Սա համարում եմ դիմացինի առողջությունը ռիսկի տակ դնել սեփական էգոիզմի պատճառով. Իտալահայ պրոդյուսերը` Հայաստան վերադարձողների մասին

2019 թվականի դեկտեմբերի վերջից աշխարհում տարածվող կորոնավիրուսն (COVID-19) այսօր Պանդեմիայի է վերածվել: Վարակվածների թիվը 130 հազարից ավելի է, մահացել են հազարավոր մարդիկ:

Եվրոպական պետություններն այսօր ամենախոցելիներն են, զբոսաշրջային Իտալիան կարմիր գոտում է։

Վտանգավոր գոտու երրորդ հորիզոնականում Իրանն է :

Հատկանշական է, որ COVID-19-ը Հայաստան հասավ 2 ամիս անց. մարտի 1-ին հայտարարվեց առաջին վարակակրի մասին, ով ժամանել էր Թեհրանից: Մարտի 11-ին գրանցվեց ևս 3 նոր դեպք՝ այս անգամ Իտալիայից ժամանած քաղաքացիների մոտ, որոնց, ի դեպ, Հայաստանի պատկան մարմինները խորհուրդ էին տվել ինքնամեկուսանալ:

Այն, որ խորհուրդը չէր գործել գոնե 1 ժամ՝ ապացուցվեց հենց հաջորդ օրը. մարտի 12-ին ու 13-ին 4 տեղացի վարակակիրներ հայտնաբերվեցին, ովքեր, փաստորեն, սերտ կապ էին ունեցել Իտալիայից ժամանած վարակակիրների հետ:

Անխոս, խուճապը լավ բան չէ, բայց երբ ինքնակազմակերպվելն ու պատշաճ զգուշավորությունը պակասում է ազգային գենետիկ կոդից, երբ հարբուխով հիվանդը երբեք տանը չի ինքնամեկուսանում, երբ ամեն հանդիպման ու հրաժեշտի ժամանակ ձեռքսեղմումն ու գրկախառնությունը սիրո և հարգանքի պարտադիր դրսևորում ու ապացույց են՝ ուրեմն պետք է խուճապ տարածելու մտավախության մասին մոռանալ ու պետականորեն կտրուկ միջոցներ ձեռնարկել, ընդհուպ՝ վտանգի մասին պարբերաբար ահազանգն ու ստիպողաբար մեկուսացումը:

Ինչևէ, մարտի 15-ին Իտալիայից Հայաստան կրկին չվերթ է նախատեսվում, Հայաստան են վերադառնում ոչ միայն ժամանակավոր Իտալիայում գտնվող ՀՀ քաղաքացիներն, այլև՝ Իտալիայում մշտական բնակություն հաստատած հայերը:

Aysor.am-ը զրուցել է Իտալիայում բնակվող հայ պրոդյուսեր, մասնագիտությամբ հոգեբան Էդգար (Էդդի) Հովսեփյանի հետ:

- Դուք Հայաստանի՞, թե՞ Իտալիայի քաղաքացի եք: Հիմա ո՞ր քաղաքում եք, չե՞ք մտածում առաջիկա չվերթով Հայաստան գալու մասին:

- Ես հայկական քաղաքացիություն նույնպես ունեմ, բայց այս պահին իմ գլխուղեղում նույնիսկ հպանցիկ չի անցնում Հայաստան գալու մասին միտքը: Պատկերացնո՞ւմ եք, եթե, օրինակ, ես իմ ներսում կրում եմ COVID-19-ը, որը գաղտնի շրջանում է ու առանց սիմպտոմների, թռնում եմ՝ այդ ընթացքում վարակելով ինքնաթիռում ինձ շրջապատող հասարակությանը, հասնում եմ այդտեղ ու գնում տուն, հանդիպում հարազատներիս և ընկերներիս, ու 14 օր հետո պարզվում է, որ ես վիրուս ունեմ: Այդ բոլոր մարդիկ պետք է անհապաղ կարանտինի մեջ մտնեն բոլոր նրանց հետ, ում հետ այդ ընթացքում շփում են ունեցել։ Ես սա համարում եմ դիմացինի առողջությունը ռիսկի տակ դնել սեփական էգոիզմի պատճառով։

- Իսկ Ձեր միջավայրում շա՞տ կան հայեր, ովքեր կիրակի օրը պատրաստվում են գալ Հայաստան:

- Գիտեմ, որ կիրակի օրը 100 հոգի գնալու է Հայաստան, հնարավոր է՝ երկրորդ չվերթ էլ լինի: Սա շատ սխալ, անպատասխանատու և ռիսկային եմ համարում։ Հուսամ՝ բոլորը լավ են և առողջ: Բայց ապահովագրված չեն, որ իրենց կողքի նստածը վիրուս չի ունենա, կամ՝ օդանավակայանում բոլորը առողջ կլինեն։ Երեկ առավոտյան Հայաստանի կառավարության նիստն էի լսում, ասում էին՝ բոլոր եկածների ջերմությունը չափում ենք… Անկեղծ՝ զարմացա. ո՞նց կարող է Առողջապահության նախարարության աշխատակազմի ներկայացուցիչը նման անգրագետ բան ասի։ Այս վիրուսը շատ հաճախ ասիմպտոմատիկ է լինում և ջերմաչափով չես տեսնի։ Այսինքն, ինքնաթիռից իջնում է՝ տաքություն չունի, բայց COVID-19-ը նրա մեջ է։ Քանի դեռ թեստով չի ստուգվել, նա չգիտի, գնում է տուն անգիտակցաբար վարակում է հարազատնեդին, ընկերներին և շղթան շարունակվում է։ Պատկերացնո՞ւմ եք՝ ի՞նչ թվերի կհասնի։ Հիշեցնեմ, որ Իտալիյաում մեկ ամիս առաջ 1 հոգի էր, այսօր՝ 13 հազարից ավելի։

- Իտալիայի ո՞ր քաղաքում եք ապրում: Մենք ինֆորմացիա ստանում ենք լրատվամիջոցներից, որպես տեղի բնակիչ՝ ինչպե՞ս է այդտեղ հիմա վիճակը, մարդիկ հոգեբանորեն շա՞տ են ընկճված:

- Այս պահին գտնվում եմ Ռավեննայում՝ Էմիլիա Ռոմանյա մարզում: Իրավիճակն այստեղ բավականին ծանր է, քանի որ Լոմբարդիայից հետո Էմիլիա Ռոմանյան վարակի թվով երկրորդ շրջանն է: Մարզպետը քաղաքապետի հետ միասին փորձում է անել ամեն ինչ վիճակը հնարավորինս կայուն պահելու համար։ Մարդիկ աշխատում են տանից դուրս չգալ։ Հոգեբանական առումով բարդ է, քանի որ այստեղ մենք սովոր ենք երեկոյան դուրս գալ ընկերներով, զբոսնել կամ ինչ-որ տեղ նստել: Բարդ է հատկապես երիտասարդների համար, բայց ամեն ինչ փորձում ենք անել, որ այս վիճակից շուտ դուրս գանք՝ ավելի ուժեղ և ավելի համախմբված։ Այնպես է ստացվել, որ մենք հեռացել ենք, բոլորիս ինչ-որ տարածություն է բաժանում բայց մենք միևնույն է՝ հոգեպես միասին ենք։ Ասեմ, որ Իտալիայի տվյալները, որոնք հայտնվում են լրատվամիջոցներում, հավաստի են, քանի որ Իտալիայի կառավարություն առաջին իսկ օրվանից ընտրել է թափանցիկության ճանապարհը: Կհորդորեի, որ ՀՀ կառավարությունը նույնպես այդպես անի, քանի որ սա այն դեպքերից է, որ պետք է մի պահ մի կողմ դնել ամեն ինչ և մտածել ժողովրդի ապահովության և առողջության մասին:

- Հայ համայնքի հետ շփումն ինչպե՞ս է, Ձեր շրջապատում կա՞ն հայեր, որոնց մոտ հայտնաբերվել է կորոնավիրուս:

- Հայերի մոտ, բարեբախտաբար, գրանցված դեպքեր չկան այս պահին: Ամեն դեպքում, բոլոր այն հայերը, որոնց ես ճանաչում եմ, տանից դուրս չեն գալիս ու հետևում են կառավարության տված հրահանգներին… Մենք՝ Իտալիայի հայերս, անհանգստանում ենք Հայաստանի մեր հայրենակիցների համար, և մեր խորհուրդներով ցանկանում ենք, որ դուք ավելի զգոն ու պատասխանատու լինեք ոչ միայն ձեր, այլև ձեզ շրջապատողների կյանքի համար։

- Կանխարգելելու ի՞նչ միջոցներ եք ձեռնարկում, ի՞նչ հրահանգներ է տալիս տեղի իշխանությունը: Կազմակերպվա՞ծ են ընթանում համապատասխան նախարարության աշխատանքները:

- Հրահանգն այն է որ մարդիկ մնան տանը՝ վիրուսը չտարածելու համար, նվազեցնեն շփումն, իսկ շփման դեպքում պահեն մինիմալ 1 մետր հեռավորություն։ Հետևեն անձնական հիգիենայի կանոններին, հաճախ լվանան ձեռքերը, ձեռքերով չդիպչեն երեսին, բերանին, աչքերին և այլն։

- Որքան գիտեմ՝ փակ են խանութները, տարբեր հաստատություններ: Առօրյա հոգսերն ինչպե՞ս եք հոգում:

- Այս միֆի ավարտը տանք այսօր․ առաջին անհրաժեշտության բոլոր հաստատությունները բաց են, իհարկե՝ որոշակի սահմանափակումնրով։ Այսինքն, բաց են մթերային խանութներն, ամեն օր նոր սնունդ են ստանում, սնունդի խնդիր չկա ու չի լինի Իտալիայում: Բայց, իհարկե, խանութ մտնում է ամեն ընտանիքից մեկ հոգի, սա արվում է նաև խանութի աշխատողների ապահովության համար: Ամեն քաղաքի կենտրոնական փոստն է բաց, բանկերի մի քանի պատուհան և դեղատները։ Այս բոլոր աշխատող օբյեկտները կրճատված ժամերով են աշխատում: Մնացած բոլոր երկրորդական հաստատությունները փակ են՝ ռեստորաններ, փաբեր, բառեր, վարսահարդարման սրահներ՝ ամեն ինչ…

- Իսկ այս իրավիճակը խուճապ ստեղծե՞լ է հանրության մեջ:

- Խուճապ չկա, ամեն ինչ հանգիստ է: Եղավ մի պահ, երբ մարդիկ խանութները դատարկում էին՝ մտածելով, որ էլ սնունդ չի լինի, բայց դա էլ անցավ, հասկացան, որ պետք է նստել տանը և հնարավորինս քիչ դուրս գալ՝ մինչև վիրուսի թուլանալը կամ դեղորայք գտնելը։ Վակցինայի մասին դեռ շատ շուտ է խոսել։

- Վարակակիրներին ու հնարավոր վարակակիրներին մեկուսացնելու հա՞րցն ինչպես են լուծել:

- Մեկուսացումը բաժանվել է մի քանի մասի. Ա) Եթե վարակված անձը ապրում է ընտանիքի հետ, ապա մեկուսացվում են տան պայմաններում՝ ամբողջ ընտանիքով, ու օրը մի քանի անգամ կապի մեջ են լինում բժիշկի հետ։ Սա վերաբերում է երիտասարդներին, քանի որ ավելի թեթև են տանում վիրուսը։ Բ) Տարեցները և ինչ-որ պաթոլոգիաներով տառապող մարդիկ մեկուսացվում են հովանդանոցներում, քանի որ բարձր ռիսկայնության տակ են, և հաճախ նրանց անհրաժեշտ է միացնել արհեստական շնչառության մեքենաներին, քանի որ այս վիրուսը հարվածում է շնչանոթային համակարգին: