Կողմնային ամիոտրոֆիկ սկլերոզ․ հաճախ սկսվում է վերջույթներում մկանային թուլությամբ կամ խոսքի աղավաղումով

01/10/2024 19:21

Կողմնային ամիոտրոֆիկ սկլերոզ․ հաճախ սկսվում է վերջույթներում մկանային թուլությամբ կամ խոսքի աղավաղումով


Կողմնային ամիոտրոֆիկ սկլերոզը գլխուղեղի և ողնուղեղի նյարդային բջիջներն ախտահարող հիվանդություն է, որն առաջացնում է մկանների հարաճուն թուլություն և դրանց վերահսկողության կորուստ:

Այն հաճախ նաև անվանում են Լուի Գերինգի հիվանդություն (բեյսբոլիստ, ում մոտ ախտորոշվել է այս հիվանդությունը)։

ԿԱՍ-ն պատկանում է համանման ախտանիշներով հիվանդությունների մի խմբի, որը կոչվում է շարժիչ նեյրոնի հիվանդություն։ Որոշ դեպքերում այն կարող է ժառանգվել:

ԿԱՍ-ը հաճախ սկսվում է վերջույթներում մկանային թրթռոցով և թուլությամբ կամ խոսքի աղավաղումով: Ի վերջո հիվանդությունն ազդում է շարժման, խոսելու, սնվելու և շնչառության համար պատասխանատու մկանների վերահսկողության վրա: Մահացու ելքով այս հիվանդության որևէ բուժում գոյություն չունի, սակայն դեղերը կարող են օգնել ախտանիշների մեղմացմանը:

ԿԱՍ-ի հաճախականությունը կազմում է տարեկան 1-2 դեպք՝ 100 հազար բնակչի հաշվով: Հիվանդությունն ախտահարում է բոլոր տարիքի մարդկանց, ավելի հաճախ՝ տղամարդկանց, սակայն սովորաբար սկսվում է 60 տարեկանից:

ԿԱՍ-ի գանգատները և ախտանիշները խիստ տարբեր են՝ կախված նրանից, թե որ նյարդային բջիջներն (նեյրոններն) են ախտահարվել: Հիվանդությունն ավելի հաճախ ընթանում է հետևյալ ախտանիշների հարաճուն վատթարացմամբ՝

քայլելու կամ նորմալ առօրյա գործերն անելու դժվարություններ,

հաճախակի՝ սայթաքումներ և վայր ընկնելը,

ոտքերում, ոտնաթաթերում կամ սրունք-թաթային շրջանի թուլություն,

ձեռքերի թուլություն կամ նախկին ճարպկության կորուստ,

խոսքի աղավաղում (քթային երանգ) կամ կլման դժվարացում,

ձեռքերի, ուսագոտու և լեզվի մկանների կծկանքներ և թրթռում, ինչպես նաև ձգվածություն (սպաստիկություն) և հիպերռեֆլեքսիա,

ոչ տեղին լաց, ծիծաղ կամ հորանջոց,

կոգնիտիվ (ճանաչողական) և վարքաբանական փոփոխություններ:

ԿԱՍ-ը հաճախ սկսվում է ձեռքերից, ոտքերից կամ վերջույթներից, որից հետո տարածվում է դեպի մարմնի մյուս շրջաններ: Հիվանդության զարգացման և նյարդաբջիջների մահացմանը զուգահեռ մկանները դառնում են ավելի ու ավելի թույլ և հյուծված (ատրոֆիա): Հիվանդության ուշ շրջանում հարաճուն թուլությունը տարածվում է ծամիչ, կուլ տալու, խոսելու և շնչառական մկանների վրա:

ԿԱՍ-ն ընթանում է ուղեղի կեղևում, ուղեղացողունում (ուղեղաբուն) և ողնուղեղում կամային շարժումները կառավարող նեյրոնների դեգեներատիվ ախտահարմամբ և մահով:

ԿԱՍ-ի վերջնական պատճառը մինչ օրս մնում է չբացահայտված, թեև 5-10% դեպքերում ժառանգվում է ծնողներից:

ԿԱՍ-ի հաստատված ռիսկի գործոններից են՝

ժառանգականություն (5-10% դեպքերում՝ ընտանեկան ԿԱՍ, որոնց երեխաներն ունեն նույն հիվանդությունը ժառանգելու 50/50 շանս),

տարիք (ավելի հաճախ հանդիպում է 40-60 տարիքային խմբում),

սեռ (մինչև 65 տարեկանը քիչ ավելի տարածված է տղամարդկանց շրջանում),

գենետիկա։

ԿԱՍ-ի դրսևորմանը նպաստող միջավայրային գործոններից են՝

ծխախոտի օգտագործում,

թույների ազդեցություն (կապար և այլն):

«ԿՅԱՆՔԻ ՈՐԱԿ» բաժնի գործընկեր՝ «ԴԵՐԺԱՎԱ-Ս» ընկերություն

Բաժնի բոլոր նյութերին կարող եք ծանոթանալ ԱՅՍՏԵՂ

Տեքստում սխալ կամ վրիպակ նկատելու դեպքում, ուղարկեք խմբագրին հաղորդագրություն` նշելով տվյալ սխալը, այնուհետև սեղմելով Ctrl-Enter:

Լրահոս

03/10/2024 22:22 Ով է հովանավորում Հայաստանից մանր եղջերավոր անասունների արտահանման բիզնեսը․ Հովիկ Աղազարյանը՝ կոռուպցիոն սկանդալի կենտրոնում 03/10/2024 22:02 Փաշինյանն այցելել է Փարիզի 16-րդ թաղամաս, տեսել ՀՀ դեսպանության համար 23 միլիոն եվրոյով ձեռք բերված շենքը 03/10/2024 21:48 Կատարի էմիրը կոչ է արել արդար լուծում տալ պաղեստինյան խնդրին 03/10/2024 21:29 Փաշինյանը Փարիզից վիրտուալ այց է կատարել Հայաստան 03/10/2024 20:56 Ռուսական կողմը ամբողջական վերահսկողություն է սահմանել Ուգլեդար քաղաքի նկատմամբ 03/10/2024 20:39 «Չենք բացառում Լիբանան և Գոլանի բարձունքներ զորք ուղարկելու տարբերակը»․ Իրանի Իսլամական հեղափոխության պահապանների կորպուսի բարձրաստիճան հրամանատար 03/10/2024 20:15 Ակտիվացնել ջանքերը, ապահովել Ադրբեջանում ապօրինաբար կալանավորված բոլոր քաղբանտարկյալների և գերիների անհապաղ և անվերապահ ազատ արձակումը․ Լիլիթ Գալստյանը՝ ԵԱՀԿ ԽՎ-ում 03/10/2024 19:53 Փաշինյանը Փարիզում Ֆրանսիայի վարչապետի հետ է հանդիպել 03/10/2024 19:39 Կիրանցի դպրոցի «ամենաանվտանգ» խաղահրապարակն է՝ սահման հանդիսացող պատի մոտ․ Այս խաղահրապարակում երեխաները չեն խաղում 03/10/2024 19:22 Բլեֆարիտ՝ կոպաբորբ․ կրկնվելու հակում ունի 03/10/2024 19:07 Պետրակովը հրապարակել է Հայաստանի ազգային հավաքական հրավիրված ֆուտբոլիստների անունները 03/10/2024 18:52 Մաշտոցի պողոտայում տրոլեյբուսի էլեկտրալարը պոկվել, ընկել է ընթացքի մեջ գտնվող մեքենայի վրա 03/10/2024 18:44 Վաղը երեկոյան Հանրապետության հրապարակում և հարակից փողոցներում երթևեկությունը կդադարեցվի 03/10/2024 18:25 Հայաստան- ԵՄ փոխգործակցության հարցում ակնկալում եմ Ֆրանսիայի աջակցությունը․ Փաշինյանը՝ Մակրոնին 03/10/2024 18:16 «Ես եկել եմ հարթելու հայ-ռուսական հարաբերությունները»․ Գուրգեն Արսենյան 03/10/2024 17:58 Հայաստանում անցկացվող շախմատի միջազգային մրցաշարում առաջատարներից մեկը Արամ Կասպարովն է 03/10/2024 17:46 Ավանդական կարատեի Հայաստանի հավաքականը կմասնակցի աշխարհի առաջնությանը 03/10/2024 17:32 ՄՊՀ նախագահ Գևորգյանը Վաշինգտոնում հայտարարել է՝ Հայաստանի օրենսդրությունը ԵՄ օրենսդրության հետ է ներդաշնակեցվում 03/10/2024 17:16 ՆԱՏՕ-ի նոր գլխավոր քարտուղարը Ուկրաինայում է 03/10/2024 17:02 Նարիշկինը Բաքվում հանդիպել է Ադրբեջանի հետախուզության և պետական անվտանգության ծառայությունների ղեկավարների հետ 03/10/2024 16:50 Տուգանքի որոշումը բողոքարկելու դեպքում 30 տոկոս բոնուսային բաղադրիչը չի գործում․ ՆԳՆ 03/10/2024 16:39 Վանաձորի տներից մեկում տեղի է ունեցել պայթյուն 03/10/2024 16:30 Քոլեջի մի խումբ ուսանողներ վիճաբանել և հարվածներ են հասցրել իրար. երկուսի մոտ դանակ է հայտնաբերվել 03/10/2024 16:28 ՄՊՀ-ն պատասխանատվության միջոցներ է կիրառել տոմատի մածուկ արտադրող և ներմուծող մի շարք տնտեսավարողների նկատմամբ 03/10/2024 16:23 Աննա Վարդապետյանն ընդունել է Բելառուսի գլխավոր դատախազ Անդրեյ Շվեդի գլխավորած պատվիրակությանը 03/10/2024 16:01 Տեղի է ունեցել Փաշինյան-Մակրոն հանդիպում (Տեսանյութ) 03/10/2024 15:45 Տասնյակ փաթեթներով թմրամիջոցներ են տեղադրել Շիրակի մարզի տարբեր հատվածներում. երկու անձ է կալանավորվել 03/10/2024 15:27 Ասեք՝ ինչ կարող ենք մենք անել Ադրբեջանի համար, և մենք ամեն ինչ կանենք, այդպես եղել է մինչ այս ու լինելու է հետագայում. Լուկաշենկոն՝ Ադրբեջանի վարչապետին 03/10/2024 15:12 Լույս աշխարհ են եկել 44-օրյա պատերազմում զոհված Վարուժան Սաղումյանի երկվորյակ քույրերը` Աննան և Մարիամը. Լուսանկարներ 03/10/2024 15:08 Դեպի Դուբայ. Նոր արշավ՝ Բիբլոս Բանկ Արմենիայի պրեմիում քարտապանների համար 03/10/2024 15:01 Դավթաշենում քաղաքացին բարդի տեսակի 45 ծառ է հատել 03/10/2024 14:52 Հորս հատուկ խցում են տեղավորել, 48 ժամ թույլ չեն տվել ջուր խմել և ստիպել են ժամեր շարունակ մնալ ոտքի վրա․ Ռուբեն Վարդանյանի որդին մանրամասներ է հայտնել 03/10/2024 14:45 ՀԱՊՀ պրոֆեսորադասախոսական անձնակազմի աշխատավարձը կբարձրանա 66 տոկոսով. Ավինյան 03/10/2024 14:35 Անհետ կորած համարվող 23 զինծառայողների ընտանիքներին ևս 2 ամիս 300 հազար դրամ աջակցություն կտրամադրվի 03/10/2024 14:27 Փաշինյանը ժամանել է Ֆրանսիայի Հանրապետություն (Տեսանյութ) 03/10/2024 14:21 Սպասվում է առանց տեղումների եղանակ 03/10/2024 14:06 Բարձր ենք գնահատում Բեռլինի ներգրավվածությունը Հարավային Կովկասում անվտանգության հաստատման գործընթացում. Մհեր Գրիգորյան 03/10/2024 13:55 Աննա Վարդապետյանն ընդունել է Տաջիկստանի գլխավոր դատախազ Ռահմոն Յուսուֆ Ահմադզոդին 03/10/2024 13:42 Եթե Հայաստանի ղեկը փոխանցեն Անահիտի արձանի ձեռքերին, իսկ գլուխը որոշումներ կայացնի, ավելի քիչ վնաս կտա մեր երկրին, քան այսօրվա իշխանությունը. Աշոտյան 03/10/2024 13:33 Թողարկվել է «Գրանդ Հոլդինգի» հիմնադիր Հրանտ Վարդանյանի ծննդյան 75-ամյակին նվիրված նամականիշ․ Լուսանկարներ (Տեսանյութ) 03/10/2024 13:27 Այսօր Ս. Սահակ և Ս. Համազասպ Արծրունի իշխանների հիշատակության օրն է 03/10/2024 13:03 Մարզային նշանակության պրենատալ սքրինինգի անվճար ծառայություն կգործի նաև Տավուշում․ ԱՆ 03/10/2024 12:52 Ալլա Պուգաչովան երգ ուներ՝ «Нас бьют мы летаем», Նիկոլը ռեմիքս արեց՝ «нас бьют мы бօлтаем». Աշոտյանը՝ Փաշինյանի՝ ՄԱԿ-ի ամբիոնից ելույթի մասին 03/10/2024 12:49 Աշոտյանի խափանման միջոցի ընտրության հարցը մեծապես պայմանավորված է այն հանգամանքով, թե որքան վկաներ կհասցնեն հարցաքննել. Փաստաբան 03/10/2024 12:44 Պետրոս Ղազարյանը ստում էր ուղիղ եթերում, ինձ 5 տարի չեն հրավիրել եթեր. Արմեն Աշոտյան 03/10/2024 12:33 Քննարկումների ընթացքում հնչում են թեկնածուների անուններ. երբ որոշում լինի, պաշտոնապես կհայտարարենք. Հովհաննիսյանը՝ արդարադատության նախարարի թեկնածուի մասին 03/10/2024 12:29 Էսկալացիայի վտանգը մշտապես շարունակում է լինել, քանի դեռ Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև խաղաղության պայմանագիր չի ստորագրվել. ԱԳ փոխնախարար 03/10/2024 12:27 Այն, ինչ կատարվեց Ղարաբաղի հետ, կարող է կատարվել նաև Հայաստանի հետ. ինչպե՞ս խուսափել այդ անդառնալի աղետից. Վարդան Օսկանյան 03/10/2024 12:22 Տիգրանաշենի մասին խոսակցությունները սպասարկում են արտաքին տարբեր ուժերի օրակարգեր՝ դեստաբիլիզացնելու Հայաստանը. Վահան Կոստանյան 03/10/2024 12:19 Այն կետերը, որոնք արդեն իսկ համաձայնեցված են, առնվազն բավարար են Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև դիվանագիտական հարաբերություններ հաստատելու համար. ԱԳ փոխնախարար 03/10/2024 12:14 ՔՊ-ական պատգամավորը վստահ չէ, որ «Խաղաղության պայմանագրից» հետո Ադրբեջանը չի հարձակվի Հայաստանի վրա 03/10/2024 12:09 Ադրբեջանը հայտարարում է ամենաբարձր մակարդակով, որ ուժի կիրառման հարցը շարունակում է մնալ իր օրակարգում. Տիգրան Աբրահամյան 03/10/2024 12:01 Ռուստամ Բադասյանը մտավախություն չունի, որ մի օր էլ ՔՊ-ականներն իր դեմ ստորագրահավաք կանեն 03/10/2024 11:59 Քանի դեռ մենք չունենք «Խաղաղության պայմանագիր», պատերազմի ռիսկերի մասին չպետք է մոռանալ. Հովհաննիսյան 03/10/2024 11:54 Թշնամի կհամարենք յուրաքանչյուրին, ով իր օդային տարածքը կտրամադրի Իսրայելին․ Իրանի ԱԳ նախարար 03/10/2024 11:43 Խոտ-Որոտան ճանապարհին երթևեկությունը ժամանակավորապես կսահմանափակվի 03/10/2024 11:42 Վերջին շրջանում Հայաստանի և Իրաքի միջև քաղաքական երկխոսությունը բարձրացել է որակապես նոր մակարդակի. Նիկոլ Փաշինյան 03/10/2024 11:40 Նախկին նախագահներին հանդիպելը Բագրատ Սրբազանի նախաձեռնությունն է եղել, բայց ստվերային պայմանավորվածություն փնտրելը ճիշտ չէ. Մինասյան (Տեսանյութ) 03/10/2024 11:33 Առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարանների քրեական մասնագիտացման դատավորների թվակազմը կավելանա (Տեսանյութ) 03/10/2024 11:28 Իշխանությունները խոստովանում են, որ հնարավոր է՝ վաղն էլ պատերազմ սկսվի, շատ ռեալ է այդ ամենը՝ հենց COP29-ը վերջանա. Արթուր Խաչատրյան (Տեսանյութ) 03/10/2024 11:23 Արարատ Միրզոյանը ժամանել է Փարիզ 03/10/2024 11:13 Վերածննդի այգում բարեկարգման աշխատանքները շարունակվում են 03/10/2024 11:02 Արման Թաթոյանը գերմանացի լրագրողներին ներկայացրել է Արցախի և Հայաստանի նկատմամբ ադրբեջանական հանցանքները 03/10/2024 10:49 ԵՊՀ աշխատակիցների աշխատավարձերը հերթական անգամ բարձրացել են 10 տոկոսով. Սուրեն Պապիկյան 03/10/2024 10:38 Չաթ-օգնական «My Viva» հավելվածում․ թվային նոր գործիք՝ առցանց շփումը նախընտրողների համար 03/10/2024 10:33 Հայ դատի գրասենյակը COP29-ին ընդառաջ եվրոպացի գործիչներին իրազեկում է Ադրբեջանում բնապահպանական և մարդու իրավունքներին առնչվող խնդիրների մասին 03/10/2024 10:31 Կարևորում ենք Գերմանիայի ջանքերը մեր տարածաշրջանում խաղաղության և կայունության հաստատման գործընթացում. Նիկոլ Փաշինյան 03/10/2024 10:30 Կոչ ենք անում շտապ միջամտել՝ դադարեցնելու Իսրայելի ագրեսիան և թույլ չտալ լայնածավալ պատերազմ. Իրանը դիմել է ՄԱԿ-ի ԱԽ-ին 03/10/2024 10:23 37 շաբաթական հղիի ծննդաբերությունից հետո երեխան մահացած է եղել 03/10/2024 10:16 Լարսի ավտոճանապարհը բաց է 03/10/2024 10:12 Աղավնաձորի խաչմերուկում բախվել են BMW-ն և VAZ-ը. BMW-ում հրդեհ է բռնկվել․ կա երեք վիրավոր 03/10/2024 10:08 «Փաստ». Եթե «հայի հետին խելքն առաջ բերված» լիներ, ապա երկիրն ու ժողովրդին աղետի մատնածները չէին վերարտադրվի որպես իշխանություն 03/10/2024 10:05 «Ժողովուրդ». Գյուղերում կենցաղային կյանքի բարելավման մասով պետությունը բացարձակ ոչինչ չի արել. Փաշինյանը կրկին խաբել է 03/10/2024 10:02 «Հրապարակ». Կապանի ՔՊ տարածքային խորհրդի նախկին ղեկավար Նարեկ Դավթյանն ազատվել է պաշտոնից 03/10/2024 10:00 «Փաստ». Ի տարբերություն Ադրբեջանի իշխանությունների և Նիկոլ Փաշինյանի, բռնի տեղահանված արցախցիների համար Արցախի թեման փակված չէ 03/10/2024 09:59 «Հրապարակ». Շարժման ակտիվիստներն ակնկալում են, որ ավելի շատ մարդ կմիանա իրենց 03/10/2024 09:50 «Ժողովուրդ». Սամվել Բաբայանն ակտիվորեն պատրաստվում է 2026 թվականի ԱԺ հերթական ընտրություններին 03/10/2024 09:49 «Փաստ». Ռազմավարական դաշնակիցների հետ հարաբերությունների խորտակման հերթը գերմանական կապիտալինն է 03/10/2024 09:45 «Հրապարակ». Եռաբլուրում գտնվելու պահին Արցախի ԱԺ նախկին նախագահին են զանգել «Ազատ հայրենիք» կուսակցությունից ու բերման ենթարկել 03/10/2024 09:43 «Փաստ». Մեծամասամբ «փաշինյանական» դարձած ՍԴ-ն դրել է Փաշինյանի ցանկության հիմքը, որը բխում է Ադրբեջանի պահանջներից 03/10/2024 09:42 «Ժողովուրդ». ՔՊ պատգամավոր Մարիա Կարապետյանի կանխիկ գումարը տարվա սկզբում կազմել է 30 հազար դրա՞մ 03/10/2024 09:36 «Հրապարակ». Կառավարությունը համարեց, որ պետք է յուրացվեն արցախցիների կուտակած կենսաթոշակները, փոշիացվեն, բայց չվերադարձվեն արցախցիներին 03/10/2024 09:32 Նիկոլ Փաշինյանը մեկնել է Ֆրանսիա 03/10/2024 01:19 Սրբազանն այսօր քանդեց դավաճանի հիմնական ամրոցը․ Ճշմարտությունը ներխուժեց Հանրային հեռուստաընկերություն ու գրավեց եթերը․ Հրանտ Մելիք-Շահնազարյան 03/10/2024 00:36 «Հայկի ժառանգները գալու են քո հետևից, չարիքի իշխանությունը վերջ է գտնելու»․ Հ1-ի եթերում Սրբազանը դիմեց Նիկոլ Փաշինյանին (Տեսանյութ) 03/10/2024 00:05 Բագրատ Սրբազանի ուղերձը ժողովրդին՝ Հ1-ի ուղիղ եթերում 02/10/2024 22:19 Հռոմի պապը բոլորին կոչ է արել աղոթել աշխարհում խաղաղության համար 02/10/2024 22:08 «ՆԱՏՕ-ի յուրաքանչյուր երկիր ինքը պետք է որոշի»․ Ռյուտեն՝ արևմտյան զենքով Ռուսաստանին հարվածելու մասին 02/10/2024 21:52 Հարցազրույցների ժամանակն անցել է, մեր պահանջը ուղիղ եթերում ուղերձն է․ Սրբազանն արձագանքեց Հ1-ին (Տեսանյութ) 02/10/2024 21:38 Հ1-ից հայտարարել են՝ պատրաստ են ուղիղ եթերում` հարցազրույցի ձևաչափով, հյուրընկալել Բագրատ Սրբազանին կամ շարժման առաջնորդներից որևէ մեկին 02/10/2024 21:23 Դենիս Մացուևը և ընկերները հրավիրում են Դվին Մյուզիք Հոլլ 02/10/2024 21:08 Իսպանիան և Հարավային Կորեան տարհանում են իրենց քաղաքացիներին Մերձավոր Արևելքից 02/10/2024 20:52 Գիտենք, որ այս խամաճիկը բոլորիդ ձեռնտու է, բայց մեր երկիրը աշխարհաքաղաքական բախման վայր չէ, մեզ համար գոյություն ունի մեկ շահ՝ Հայոց շահը․ Բագրատ Սրբազանը՝ միջազգային հանրությանը 02/10/2024 20:34 Գործել, գործել և միայն գործել՝ ազատվելու համար այս չարիքից․ Բագրատ Սրբազան 02/10/2024 20:21 Սթափվել է պետք, մատն ինքնաոչնչացման կոճակից հեռացնել․ Կարեն Բեքարյան (Տեսանյութ) 02/10/2024 20:05 Միայն Հրայր Թովմասյանն է դեմ եղել Անկախության հռչակագրից հրաժարվելու ՍԴ-ի որոշմանը․ Էդգար Ղազարյան (Տեսանյութ) 02/10/2024 19:50 Պաղեստինի նախագահը կմասնակցի ԲՐԻԿՍ-ի գագաթնաժողովին 02/10/2024 19:37 «Արցախը «պարան» չէ մեր վզին, Արցախը մեր Սրբազան Հայրենիքն է․ Դանիելյանը՝ Փաշինյանին (Տեսանյութ) 02/10/2024 19:22 Ամերիաբանկի հատուկ առաջարկը Mastercard նոր քարտապաններին. 1% քեշբեք և մեծաքանակ նվերներ 02/10/2024 19:14 Հայտնի են Հայաստանում անցկացվող շախմատի միջազգային մրցաշարի առաջատարները