08/05/2023 12:22
Այս գնային փոփոխություններն էլ ավելի են վատթարացնելու առանց այդ էլ ծայրահեղ վատ վիճակում հայտնված հասարակության վիճակը. Ատոմ Մարգարյան
Ըստ Միավորված ազգերի կազմակերպության Պարենի եւ գյուղատնտեսության կազմակերպության (ՊԳԿ) զեկույցի՝ ապրիլին տարվա ընթացքում առաջին անգամ բարձրացել է պարենային ապրանքների միջազգային գների հենանիշային ինդեքսը՝ շաքարի, մսի եւ բրնձի համաշխարհային գնանշումների վերելքին զուգընթաց:
Հայաստանի Պետական տնտեսագիտական համալսարանի Ինովացիոն և ինստիտուցիոնալ հետազոտություններ գիտաուսումնական լաբորատորիայի ղեկավար, տնտեսագիտության թեկնածու, դոցենտ Ատոմ Մարգարյանն Aysor.am-ի հետ զրույցում նշեց, որ այս սեզոնին նման տատանումներ լինում են, որը բացասական է անդրադառնալու բնակչության կենսամակարդակի վրա. «Հատկապես այն ապրանքները, որոնք ներմուծվող են Հայաստանի համար և որոնց նկատմամբ այսօր մեր սպառողը զգայուն է, դրանց թանկացումը բացասաբար կանդրադառնա նրանց վիճակի վրա: Մանավանդ որ պարենային զամբյուղը, պաշտոնական տվյալներով, ավելի քան 47 տոկոսով թանկացել է: Եվ այն թվերը, որոնք ներկայացված են գնաճի վերաբերյալ՝ 6.4 տոկոս, պարենին չի վերաբերում։ Դա վիճակագրական ընդհանուր մանիպուլյատիվ հնարք է, որպեսզի քողարկվի հատկապես սոցիալապես խոցելի խմբերի կենսամակարդակի կատաստրոֆիկ անկումը: Եթե պաշտոնական թվերով նայենք, մեր բնակչության մոտավորապես 40 տոկոսն աղքատ է, և այդ կարգի ապրանքների, մթերքների թանկացումը շատ ցավոտ է լինելու նրանց համար»:
Նրա խոսքով՝ հիմա Հայաստանը դարձել է ներմուծող և վերարտահանող երկիր, որը պայմանավորված է ՌԴ- Ուկրաինա պատերազմով և ՌԴ-ի նկատմամաբ պատժամիջոցներով: Նա պնդում է՝ շատ առումներով մակրոտնտեսական թվերը, որոնք հայտարարվում են, խաբուսիկ են.«Աղավաղված վիճակագրություն է, աղավաղված տնտեսական գործարքներ են: Այո՛, ընդհանուր վիճակը կայուն է, բայց բնակչության սոցիալապես խոցելի խմբերի կենսամակարդակը խայտառակ վիճակում է, քանի որ նրանց եկամուտներում շոշափելի, էական աճ չի եղել, հատկապես կենսաթոշակառուների, նպաստառուների, հաշմանդամություն ունեցողների մոտ, բայց պարենային զամբյուղը մոտ 40-50 տոկոսով թանկացել է և այդ ազդեցությունը լինելու է շատ ցավոտ»:
Հարցին, թե ինչո՞ւ երբ դոլարի փոխարժեքը արժևորվում է, ՀՀ-ում գները կտրուկ բարձրանում են, և հայտարարում են, որ դա պայմանավորված է դրամ-դոլար փոխարժեքով, սակայն հիմա, երբ դոլարի փոխարժեքը էական նվազել է, գների նվազում չի նկատվում՝ մասնագետը պատասխանեց.«Դա վերահսկողության թուլության հետևանք է: Այն կառույցները, որոնք պարտավոր են ֆիքսել փոխարժեքի հետևանքով գերշահույթները, դա չեն անում: Չեն անում տարբեր պատճառներով, ես դա վերագրում եմ կոռուպցիային: Մարդիկ անպատժելիությունից պարզապես հղփացել են և լրջորեն չեն հետևում, կամ հետևում են՝ «գրեմ-կիսվենք» հոգեբանությամբ: Շատ լավ էլ նրանք տեսնում են, ֆիքսում են, բայց դրանք որպես կոռուպցիոն շրջանառություններ են իրացվում: Սա է խնդիրը»:
Մյուս կողմից էլ, ըստ Մարգարյանի, գնաճը ձեռք է տալիս պետությանը: Քանի որ բարձր գները, բարձր հարկեր են բերում․ «Եվ որ օրումեջ իշխանությունը ռիփորթ է անում՝ հայտարարելով, որ տրիլիոններով աճել են մեր հարկային եկամուտները, պետք է նկատել, որ դրանց մի մասի աճը պայմանավորված է գնաճով: Որքան բարձր է գինը, այնքան ավելի մեծ ծավալների են հասնում և՛ ԱԱՀ-ն, և՛ այլն: Այդտեղ հպարտանալու բան չկա: Դրա հաշվին հարստանում, «տռզում» են ներկրող-միջնորդ վաճառողները և կենսամակարդակի զգալի անկում են ունենում բնակչության սոցիալապես խոցելի շերտերը: Եվ սա նոր բան չէ, տասնամյակներ շարունակ այդպես է եղել և խայտառակ անվերահսկելի ձևերով ու ծավալներով շարունակվում է վերջին 5 տարիներին: Մենք տեսնում ենք, որ մեր տնտեսությունն ունի դեֆորմացված, անմրցունակ կառուցվածք, զերծ է բարձր տեխնոլոգիական արտադրություններից ավելացված արժեքի ստեղծումից, որոնք բրենդներ կարող էին լինել համաշխարհային շուկայում, այդպիսի խոշոր բրենդներ մենք չեք տեսնում, որ առաջացել են, Հայաստանը դարձել է լուրջ դիրքավորված երկիր: Ընդհակառակը, վիճակը մի բան էլ վատթարացել է, եթե նայենք մեր տնտեսության կառուցվածքի փոփոխությունները»:
Մարգարյանը նաև ավելացրեց, որ բազմապատիկներով ավելացել են վերարտահանումները:
«Խոցելի խմբերի մարդկանց եկամուտների գերակշիռ մեծամասնությունը՝ 65-75 տոկոսը, ծախսում են սննդի, կոմունալ վճարումների վրա: Եվ այս վերջին 5 տարիների ընթացքում մենք այդ մասով ոչ մի լուրջ փոփոխություն չտեսանք: Այս գնային փոփոխություններն էլ ավելի են վատթարացնելու առանց այդ էլ ծայրահեղ վատ վիճակում հայտնված հասարակության գերակշիռ մասի սոցիալական դրությունը», - եզրափակեց Ատոմ Մարգարյանը:
