Իսրայելը զենք է վաճառում մարդկանց, ովքեր վաղը-մյուս օրն այդ նույն զենքով կրակելու են Իսրայելի վրա. Իսրայելի հայ համայնքի ներկայացուցիչ

Արդեն մեկ ամիս առաջնագծում՝ զինվորները, թիկունքում՝ տեղացի ու աշխարհասփյուռ հայերը պայքարում են արցախա-ադրբեջանական սահմանին Ադրբեջանի կողմից սանձազերծած ագրեսիայի դեմ: Մի տեղ պահանջը հրադադարն է, մեկ այլ երկրում՝ Արցախի ճանաչումը, երրորդում՝ ագրեսոր Ադրբեջանին զենքի վաճառքի դադարեցումը:

Հոկտեմբերի 22-ին Իսրայելի արտաքին գործերի նախարարության դիմաց հերթական բազմամարդ ցույցն էր, որին ներկա էին հայեր՝ Իսրայելի տարբեր քաղաքներից: Հայկական պահանջը բարձրաձայնող մասնակիցների մեջ նաև այլազգիներ էին:

Aysor.am-ը թեմայի շուրջ զրուցել է Իսրայելի Պետախ Տիկվա քաղաքում Նոյան Տապան հայկական կրթական և մշակութային կենտրոնի ղեկավար Դավիթ Գալֆայանի հետ:

- Պարոն Գալֆայան, արդյոք տեղի բոլոր հայերին հաջողվել էր համախմբվել մեկ վայրում, ու ո՞րն էր ցուցարարների հիմնական պահանջը:

- Հիմնական պահանջն այն էր, որ Իսրայելը դադարեցնի Ադրբեջանին զենք վաճառելը: Մենք հիմնավորում էինք՝ ինչո՞ւ. նախ, չի կարելի զենք ծախել այն պետությանը, որը կոնֆլիկտների մեջ է այլ պետությունների հետ, և հետո՝ այդ զենքով Ադրբեջանը թիրախավորում է խաղաղ բնակիչներին: Իսրայելի՝ Թուրքիայի ու Ադբեջանի հետ «սիլի-բիլին», միակողմանի դիրքորոշումը մեզ ընդհանրապես դուր չի գալիս: 1200-ից ավելի մարդ էր մասնակցում, իսկ հաշվի առնելով այն, որ ամբողջ Իսրայելում հայերի թիվը մոտ 5000-ն է՝ 1200-ը փոքր թիվ չէ: Քանի որ հավատքի կենտրոն Երուսաղեմում մենք՝ հայերս, մեր տեղն ու դերը, համայնքն ունենք, մեր ու տարբեր եկեղեցիների ներկայացուցիչներն էլ էին մեր կողքին: Իրենց ելույթներով մեզ էին միացել նաև հրեաներ: Հուսով եմ, որ Ադրբեջանին զենք ծախելը կդադարեցվի: Ես միշտ ասել եմ ու կասեմ՝ այդ զենքը վերջիվերջո վերադառնալու է Իսրայելի սահման: Թուրքան որտեղի՞ց է ահաբեկիչներ տարել Ադրբեջան՝ Իսրայելի սահմանների մոտից: Պատերազմից հետո նրանք այդ նույն զենքերով վերադառնալու են իրենց տներ: Փաստորեն, Իսրայելը զենք է վաճառում այն մարդկանց, ովքեր վաղը-մյուս օրն այդ նույն զենքով կրակելու են մեզ (Իսրայելի - հեղ.) վրա:

- Եթե չեմ սխալվում, պահանջներից մեկն էլ Արցախի անկախության ճանաչումն էր:

- Նման կոչեր կային, բայց դա հիմնական պահանջը չէր: Հասկանում ենք, որ Իսրայելը հիմա նման բան չի անի, քանի որ Ադրբեջանում իր հետաքրքրություններն ունի, այնտեղից է առնում նավթն ու գազը: Ի դեպ, իրենք Ադրբեջանից շատ էժան առնում են նավթը, բայց շատ թանկ նրանց վրա վաճառում են զենքը: Սակայն ասեմ, որ օրեր առաջ Իսրայելն արաբական երկրների հետ է համաձայնություն ստորագրել, ու հնարավոր է՝ շուտով նավթն ու գազն Իսրայել մտնեն Բահրեյնից և այլ արաբական երկրներից: Հուսանք՝ այդպես էլ կլինի ու Իսրայելի ձեռքերն ադրբեջանական կապանքներից կթուլանան, կբացվեն:

- Բողոքի ցույցից հետո տեղական պետական մարմինները, նախարարության աշխատակիցները ձեզ հետ հանդիպեցի՞ն, որևէ մեկը կապի դուրս եկա՞վ:

- Ոչ ոք: Ճիշտն ասած՝ այս օրերին Իսրայելի ներքաղաքական վիճակը ևս խաղաղ չի, այստեղի խորհրդարանում մի քիչ խառն է: Նաև կորոնավիրուսի հետ կապված խստացումների պատճառով է ժողովուրդը բողոքում: Մի խոսքով՝ իրենց «գլուխն» էլ խառն է, հակաիշխանական շարժում է ձևավորվում: Երևի թե շուտով ընտրություններ կլինեն, ու ամեն մեկը փորձում է «урвать свой кусок пирога»:

- Ադրբեջանական, թուրքական համայնքները փորձե՞լ են այս ընթացքում խանգարել հայերի ցույցերին, խժդժություններ հրահրել:

- Տեղի ադրբեջանցիներն իրենց համարում են հրեա, ովքեր եկել են Ադրբեջանից: Իրենց ներկայացնելով՝ մոտ 100 հազար են: Այդպիսի թիվ են նշում, որ մեզ վախացնեն, բայց չի ստացվում (ժպտում է - հեղ.): Նախորդ շաբաթ Երուսաղեմ ավտոերթ էր կազմակերպվել, այնտեղ միտինգ եղավ, իսկ վերադարձին ադրբեջանցիք դարանակալել ու հարձակվել էին մեր ավտոմեքենաներից մեկի վրա: Փառք Աստծո, այդ պահին այլ մեքենա էր անցնում ու օգնության է հասել, նաև տեղի ոստիկանությունը րոպեներ անց հասավ: Իրենք, հենց տեսան ոստիկանական մեքենաները, փախան, բայց նրանցից 9-ին կարողացան բռնել:
Դրանցից երկուսն անօրինական էին Իսրայելում, նրանց դեպորտ արեցին երկրից, նրանց հրավիրողներից յուրաքանչյուրին էլ 50 հազարի չափով տուգանեցին: Մեր հայերից երկու հոգի վնասվածքներով հիվանդանոց տեղափոխվեց: Եթե մինչ այդ իսրայելական լրատվամիջոցները չեզոք դիրք էին բռնել, այս դեպքից հետո որոշակի դիրքորոշում փոխեցին՝ ադրբեջանցիներին հասկացնելով, որ իրենց երկրում նման բաներ անելու իրավունք չունեն: Ճիշտ է, ադրբեջանական համայնքի ներկայացուցիչները փորձեցին խեղաթյուրել, թե, իբր, մենք ենք սադրել, բայց ամեն ինչ նկարահանված էր, ապացույցներ կային մեր կողմից: Ի վերջո, երբ հարձակում ես գործում՝ ազգային պատկանելությամբ պայմանավորված, դա կոնկրետ անուն ունի՝ նացիզմ, ֆաշիզմ: Էլ չասեմ, որ իրենց միտինգների ժամանակ անընդհատ ձեռքով այդ ֆաշիստական նշանն են ցույց տալիս: Ազգ, որը հոլոքոստ է ապրել, փողոցում անընդհատ ֆաշիստական նշանն է տեսնում: Իհարկե, այստեղ այդ բառերը բարձրաձայնել վախենում են ու արարքին խուլիգանություն անունն են տալիս, բայց դրանից բուն էությունը չի փոխվում… Շատ պրովոկացիոն քայլերի են դիմել ադրբեջանցիները, բայց մենք անտեսել ենք, ոչինչ չենք արել, որպեսզի իրենց նպատակին չհասնեն:
Ի դեպ, ասեմ, որ իրենք 200 հոգանոց ցույցի թույլտվություն են խնդրում, բայց 50-60 մարդ հազիվ է հավաքվում:

- Հայ համայնքի կողմից կազմակերպվող ցույցերն այդտեղ շարունակվո՞ւմ են:

- Այո, օրենքով՝ մինչև 50 հոգանոց ցույցերի համար հատուկ թույլտվություն պետք չէ: Ու հիմա որոշել ենք տարբեր վայրերում 50 հոգանոց խմբերով ցույցեր անել ու մեր պահանջը ներկայացնել: Նաև, հանրությանը ներկայացնենք խնդրի էությունը: Սկզբնական շրջանում հանրային կարծիքը մեր օգտին չէր, պետք էր այն մեր կողմ շրջել՝ իրականությունը բարձրաձայնելով ու ներկայացնելով: Հիմա նման փոփոխություն կա: Այստեղ ռուսալեզու մի հեռուստաալիք կա, որն ալիևյան փողով է ապրում, բայց անգամ իրենք չկարողացան փաստերը շրջանցել ու իրականությունն ասել:

- Արցախի և Հայաստանի ղեկավարների մակարդակով հաճախ է կոչ արվում նաև սփյուռքի մեր երիտասարդներին՝ զինվորագրվել ու գնալ առաջնագիծ: Իսրայելի հայ տղամարդիկ ինչպե՞ս են տրամադրված, ի՞նչ քայլեր են ձեռնարկվում:

- Հավատացեք՝ ցանկացողները շատ են, ու մեր հայերն արդեն ցուցակագրվում են: Ես վստահ եմ՝ հաղթելու ենք: