12/10/2015 14:23
Ա.Կռիլով. Աբխազական երկաթուղին կշարունակի արգելափակված մնալ դեռ երկար ժամանակ
Ժամանակ առ ժամանակ մամուլում շրջանառվում են լուրեր այն մասին, որ աբխազական երկաթուղու վերակենդանացումը մոտ է, սակայն իրավիճակը շարունակ չի փոխվում: Aysor.amի հետ զրույցում ռուս քաաղքագետ, Կովկասագետների գիտական միության նախագահ Ալեքսանդր Կռիլովը նշեց, որ աբխազական երկաթուղու վերաբացման գլխավոր խոչընդոտը շարունակում է մնալ Վրաստանի չափազանց կախվածությունը հարևաններից՝ Ադրբեջանից և Թուրքիայից: Իսկ այս պետությունների քաղաքականությունն ուղղված է Հայաստանի տնտեսական իրավիճակի վատթարացմանը՝ արտաքին աշխարհից մեկուսացնելու ճանապարհով.
«Հայաստանը, ինչպես և Ռուսաստանը, պարբերաբար հիշում է երկաթգծի վերաբացման մասին, բայց ի տարբերություն Մոսկվայի, Երևանում դեռ շատերը պատրանք ունեն այս իմաստով՝ որոշ վերլուծաբաններ, փորձագետներ ու քաղաքական գործիչներ կարծում են, որ դա հնարավոր է: Հայաստանի անդամակցությունը ԵԱՏՄ-ին էլ ավելի ակտիվացրեց այդ սպասումները ու հույս ներշնչեց: Հնչում էին նաև կարծիքներ, որ հնարավոր է կազմակերպել երկաթուղային փոխադրումներ Ռուսաստան-Աբխազիա-Վրաստան-Հայաստան-Իրան՝ «Հյուսիս-Հարավի» միջանցքով, Հայաստանը կարևորագույն տրանսպորտային խաչմերուկ դարձնելու հեռանկարի մասին և որ ԵԱՏՄ անդամ երկրները հետաքրքրված են աբխազական երկաթգծի վերականգնմամբ: Բայց այս ամենը իրական հիմքեր չունի և հիմնական խոչընդոտը շարունակում է մնալ Ադրբեջանի և Թուրքիայի քաղաքականությունը, որը միտված է Հայաստանի տնտեսական իրավիճակի վատթարացմանը՝ արտաքին աշխարհից մեկուսացնելու ճանապարհով»,- նշեց նա:
Կռիլովի խոսքով՝ Բաքվին ի սկզբանե ձեռք չի տվել Երևանի համար արտաքին աշխարհ տանող այս «պատուհանիկի» հեռանկարը, որը բացվում է ՀՀ և ՌԴ միջև երկաթուղային հաղորդակցման վերականգնմամբ: Ու թեև Վրաստանի հարևաններ Ադրբեջանին ու Թուրքիային չի հաջողվում սահմանափակել հայկական բեռնափոխադրումները վրաց և իրանական տարածքով, նրանք, այդուհանդերձ, կարող են դժվարություններ ստեղծել ու չթույլատրել դրանց էժանացմանը:
Ռուս քաղաքագետը հիշեցրեց նաև, որ Վրաստանի կողմից հնչեցրած առաջին իսկ հայտարարություններից հետո, թե վրացական կողմը դիտարկում է երկաթգծի վերաբացման հեռանկարը, Բաքուն և Անկարան Թբիլիսիի վրա կոշտ ճնշում գործադրեցին, որպեսզի թույլ չտան դա, ինչն իր արդյունքը տվեց: Իհարկե, վրաց իշխանությունները անգամ չշեշտեցին Բաքվի և Անկարայի բացասական արձագանքի մասին, փոխարենը, որպես հիմնական բացատրություն, թե ինչու հնարավոր չէ վերաբացել աբխազական երկաթուղին հնչեց ՌԴ և Աբխազիայի մոտ «հետաքրքրության բացակայության մասին».
«Թբիլիսին պատրաստ չէ ոչ միջանկյալ տարբերակների, ոչ կրեատիվ մոտեցումների, ու քանի դեռ վրացական կողմը չի ցանկանում բանակցային գործընթացում Աբխազիան դիտարկել որպես հավասար գործընկեր, խնդիրների լուծման մասին կարելի է մոռանալ: Բացի այս, հարկավոր է հաշվի նստել Ադրբեջանի և Թուրքիայի կրիտիկական-կարևոր գործոնը, որը տիրապետում է Թբիլիսիի վրա ճնշում գործադրելու բոլոր լծակներով: Իսկ հաշվի առնելով ներկայիս իրավիճակը, որը բնութագրվում է Վրաստանի չափազանց մեծ կախվածությամբ այս երկու պետություններից, մոտ ապագայում աբխազական երկաթգծի վերաբացումը ՌԴ-Հայաստան, Վրաստան և այլ երկրներ բեռնափոխադրումների համար դժվար թե իրականություն դառնա: Ավելի հավանական է, որ աբխազական երկաթուղին կշարունակի արգելափայված մնալ դեռ երկար ժամանակ»,- շեշտեց Ա.Կռիլովը:
Ըստ մեր զրուցակցի՝ իրավիճակը կարող է փոխվել միայն այն դեպքում, եթե Հարավային Կովկասում կամ դրանից ավելի հարավ իրավիճակը կտրուկ փոփոխվի, ինչը Ադրբեջանի և Թուրքիայի համար ավելի ակտուալ խնդիրներ առաջ կքաշի, քան երկաթուղային հաղորդակցության վերականգնումը Աբխազիայով:
Հիշեցնենք, ավելի վաղ ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հայտարարել էր, որ Ռուսաստանն ու Աբխազիան կարող են համաձայնության գալ և կազմակերպել երկաթուղային հաղորդակցությունը Սուխում-Թբիլիսի-Երևան ուղղությամբ: Նրա խոսքով՝ նման պրոեկտների իրացումը կնպաստի բոլոր շահագրգիռ կողմերի միջև հարաբերությունների զարգացմանը:
