04/02/2013 14:03
Հոգևոր բլոգ. Քրիստոնյայի «Ոսկե կանոնը»
«Ինչ որ ուզում եք, որ մարդիկ անեն ձեզ, նույնն էլ դուք արեք նրանց» (Զ 31): Հիսուսի այս խոսքը, որ ավանդաբար «ոսկե կանոն» է կոչվում, հռչակում է այն սկզբունքը, որով պետք է առաջնորդվի իրական քրիստոնյան իր նմանի հետ հարաբերվելիս: «Ինչ որ» և «նույնն էլ» շաղկապային կապակցությունը փոխադարձության ու համարժեքության արժեք ունի: Բայց ո՞ր փոխադարձության մասին է խոսքը. ոչ իհարկե չարին չարով փոխադարձելու. «Աչք՝ աչքի դիմաց, ատամ՝ ատամի դիմաց…» (Ելք 21:24), այլ բարուն բարիքով փոխադարձելու: Բայց ո՞րն է այս բարին: Բարիք գործեմ մեկի հանդեպ, որպեսզի ապագայում իմ նկատմամբ բարի՞ք գործի, կամ բարիք գործեմ, քանի որ անցյալում իմ նկատմամբ բարի՞ք է գործել, կամ բարիք գործեմ, քանի որ այժմ իմ նկատմամբ բարի՞ք է գործում: Ոսկե կանոնին հաջորդող հատվածում (Ղուկ. 6:32-34) Հիսուս քննադատում է հենց այսօրինակ մոտեցումը, որովհետև «մեղավորներն էլ նույնն են անում»: «Ոսկե կանոնը» չի ասում. «Ինչ որ մարդիկ անում են ձեզ, նույնն էլ դուք արեք նրանց», ինչը կհամապատասխաներ վերոհիշյալ մտածողությանը, այլ պատվիրում է Քրիստոսի հետևորդին մարդու նկատմամբ անել այն, ինչ կուզենար, որ մարդն իր նկատմամբ աներ: Այս կանոնը բացառում է որևէ անձնական շահ, որևէ եսասիրություն թե՛ անցյալ, թե՛ ներկա և թե՛ գալիք ժամանակներում: Կանոնը ձևակերպված չէ բացասական շեշտադրությամբ, այն է՝ «Ինչ որ չեք ուզում, որ մարդիկ անեն ձեզ, նույնն էլ դուք մի՛ արեք նրանց». այս դեպքում մարդու արարքը կսահմանափակվեր սոսկ չարիք չգործելու շրջանակում, մինչդեռ «ոսկե կանոնը» բարիք գործելու տարածք է բացում:
Այս կանոնի տրամաբանությունը հուշում է, որ ինքն իր նկատմամբ ունեցած սերը հիմքն է ուրիշի նկատմամբ դրսևորվող սիրո. եթե ինձ սիրում եմ ճշմարտապես, չեմ կարող չսիրել նաև ուրիշին: Հետևաբար, եթե ուզում եմ, որ ուրիշն իմ նկատմամբ բարիք գործի, չեմ կարող նաև ես բարիք չգործել նրա նկատմամբ:
Իսկ եթե ոչ բոլորն են իմ նկատմամբ բարիք գործում, ավելին՝ որոշները նույնիսկ չարիք են գործում, ապա ի՞նչ պետք է անեմ ես: «Ոսկե կանոնին» նախորդող հատվածում (Ղուկ. 6:27-30), որի իմաստային ամփոփումն է «սիրեցե՛ք ձեր թշնամիներին» հորդորը, Հիսուս պնդում է, որ քրիստոնյան ոչ միայն չպետք է չարին չարիքով փոխադարձել, այլև անհրաժեշտ է բարիք անել նրան, ով չարիք է գործում: Այստեղ խոսքը մազոխիզմի մասին չէ, որ կարող է հասկացվել Ղուկ. 6:29 համարի ընթերցումից.
«Ով որ երեսիդ ապտակ խփի, մյուսն էլ դարձրու նրան»:
Հալածանքը բարիք չէ, որին կարելի է տենչալ, այլ չարիք է, և քրիստոնյան իր կարողության չափով պետք է այնպես անի, որ դադարեցվի այդ չարիքը: Հարվածին հարվածով պատասխանելը չէ, որ բռնության շղթան կարող է քանդել: Եթե հակառակորդը վիրավորանք կամ պարտքի փոխհատուցում չի ընդունում, ապա դուրս գալու ելք չկա: Չարիք գործող անձի դիմաց պետք է մերժել չարը, ինչը նրան գուցե վերադարձնի մարդկայնության սահմանների մեջ՝ տեղ բացելով սիրո համար: Սա հալածանքներին վերջ դնելու հնարավոր միակ եղանակն է: Սերը միակ դարմանն է, նույնիսկ եթե փորձը ցույց է տալիս, որ այն անմիջապես և ինքնաբերաբար չի ներգործում. սա մեր ուժերից վեր է: Ահա թե ինչու է Հիսուս հավելում, որ հալածողների համար անհրաժեշտ է նաև աղոթել և Աստծո օրհնությունը հայցել (Ղուկ. 6:28): Միայն Աստված կարող է անել այնպես, որ հալածողը դադարի չարիք գործելուց, դարձի գա և բարի դառնա:
