Պլացեբոյի էֆեկտ. Ակնկալության ազդեցությունը իրականության վրա

31/03/2023 21:09

Պլացեբոյի էֆեկտ. Ակնկալության ազդեցությունը իրականության վրա


Պլացեբոն ակնհայտ բուժիչ հատկություններ չունեցող նյութ է, որը կարող է օգտագործվել որպես դեղամիջոց կամ քողարկել դեղամիջոցը: Նման դեղամիջոցի օգտագործման շնորհիվ բարելավման երևույթը կոչվում է պլացեբո էֆեկտ։ Այս ազդեցությունը կարելի է նկատել մի շարք հոգեկան հիվանդությունների, ցավային համախտանիշի, բրոնխիալ ասթմայի, Պարկինսոնի հիվանդության, գրգռված աղիքի համախտանիշի, սրտի կորոնար հիվանդության և զարկերակային հիպերտոնիայի դեպքում:

Պլացեբոյի օգտագործման ազդեցությունն այնքան հուսալի չէ, որքան իրական դեղամիջոցների օգտագործման ազդեցությունը: Պլացեբոն՝ պայմանավորված պլացեբո էֆեկտով, կարող է հանգեցնել վիճակի որոշակի սուբյեկտիվ բարելավման, սակայն այն հազվադեպ է բուժում հիվանդությունը: Մարդը կարող է զգալ վիճակի բարելավում, ինչը պայմանավորված չէ այն հանգամանքով, որ հիվանդությունը «նահանջել է»։ Օրինակ, հիվանդը կարող է իրեն ավելի լավ զգալ հոմեոպաթիայի օգտագործման ֆոնի վրա, որը գործում է հենց պլացեբոյի էֆեկտի շնորհիվ:

Պլացեբոյի օգտագործման պատմությունը կլինիկական բժշկության մեջ սկսվել է շատ վաղուց։ Բժիշկ Մատվեյ Մուդրովը, ով ապրել է 18-19-րդ դարերում, օգտագործում էր պարզ, ոսկու և արծաթի փոշիներ, որոնք մեղմացնում էին հիվանդների ցավը։ Միայն բժշկի մահից հետո պարզ դարձավ, որ աղացած կավիճը ծառայել է որպես այս փոշիների հիմնական բաղադրիչ։

Այսօր պլացեբոն օգտագործվում է տարբեր իրավիճակներում։ Նախ, պլացեբոները օգտագործվում են հիվանդի ցավը թեթևացնելու համար, երբ արդյունավետ դեղամիջոցներ չկան: Երկրորդ, այն նախատեսված է այն վիճակի հնարավոր բարելավման համար, երբ առկա դեղամիջոցի արդյունավետության վերաբերյալ վստահություն չկա: Երրորդ, այն օգտագործվում է անտեղյակությունից, օրինակ, երբ բժիշկը դեղ է նշանակում՝ համոզված լինելով դրա արդյունավետության մեջ, բայց դեղը չի գործում։ Երրորդ իրավիճակը ամենավտանգավորն է, քանի որ առաջին հայացքից անվտանգ թվացող դեղամիջոցները կարող են ունենալ թաքնված կողմնակի ազդեցություններ, որոնք նկատվում են երկար ժամանակ անց։

Պլացեբո էֆեկտի իրականացման գործում ներգրավված են մեծ թվով տարբեր նեյրոֆիզիոլոգիական մեխանիզմներ՝ էնդոկանաբինոիդ համակարգ, դոպամիներգիկ, էնդորֆին համակարգեր։

Հետաքրքիր է, որ պլացեբոն ավելի արդյունավետ է թվում, երբ կիրառվում է պարենտերալ ճանապարհով, օրինակ՝ կաթիլային կաթիլների միջոցով: Եթե ​​դեղամիջոցի ընդունումը զգայուն է հիվանդների նկատմամբ, ապա դրա ազդեցությունն ավելի բարձր է: Նույն միգրենով պլացեբոյի անալգետիկ ազդեցությունը 7%-ով ավելի բարձր է, եթե բժիշկը ներարկում է, և դեղը դեղահատի տեսքով չի առաջարկում:

Պլացեբոն արդյունավետությամբ կարող է համեմատելի լինել այն հիվանդությունների դեպքում, որոնց կյանքի որակի նվազումը հիմնականում պայմանավորված է հոգեկան խանգարումներով և ցավով: Բայց մենք պետք է հիշենք, որ ֆիզիկական վիճակի նման բարելավումը միշտ չէ, որ թարգմանվում է ֆիզիոլոգիական պարամետրերի բարելավման: Օրինակ՝ պլացեբոյի էֆեկտը հայտնվել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ։ Երբ դեղերը վերջացան, ռումբերից ցնցված զինվորներին մորֆինի անվան տակ աղի լուծույթ ներարկեցին, և դա նվազեցրեց ցավը։ Բայց միշտ չէ, որ պայմանավորված աղի լուծույթի գործողության մեխանիզմն ունի զուտ հոգեբանական հիմք: Օրինակ, մի շարք ուսումնասիրություններում գիտնականները, ցավը թեթևացնելու համար, նաև նյարդաթելերին բերել են ոչ թե ցավազրկողներ, այլ աղի լուծույթ։ Պարզվել է, որ աղի լուծույթը կարող է ինչ-որ կերպ ազդել նյարդաթելերի վրա, ինչպես նաև թեթևացնել ցավը։

Եթե ​​դեղամիջոցի հիմնական նպատակը ցավը թեթևացնելն է, ապա պլացեբոն կարող է աշխատել և հասնել ցանկալի արդյունքի: Պլացեբոն կարող է օգտագործվել ցավը թեթևացնելու համար, սակայն պլացեբոն դժվար թե բուժի հիվանդությունները: Օրինակ՝ հոմեոպաթիան, որը գործում է միայն պլացեբոյի էֆեկտի շնորհիվ, օգնում է բարելավել հիվանդության ընկալման հոգեբանական պատկերը, բայց դրա հետ մեկտեղ ոչ մի դեպքում չի կարելի խուսափել դրանից։

«ԿՅԱՆՔԻ ՈՐԱԿ» բաժնի գործընկեր՝ «ԴԵՐԺԱՎԱ-Ս» ընկերություն։

Բաժնի բոլոր նյութերին կարող եք ծանոթանալ ԱՅՍՏԵՂ։

Հեղինակ՝ Սուսաննա Հակոբյան

Աղբյուր՝


Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

18/03/2024 23:35 Փաշինյանը կնոջ հետ Համազգային թատրոնում էր՝ «...և նորից Գարուն» ներկայացմանը 18/03/2024 23:14 Ստոմատիտ․ Ինչպե՞ս բուժել 18/03/2024 23:08 Մտադիր չենք ամերիկյան զորքեր ուղարկել Ուկրաինա․ Սալիվան 18/03/2024 22:51 Անընդհատ ասում է՝ տանք-տանք. ինչի՞ դիմաց ես տալիս, երբ Բաքվում հայտարարում են՝ «Էրիվան», «մենք չենք կանգնելու» ․ «Հայաքվե» նախաձեռնության անդամ 18/03/2024 22:33 Ի վիճակի՞ չես՝ թող, գնա. Լավ, ինչքա՞ն կարող ես տալ, որ «պատերազմ չլինի»․ Ոսկեպարցի 18/03/2024 22:10 «Դա անում ենք Ոսկեպար գյուղի համար, Կիրանց գյուղի համար»․ Փաշինյանը Տավուշում հայտարարել է՝ Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև սահմանազատման և սահմանագծման գործընթացը մտնում է գործնական փուլ 18/03/2024 21:43 «Նա եկել էր ասելու, որ այդ տարածքները հանձնում է հանուն «խաղաղության»․ Մանրամասներ՝ Փաշինյանի ու տավուշցիների հանդիպումից 18/03/2024 21:34 Կիմ Չեն Ընը ցանկանում է ամրապնդել Ռուսաստանի հետ հարաբերությունները 18/03/2024 21:18 Այս շաբաթ Վրաստանի խորհրդարան կբերվի ԼԳԲՏ քարոզչության դեմ ուղղված օրինագիծը 18/03/2024 21:03 «Ամեն խաղ պիտի խաղանք՝ ինչպես վերջինը»․ Հարոյանը՝ Կոսովոյի և Չեխիայի դեմ ընկերական խաղերից առաջ 18/03/2024 20:44 «Արարատ»-ի ֆուտբոլիստ Արմեն Նահապետյանին այսօր վիրահատել են 18/03/2024 20:28 Քթի միջնապատի շտկում․ Ե՞րբ է անհրաժեշտ վիրահատական միջամտությունը 18/03/2024 20:14 Լարսի ճանապարհը բացել են բեռնատարների համար 18/03/2024 20:01 ԵԽ նախարարների կոմիտեն ընդունել է որոշում «Մակուչյանը և Մինասյանն՝ ընդդեմ Ադրբեջանի» վճռի կատարմանն ուղղված Ադրբեջանի ներկայացրած գործողությունների ծրագրի վերաբերյալ 18/03/2024 19:53 «Չենք պատրաստվում հաշվի նստել, կարևոր չէ»․ Կրեմլից արձագանքել են ընտրությունների վերաբերյալ ԱՄՆ-ի գնահատականին 18/03/2024 19:37 Հստակ դիրքորոշում ունենք` հասնելու Հարավային Կովկասում կայուն և տևական խաղաղության. Խաչատուրյանը՝ ֆրանսիացի մտավորականներին 18/03/2024 19:27 Չեխիայի դեսպանը Ալեն Սիմոնյանին նամակ ու եվրոպական դրոշ է փոխանցել 18/03/2024 19:17 Ի գիտություն ենք ընդունում ՌԴ նախագահական ընտրությունների արդյունքները․ Ֆրանսիայի ԱԳՆ 18/03/2024 19:00 Ապարանում, Արագածում, Սևանում ձյուն է տեղում 18/03/2024 18:48 600 հայկական բեռնատարներ են կուտակվել Վերին Լարսի անցակետի ռուսական ու վրացական կողմերում 18/03/2024 18:34 Թշնամու խնդիրն է՝ կտրել Իրան-Հայաստան-Վրաստան-Ռուսաստան հաղորդակցության ուղին, ջլատել Հայաստանի պաշտպանական բնագիծը՝ նաև այս հատվածում․ Վարդան Ոսկանյան 18/03/2024 18:24 Անկախ նրանից, թե Փաշինյանը ինչ է խոստացել թշնամի Ադրբեջանին, գյուղում վճռական են տրամադրված, հետքայլ չեն անելու․ Բաղանիսցի 18/03/2024 18:13 Գեղարքունիքի մարզի Գանձակ բնակավայրում անցկացվելու է «Ազդարարում, տարհանում, պատսպարում» թեմայով գործնական վարժանք 18/03/2024 17:58 ԲՈՒՀ-երի նկատմամբ Փաշինյանի վերաբերմունքը պարզ ֆրեյդիստական բացատրություն ունի․ Լևոն Զուրաբյան 18/03/2024 17:47 Ո՞ւր է գնում Հայաստանը․ դեպի անորոշություն, անկանխատեսելիություն և արկածախնդրություն․ Տիգրան Աբրահամյան 18/03/2024 17:32 Տավուշում հանդիպման մասնակիցների ձեռքից վերցրել են հեռախոսները, Փաշինյանն իր հետ տարած մի տեսախցիկով փորձելու է ստեղծել կեղծ տպավորություններ և էլի մոլորեցնել հանրությանը․ Դանիելյան 18/03/2024 17:19 Ալիևը շարունակում է կամայականություններն օկուպացված Արցախում․ հայտարարել է, որ վերանվանում է Ստեփանակերտի «Վերածննդի» հրապարակը 18/03/2024 17:07 Քանաքեռավանի գազալցակայանում պայթյունի հետևանքով վնասվածք ստացած 46-ամյա աշխատակցի առողջական վիճակը գնահատվում է ծանր 18/03/2024 16:53 Ո՞վ է սեփականաշնորհել և 2.6 մլն դոլարով վաճառքի հանել Թաթուլ Կրպեյանի անվան այգու մի մասը. Տեսանյութ 18/03/2024 16:50 Քաղաքացին քարով հարվածել է կառավարության շենքի պատուհանին. news.am (Տեսանյութ) 18/03/2024 16:47 Team-ի ինտերնետը հասանելի է մետրոյում 18/03/2024 16:39 Ոսկեպարում Նիկոլ Փաշինյանին շատ սառն են ընդունել, Փաշինյանը վախեցրել է պատերազմով. Ոսկան Սարգսյան 18/03/2024 16:34 Տավուշում Նիկոլ Փաշինյանի հանդիպումների տեսանյութերը կհրապարակվեն ավելի ուշ. խոսնակ 18/03/2024 16:23 1 ոսկե և 2 բրոնզե մեդալներ՝ Մաթեմատիկայի միջազգային կովկասյան 9-րդ օլիմպիադայում 18/03/2024 16:02 Հայ դատի հանձնախումբն ԱՄՆ Կոնգրեսում քննարկումներ է կազմակերպել ԼՂ հայերի իրավունքների թեմայով 18/03/2024 15:53 Նիկոլ Փաշինյանը Կիրանցում հանդիպել է բնակիչների հետ 18/03/2024 15:47 Այգեհովիտում էլեկտրական շչակ է գործարկվելու 18/03/2024 15:38 Անցած 3 օրվա ընթացքում արձանագրվել է 32 վթար. 1 մարդ զոհվել է, 50-ը՝ ստացել վնասվածքներ 18/03/2024 15:28 Քննարկվել են ՀՀ-ի և ԱՄՆ-ի միջև տնտեսական համագործակցության խորացման ուղղությամբ անհրաժեշտ քայլերը 18/03/2024 15:18 Խիստ նկատողություն է տրվել Տավուշի նոտար Գուրգեն Անանյանին 18/03/2024 15:14 Ստոլտենբերգն Ադրբեջանի ՊՆ ղեկավարի հետ տարածաշրջանային անվտանգության հարցեր է քննարկել 18/03/2024 15:09 Ներկայիս քաղաքական պսևդո էլիտայի փոխարեն պիտի ունենանք պետական գործիչների բանակ․ Անանյան 18/03/2024 15:02 Չի կարելի դառնալ հավաքական Արևմուտքի քարոզչության հերթական զոհը՝ վերածվելով հակառուսական պլացդարմի. Շարմազանով 18/03/2024 14:55 Հայ-ադրբեջանական խաղաղության օրակարգն առաջ մղելու պատմական հնարավորություն կա․ Բայրամով 18/03/2024 14:48 Քրեական ենթամշակույթի քարոզ պարունակող ֆիլմերն ու տեսալսողական հաղորդումները հանրային մուլտիպլեքսում կցուցադրվեն ժամային սահմանափակմամբ (Տեսանյութ) 18/03/2024 14:34 Երևանում 26-ամյա աղջիկը դանակահարել է ընկերոջը. նա ձերբակալվել է 18/03/2024 14:27 Արդարադատության նախարարի տեղակալի գլխավորած պատվիրակությունը Ֆրանսիայում է 18/03/2024 14:14 ՀՀ-ում ՌԴ նախագահական ընտրություններին մասնակցածների մեծամասնությունը քվեարկել է Վլադիսլավ Դավանկովի օգտին 18/03/2024 14:02 Ալիևը շնորհավորել է Պուտինին 18/03/2024 13:46 Պետությունն ինչ-որ քայլեր անելու է, սա ես կարող եմ երաշխավորել. Հայրապետյանը՝ ՏՏ ոլորտի ներկայացուցիչների՝ երկրից հեռանալու մասին (Տեսանյութ) 18/03/2024 13:40 Արցախցիների վերադարձի հարցում Հայաստանի իշխանության պահվածքը համընկնում է Թուրքիայի և Ադրբեջանի տեսակետների հետ. Տիգրան Աբրահամյան 18/03/2024 13:36 Հայաստանը գործադրում է բոլոր ջանքերը՝ պահ առաջ Ադրբեջանի հետ հարաբերությունների կարգավորման համար. Միրզոյան (Տեսանյութ) 18/03/2024 13:33 Պուտինը պարտվել է Երևանում, հաղթել՝ Գյումրիում 18/03/2024 13:29 Հայաստանը չափազանց մեծ նշանակություն ունի Ղազախստանի համար՝ միջմայրցամաքային ծրագրերում. ԱԳ նախարար 18/03/2024 13:20 «Որոշումների առանցքում ՀՀ-ի արժանապատվության հարցն է»․Հայրապետյանը չմանրամասնեց՝ արդյո՞ք ռուսական հեռուստաալիքները հանրային մուլտիպլեքսից հանելու հարց կլինի (Տեսանյութ) 18/03/2024 13:06 Չինաստանը շնորհավորել է Պուտինին 18/03/2024 13:00 Նիկոլ Փաշինյանը Տավուշում է 18/03/2024 12:51 ՊԵԿ-ը ներդրել է վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ վարույթների էլեկտրոնային կառավարման նոր համակարգ 18/03/2024 12:47 «Եվրոպան» մեզ պաշտպանել չի կարող և չի ուզում. Հարավային Կովկասում բռնկված հրդեհը Բրյուսելի միզող տղան հանգցնել ի վիճակի չէ. Արմեն Աշոտյան 18/03/2024 12:38 Ուրախ եմ, որ այս կեղծավորի պաշտոնավարման ժամկետը մոտենում է. Մարուքյանը՝ ԵԽ նախագահ Շառլ Միշելի մասին 18/03/2024 12:31 Պարույր Սևակ փողոցում զենքի գործադրմամբ խուլիգանության դեպքը բացահայտվել է․ 2 անձի մեղադրանք է ներկայացվել 18/03/2024 12:29 Տիգրանաշենի ոլորանում իրանական բեռնատարը բախվել է երկաթե արգելապատնեշներին ու կողաշրջվել 18/03/2024 12:27 Ողջաբերդում երիտասարդներ են ձերբակալվել․ համայնքին պատճառել են 8 միլիոն դրամի վնաս 18/03/2024 12:23 ՀՀ ԿԸՀ փոխնախագահն ու քարտուղարը դիտարկել են ԱՄՆ նախագահական նախնական ընտրությունները 18/03/2024 12:18 Ոստիկանությունը հորդորում է բոլորին` անվերապահորեն հետևել ամրագոտու կիրառման կանոններին 18/03/2024 12:09 ՄԱԿ-ի Թմրամիջոցների և հանցավորության դեմ պայքարի գրասենյակը (UNODC) պատրաստակամ է աջակցելու ՆԳՆ բարեփոխումներին 18/03/2024 12:04 ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարը կայցելի Հայաստան 18/03/2024 11:54 Մեկ շաբաթում գրանցվել է 196 արտակարգ դեպք. 11 ինքնասպանության փորձ, 140 հրդեհ, 3 պայթյուն 18/03/2024 11:48 ԱԳՆ-ում մեկնարկել է Արարատ Միրզոյանի և Ղազախստանի ԱԳ նախարարի առանձնազրույցը 18/03/2024 11:46 Ղազախստանի ԱԳ նախարար Մուրատ Նուրտլեուն ժամանել է ՀՀ ԱԳՆ 18/03/2024 11:44 Նիկոլ Փաշինյանն արտահերթ ընտրությունների չի գնա, գիտի՝ չի հաղթելու. Արշակ Կարապետյան 18/03/2024 11:41 ՀՀ-ԵՄ հարաբերություններում դինամիկան կարելի է աննախադեպ որակել. ԱԳ փոխնախարար 18/03/2024 11:38 Սպասվող առատ տեղումներից չբողոքեք, մեզ ջուր է պետք․ Գագիկ Սուրենյան 18/03/2024 11:30 Սպասվում են ձյան առատ տեղումներ, առանձին հատվածներում՝ բուք 18/03/2024 11:23 Նրա հետ վաղուց չեն բանակցում, այլ պահանջում են. Արշակ Կարապետյանը` Նիկոլ Փաշինյանի մասին (Տեսանյութ) 18/03/2024 11:20 Հաստատվել է կարմրուկով վարակման 165 դեպք 18/03/2024 11:07 «Վերջապե՜ս». Ավինյանը՝ «Մհեր Մկրտչյան» թատրոնի մասին 18/03/2024 11:01 Ներսից ու դրսից մեզ թելադրվում է, որ դուք ո՛չ հայրենիք ունեք, ա՜յ թափառական ժողովուրդ, ո՛չ հող , ո՛չ շիրիմ, ո՛չ սրբություն. Բագրատ Սրբազան 18/03/2024 10:47 Հակակոռուպցիոն դատարանի վճռով պետությանը կփոխանցվի ավելի քան 608 մլն դրամ 18/03/2024 10:45 ԵՄ Խորհուրդը կքննարկի Հայաստանին աջակցությունը և հայ-ադրբեջանական կարգավորումը 18/03/2024 10:42 Պուտինն առաջատար է ձայների 87,32 տոկոսով 18/03/2024 10:33 Հաջորդը լինելու է Մատենադարանը. Վահե Հովհաննիսյան 18/03/2024 10:25 Չեմ պատրաստվում հանդուրժել այդ այլանդակությունները. Ավինյանը՝ սրճարանների մասին (Տեսանյութ) 18/03/2024 10:07 2023-ի սեպտեմբերից ՀՀ-ն լքած 7 825 արցախցիներ չեն վերադարձել. նոր տվյալներ (Sputnik Արմենիա) 18/03/2024 10:05 Ադրբեջանցիներն Արցախում ավերել են զոհված գետավանցի ազատամարտիկների հիշատակին նվիրված հուշահամալիրը 18/03/2024 09:58 Լարսը բեռնատարների համար փակ է 18/03/2024 09:43 Միջազգային ատյաններում Ադրբեջանի դեմ Հայաստանի գանգատներից հրաժարումն անվերականգնելի վնաս կհասցնի ՀՀ-ին ու հայ ժողովրդին 18/03/2024 09:37 Մի շարք տարածաշրջաններում ձյուն է տեղում 17/03/2024 23:06 Եկեք մի շրջան մոռանանք Եղեռնը, թուրքերին փշի-փշի անենք. Նիկոլայ Ծատուրյան (տեսանյութ) 17/03/2024 21:15 Երկար տարիներ անց Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև կայուն խաղաղության հասնելու հնարավորություն կա. ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղար 17/03/2024 21:03 Մարտի 20-ի հանրահավաքը որևէ առնչություն չունի արցախյան ու հայաստանյան քաղաքական ուժերի հետ. չշահարկել և չմոլորեցնել մարդկանց. Արտակ Բեգլարյան 17/03/2024 20:41 Եկեղեցու շուրջ համախմբվելու ջանքերի բացակայությունը ընդգծում է հասարակական-քաղաքական միջավայրի մասնատվածությունը և մատնանշում ազգային երկխոսության բացակայությունը. Դավիթ Անանյան 17/03/2024 19:39 Վաղը տեղի կունենա Հայաստանի ու Ղազախստանի արտաքին գործերի նախարարների հանդիպումը 17/03/2024 19:34 Մարտունեցիներն ընդդիմադիր պատգամավորների հետ քննարկել են անվտանգային իրավիճակը 17/03/2024 18:31 «Հյուսիս-հարավ»-ի Աշտարակ-Թալին մոտ 42 կիլոմետրանոց ճանապարհահատվածում ակտիվ շինաշխատանքներ են ընթանում 17/03/2024 17:20 Վեհափառ Հայրապետը հոգևոր հայրերին պատգամել է լինել անսասան ու հաստատուն իրենց կոչման մեջ 17/03/2024 17:08 Պարեկները վնասազերծել են 36-ամյա տղամարդուն, ով կոտրել է Սյունիքի, Վայոց ձորի և Արարատի մարզերում տեղադրված բոլոր արագաչափերը 17/03/2024 16:49 Օդի ջերմաստիճանը կնվազի 5-7 աստիճանով 17/03/2024 15:41 Ինչպես կարող եք կառուցել Ձեր տունը սահմանամերձ բնակավայրում ամբողջությամբ պետության ֆինանսավորմամբ. մանրամասներ 17/03/2024 14:50 «Կեսօրն առանց Պուտինի» բողոքի ակցիա՝ Գյումրիում