Ցրված սկլերոզ. ուղեղաբնային ախտանշաններ. ինչ պետք է իմանալ ու ինչ խնդիրներ են ի հայտ գալիս

Aysor.am-ը շարունակում է ներկայացնել փաստեր Ցրված սկլերոզ հիվանդության մասին։

Արդեն ներկայացրել ենք Ցրված սկլերոզի ախտանշանները։

Հաջորդը, այսպես կոչված, ուղեղաբնային ախտանշաններն են։

Գլխուղեղը կենտրոնական նյարդային համակարգի մաս է, որը կազմված է հետևյալ բաժիններից՝ երկարավուն ուղեղ, վարոլյան կամուրջ, միջին ուղեղ, միջանկյալ ուղեղ, ուղեղիկ և մեծ կիսագնդեր (ծայրային ուղեղ)։ Երկարավուն ուղեղը, վարոլյան կամուրջը, միջին և միջանկյալ ուղեղը կազմում են ուղեղաբունը։

Եթե «կարծրացման» (դեմիելինիզացիայի) օջախները տեղակայվում են ուղեղաբնում, ապա դրսևորվում են ուղեղաբնային ախտանշանները:

Դրանք են՝

• Դեմքի զգացողության խանգարումները, որոնք դրսևորվում են ծակծկոցով, թմրածությամբ:

• Դիմային նյարդի ծայրամասային պարեզը, որին բնորոշ են մկանային ցնցումներ, թուլություն դեմքի մի կողմում, հազվադեպ՝ երկու կողմը ամբողջովին շարժելու ունակության կորուստ, համի փոփոխություն , ականջի շուրջ ցավ, ձայնի նկատմամբ բարձրացած զգայունություն: Սովորաբար ախտանիշները սկսվում են 48 ժամվա ընթացքում և, որպես կանոն, ինքնուրույն վերականգնվում են:

• Դիմային միոկիմիան, որը բնորոշվում է դիմային մկանների ընթացքով ալիքաձև ակամա կծկումային շարժումներով, որոնք հատկապես արտահայտված են աչքի շուրջը:

• Գլխապտույտը, որը որպես ցրված սկլերոզի առաջին դրսևորում հանդիպում է 16% հիվանդների շրջանում։

• Լսողական խնդիրները, որը շատ հազվադեպ է արտահայտվում որպես կայուն խլություն։

• Կլման խանգարումը, որը կարող է առաջանալ հիվանդության սրացման ժամանակ: Այն կարող է նպաստել ասպիրացիայի և թոքաբորբի հավանականության բարձրացմանը և վատ սնուցմանը։

• Ուղեղաբնային ախտանշաններից է նաև խոսքի խանգարման հետևյալ ձևը․ պացիենտը խոսում է բարձր, փոքր ծավալային խոսքով՝ լղոզված բաղաձայններով։

-Ուղեղաբնային ախտահարման ախտանշաններից են նաև ակնաշարժ մկանների ախտահարման հետևանքով առաջացած ակնաշարժ խանգարումները: Դրանք առաջանում են, երբ դեմիելինիզացիայի՝ «կարծրացման» օջախները տեղակայված են լինում ակնաշարժ նյարդերում:

Աչքերի շարժունակության ամենահաճախ հանդիպող խանգարումը կոչվում է նիստագմ: Նիստագմը բնորոշվում է աչքերի ակամա տատանողական շարժումներով, որոնք լինում են շատ բարձր հաճախականության՝ րոպեում մինչև մի քանի հարյուր շարժում:

Նիստագմը կարող է առաջացնել հետևյալ խնդիրները՝

• տեսողության վատացում,
• երկտեսություն (դիպլոպիա), երբ առարկան աչքի առաջ 2 հատ է երևում,
• օսցիլոպսիա, երբ առարկաներն աչքի առաջ տատանվում են, ենթարկվում են վիբրացիայի,
• անիզոկորիա՝ երկու աչքերի բբերի անհավասար չափեր: 
Կախված տատանողական շարժումների ուղղությունից՝ տարբերում են
• հորիզոնական (առավել հաճախ հանդիպող),
• ուղղահայաց,
• շեղակի,
• պտուտականման նիստագմ։

Ուղեղիկային ախտանշաններ

Ուղեղիկը կամ փոքր ուղեղը գլխուղեղի բաժիններից մեկն է, որը տեղավորված է երկարավուն ուղեղի թիկնային մակերեսին՝ գլխի ծոծրակային հատվածում: Այն հանդիսանում է շարժումները կարգավորող համակարգի մասը և ունի կարևոր դեր կեցվածքի ու մկանային լարվածության կարգավորման, արագ, նպատակաուղղված շարժումների կազմակերպման ու ղեկավարման մեխանիզմում։

Ուղեղիկային ախտանշանները զարգանում են , երբ դեմիելինիզացիայի օջախները («կարծրացումները») տեղակայված են լինում ուղեղիկում: Ուղեղիկային թերֆունկցիան, ցավոք, համարվում է ցրված սկլերոզի այն նշաններից, որոնք դժվար է հսկել կամ բուժել։

Ուղեղիկային նշաններից են՝

- քայլվածքի ատաքսիան՝ քայլվածքի այն խանգարումները, որոնք ուղեկցվում են ոչ կոորդինացված, ոչ ճշգրիտ շարժումներով և հավասարակշռության կորստով,
- իրանի ատաքսիան, որն անսովոր քայլվածք է՝ անհավասար կողային քայլերով,
- ինտենցիոն կամ գործողության դողը, երբ մարդը չի կարողանում փակ աչքերով մատով դիպչել քթի ծայրին , քանի որ ձեռքերը դողում են: Հանգստի ժամանակ, սակայն, դող չի նկատվում: Երբեմն գործողության դողը կարող է այնքան արտահայտված լինել, որ զրկի պացիենտին աշխատունակությունից: Ամենաարտահայտված ծանր դեպքերում շարժման մասին միտքն անգամ կարող է առաջացնել դող հանգստի վիճակում։

Նման ծանր ախտանշանները և վանկատված խոսքը հանդիպում են հիվանդության ուշ փուլերում։