08/02/2023 20:07
Մանկական ուղեղային կաթված. Առաջացման նախապայմանները, խնդրի վիրահատական լուծումը
Մանկական ուղեղային կաթվածը սպեցիֆիկ շարժիչային խանգարումների համալիր է, որն առաջանում է երեխայի կենտրոնական նյարդային համակարգի վնասման հետևանքով պտղի զարգացման ընթացքում, ծննդաբերության ընթացքում կամ կյանքի առաջին 1-2 տարիներին:
Պաթոլոգիան դրսևորվում է տարբեր ծանրության շարժիչային ֆունկցիաների խախտմամբ՝ փոքր դժվարություններից մինչև ամբողջական անշարժություն: Որպես կանոն, մանկական ուղեղային կաթված ունեցող երեխան ունի նաև խոսքի, կամ հոգեկան խանգարումներ և մտավոր հետամնացության տարբեր ձևեր։
Համաշխարհային վիճակագրության համաձայն՝ ուղեղային կաթվածի ախտորոշումը կատարվում է միջինում յուրաքանչյուր հազարից 2-7 երեխայի մոտ։ Վաղաժամ նորածինները 10 անգամ ավելի հաճախ են բախվում այս պաթոլոգիայի, քան լրացած ժամկետում ծննդաբերված երեխաները:
Վերջին տասնամյակների ընթացքում բժիշկները նկատել են ուղեղային կաթվածի դեպքերի աճ, ինչը կարող է կապված լինել նորածիններին կերակրելու ունակության հետ: Ժամանակակից տեխնոլոգիաները հնարավորություն են տալիս փրկել նույնիսկ շատ վաղաժամ նորածինների կյանքը, մասնավորապես՝ երբ նրանք հիվանդության վտանգի տակ են։ Այս դեպքում չի կարելի բացառել նաև անընդհատ վատթարացող էկոլոգիայի ազդեցությունը։
Գոյություն ունեն ուղեղային կաթվածի դասակարգման մի քանի տեսակներ՝ հիմնված գերակշռող համախտանիշի վրա.
սպաստիկ ձևեր. ուղեկցվում են մկանային սպազմերով, փոփոխությունները կարող են ազդել միայն ոտքերի վրա (դիպլեգիա), կոճղի աջ կամ ձախ կողմում (հեմիպլեգիա) կամ միանգամից բոլոր վերջույթների վրա (տետրապլեգիա),
դիսկինետիկ (աթետոիդ) ձևեր. ուղեկցվում է մկանային հսկողության խախտմամբ, ինչը երեխայի համար դժվարացնում է մարմինը մեկ դիրքում պահելը, ճշգրիտ գործողություններ կատարելը, պարբերաբար լինում են ցավոտ մկանային կծկումներ,
ատաքսիկ ձև. ուղեկցվում է շարժումների համակարգման ընդգծված խախտմամբ:
Հիվանդության ընթացքում առանձնանում են երեք պայմանական փուլեր՝
վաղ. հիվանդության առաջնային դրսևորումները, որոնք բնութագրվում են հիմնականում խանգարված ռեֆլեքսներով, ներգանգային ճնշման բարձրացմամբ, ջղաձգական և սպաստիկ համախտանիշի զարգացմամբ,
սկզբնական մնացորդային. հիվանդության դրսևորումները մեծանում են, մինչդեռ երեխայի ֆիզիկական և մտավոր զարգացումը արգելակվում է. այս ժամանակահատվածում հայտնվում են կոնտրակտուրներ (որոշ հոդերի շարժունակության սահմանափակում),
վերջնական մնացորդ. վերջապես ձևավորվում է հիվանդության կլինիկական պատկերը, ակնհայտ են դառնում հոգեկան խանգարումներ և խոսքի խանգարումներ։
Շարժիչային ֆունկցիայի մշտական խանգարումն անխուսափելիորեն հանգեցնում է բարդությունների զարգացմանը: Երեխաների մեծ մասի հետ հանդիպում են հոդերի կոնտրակտուրաներ (շարժունակության սահմանափակում), ազդրի հոդերի տեղաշարժեր կամ ենթաբլյուքսացիաներ, ողնաշարի դեֆորմացիաներ։
Խնդրի կարգավորման վիրահատական տարբերակի մասին «Ուիգմոր Քլինիք»-ի վնասվածքաբան-օրթոպեդ Դավիթ Սեկոյանը ունի իր դիրքորոշումը.
«Հիմնականում կիրառվում է վերականգնողական բուժումը, որն օգնում է երեխաներին նոր հմտություններ սովորեցնել, զարգացնել մեծ և մանր մոտորիկան։ Օրթոպեդի դերը ժամանակ առ ժամանակ հսկելը և ուղղումներ մտցնելն է հենաշարժիչ համակարգի խնդիրների բուժման գործընթացում։ Իսկ երբ պահը հասունանում է, կարելի է քննարկել վիրահատության տարբերակը։
Հիմնականում դրա կարիքը լինում է ՄՈՒԿ-ի սպաստիկ դրսևորումն ունեցող երեխաների պարագայում։ Սակայն մենք միշտ փորձում ենք սպառել բոլոր ոչ վիրահատական բուժման մեթոդները, իսկ եթե այդպես էլ չի ստացվում ստանալ տվյալ դիրքը անհրաժեշտ հոդում, սկսում ենք մտածել վիրահատության մասին։ Սա վերաբերում է քայլող երեխաներին, իսկ եթե երեխան քայլող չէ, ապա հետևում ենք ողնաշարին, որը հաճախ թեքվում է, և կոնքազդրային հոդի խնդիրներին, քանի որ չքայլող երեխաների մոտ մեծ է հոդախախտի զարգացման վտանգը, ինչն էլ հանգեցնում է կյանքի որակի կտրուկ վատացմանը»։
«ԿՅԱՆՔԻ ՈՐԱԿ» բաժնի գործընկեր՝ «ԴԵՐԺԱՎԱ-Ս» ընկերություն։
