չէ այն միտքը, թե նշյալ միացումն իրականացվում է ծառայությունների կրկնօրինակումների վերացման ու արդյունավետության բարձրացման նպատակով, քանի որ ՁԻԱՀ-ի ԿՀԿ-ի գործառույթները և տրամադրվող ծառայությունները եզակի են: ՁԻԱՀ-ի ԿՀԿ-ում և «ՆՈՐՔ» ինֆեկցիոն կլինիկական հիվանդանոցում չկան կրկնվող ծառայություններ և միացումը որևէ կերպ չի բարձրացնելու դրանց արդյունավետությունը, այլ ընդհակառակը, համաձայն փորձագիտական կարծիքի բերելու է դրա կտրուկ անկման, ինչի փաստարկված հիմնավորումները ներկայացվել էին Ձեզ հասցեագրված մեր դիմումում, և որոնք ոչ մի կերպ չի ուզում լսել առողջապահության նախարարությունը:

Միանգամայն անհիմն է պատասխան գրության մեջ տեղ գտած այն միտքը, թե ՄԻԱՎ վարակով պացիենտների նկատմամբ առկա խտրական վերաբերմունքին որոշակիորեն նպաստում է նաև այդ վարակի ախտորոշումը և բուժումը միայն ՁԻԱՀ-ի ԿՀԿ-ում իրականացնելը, իսկ «ՆՈՐՔ» ինֆեկցիոն կլինիկական հիվանդանոցին ՁԻԱՀ-ի ԿՀԿ-ի միացումը կնպաստի խարանի և խտրականության նվազեցմանը, այն դեպքում, երբ նշված գործառույթներն ըստ էության կրկին իրականացվելու են մեկ նոր ստեղծվող կազմակերպությունում:
Ելնելով վերոգրյալից, կրկին արտահայտելով մեր խորը մտահոգությունը թե՛ մեր կազմակերպության հետագա կարգավիճակի, թե՛ աշխատակիցների հետագա զբաղվածության, թե՛ ոլորտի հնարավոր մարտահրավերների, այդ թվում պացիենտներին շարունակական որակյալ առողջապահական ծառայությունների տրամադրման հարցերով, խնդրում ենք Ձեր անմիջական միջամտությունը կասեցնելու միավորման վերաբերյալ որոշման կիրառումը և ընդունելու մեր ներկայացուցիչներին անմիջականորեն Ձեզ առավել մանրամասն ներկայացնելու խնդիրը, քանի որ առողջապահության նախարարության պատասխանատուները, ըստ էության չեն պատկերացնում իրենց նախաձեռնության բոլոր հնարավոր բացասական հետևանքներն ու ակնհայտորեն խուսափում են մասնագիտական քննարկումներից:
Կանխավ շնորհակալ ենք մեր մտահոգություններին արձագանքելու համար»: