Ես վիրաբույժ եմ, սովոր եմ ցավ պատճառելով բուժել, այլ ոչ՝ հեքիաթ պատմելով. «Սուրբ Աստվածամայր» ԲԿ-ի տնօրեն Նիկոլայ Դալլաքյան

Թիվ 3 ընտրատարածքում պատգամավորության թեկնածու, «Հանրապետական» կուսակցության անդամ, Երևանի գլխավոր մանկական վիրաբույժ, «Սուրբ Աստվածամայր» բժշկական կենտրոնի ղեկավար Նիկոլայ Դալլաքյանն Aysor.am-ի զրուցակիցն է։

- Պարոն Դալլաքյան, ինչո՞ւ որոշեցիք առաջադրել Ձեր թեկնածությունը։

- 1977 թվականից, այսպես ասած, դիպլոմավորված բժիշկ եմ և բավական մեծ ճանապարհ եմ անցել՝ շարքային բժշկից մինչև խոշոր բժշկական կենտրոնի տնօրեն։ Բնական է, որ այդ տարիների ընթացքում կուտակվել է մեծ փորձ նաև կազմակերպչական հմտություններ։ Հետևաբար, բազմաթիվ խնդիրների հետ շփվելով՝ նաև պահանջ ես զգում դրանց լուծման մեջ ակտիվ մասնակցություն ունենալու։ Տարբեր ժամանակահատվածներում ինձ հնարավորություն է ընձեռվել վերապատրաստվելու, սովորելու, ինչպես նաև աշխատելու տարբեր երկրներում։ Տեսնելով ամերիկյան և եվրոպական երկրների փորձը՝ զգացել եմ, որ ավելի ակտիվ քայլերով պետք է գնալ առաջ։ Մեր բժշկական կենտրոնն իմ ղեկավարման 22 տարիների ընթացքում բավականին բարձր հաջողությունների է հասել և ամենածանր երեխաների բուժման մեջ կիրառել արդի տեխնոլոգիաները: Ահա սա է պատճառը, որ, որպես բժիշկ, ունենալով շատ մեծ ծանրաբեռնվածություն և ունենալով ադմինիստրատիվ մեծ փորձ՝ որոշեցի, որ, երևի թե, կարող եմ նաև այս ոլորտում իմ էներգիան ու ուժը կիրառել։ Իհարկե՛, պատասխանատու և լուրջ մտորումներից հետո է այս որոշումը կայացվել։ Կարծում եմ, որ կարող եմ պիտանի լինել և՛ բժշկելով, և՛ նաև օրենսդրական դաշտ ձևավորելով։

- Փաստորեն 40 տարի է բժշկությամբ եք զբաղվում։ Ընտրություններում հաջողություն գրանցելու դեպքում կթողնե՞ք բժշկությունը հանուն քաղաքական գործունեության, թե կփորձեք համատեղել։

- Ինձ թվում է՝ բժիշկը, իսկ, մասնավորապես, վիրաբույժը հիվանդություն է, կարելի է ասել նաև՝ մոլուցք։ Ես ինձ չեմ պատկերացնում վիրաբուժական ոլորտից դուրս, բնական է, որ մտադիր եմ զուգակցել վիրաբույժի աշխատանքը։ Չեմ կարծում, որ հակասություններ կլինեն։

- Առողջապահության բնագավառում օրենսդրական դաշտում ինչ-որ խնդիրներ տեսնո՞ւմ եք, որոնք փոփոխության կարիք ունեն, և գալով օրենսդիր մարմին՝ Դուք կփորձեք վեր հանել, կամ լուծում տալ դրանց։

- Կառավարությունն այս տարիներին, հատկապես, վերջին 2 տարում, շատ լուրջ առաջխաղացում ունեցավ՝ սրտամկանի ինֆարկտի ծանր դեպքերի ժամանակ անվճար ստենտավորման ծրագիրը ներդնելով: Տարեկան մոտ 1400 մարդու կյանք փրկվեց։ Որպես վիրաբույժ՝ ես կարծում եմ, որ յուրաքանչյուր անհետաձգելի վիրահատական միջամտության անհրաժեշտության դեպքում պետությունը պետք է կանգնած լինի այդ հիվանդի կողքին և ֆինանսավորի այդ ծախսերը: Լուրջ անելիքեր կան նաև առողջապահական ոլորտի ֆինանսական համակարգն արդիականացնելու հարցում։ Պետք է հասնենք նաև փուլ-փուլ ապահովագրական բժշկական համակարգի ներդրման։

- Հասցրե՞լ եք ուսումնասիրել այլ կուսակցությունների ծրագրերը, մասնավորապես, առողջապահությանը վերաբերող հատվածին։

- Բնականաբար, բայց, որպես բժիշկ և կոլեգա, չէի ցանկանա մյուսների թերությունները կամ ամպագոռգոռ հայտարարությունները մեկնաբանել։ Ես հստակ ունեմ իմ տեսլականը, որը ձևավորել եմ իմ տարիների փորձից։ Դրանից ելնելով է, որ ես գերադասում եմ իմ գործը սուսուփուս կազմակերպել ու տանել առաջ, իսկ գնահատականները թող ժողովուրդը տա, թե որն է ավելի ճիշտ, ռացիոնալ և ոչ թե՝ հեքիաթային։ Ես վիրաբույժ եմ, սովոր եմ կտրելով, ցավ պատճառելով բուժել, այլ ոչ՝ հեքիաթ պատմելով։

- Ձեր այցելուները, հիվանդների ծնողները չունե՞ն մտավախություն, որ Ձեր՝ պատգամավոր դառնալու պարագայում, իրենք հնարավոր է «կորցնեն» իրենց բժշկին։

- Նման մոտեցումներ եղել են, նույնիսկ ծնող է եղել, որ ասել է, թե «գնալու եմ դեմ քվեարկեմ, որ հանկարծ չգնաք հիվանդանոցից»։ Սա, իհարկե՛, և՛ գնահատելի է, և՛ անսպասելի։ Այս մարդիկ, հատկապես, այն երեխաների ծնողներն են, որոնց, կարելի է ասել, այն աշխարհից հետ ենք բերել։ Կարծում եմ, որ մեր բժշկական կենտրոնը բավական լուրջ ներուժ ունի, բժշկական ոլորտում ես ավելի դեմոկրատիկ կառավարման ոճի կողմնակից եմ, և բժիշկների այնպիսի մեծ անսամբլ ենք ստեղծել, որ մեկը մյուսին փոխարինում են, և ես ուրախությամբ կարող եմ ասել, որ ունենք վիրաբույժներ, որոնք որոշ հարցերում նույնիսկ ինձանից շատ ավելի լավ են վիրահատում, և ես սա ուրախությամբ եմ ասում։

- Ասացիք, որ կան դեպքեր, երբ երեխային, այսպես ասած, այն աշխարհից հետ եք վերադարձրել։ Կհիշե՞ք այդպիսի որևէ դեպք։

- Շատ են այդ դեպքերը, Աստված ինձ պարգևել է նման հնարավորություն՝ այդպիսի բարդ, ծանր դեպքերի բուժման անմիջական մասնակիցը լինել։ Ֆեյսբուքյան իմ էջի գլխավոր նկարում ես մի փոքրիկի հետ եմ՝ Տիգրանի, որի մասին եթե ասեմ բացառիկ, այդ բառը նույնիսկ չի համապատասխանի։ Այդ երեխան բժիշկների ընտանիքի երեխա է, ծնվել է բնածին զարգացման արատով և աղիների ոլորումով, մեռուկացած բարակ աղին համարյա ամբողջությամբ հեռացվել էր վիրահատության ժամանակ և մնացել էր մոտ 15սմ բարակ աղի։

Դա իսկապես կյանքի հետ անհամատեղելի իրավիճակ էր, բայց մեզ հաջողվեց այդ երեխային կրիտիկական վիճակից դուրս բերել։ Ամիսներ շարունակ երեխան ներերակային սնուցում էր ստանում տնային պայմաններում: Հետազոտվել էր Մոսկվայում, Գերմանիայում, Ամերիկայում, որևէ տեղ չէին հավատացել, թե Հայաստանում կարելի է այսպիսի վիրահատություն իրականացնել և երեխան ողջ մնա։ Հիմա, փառք Աստծո, երեխան սնվում է միայն բերանով։ Մենք կարողացանք կատարել անհնարինը, և այդ երեխան այսօր ինձ ընտրող ծնողների հետ միասին նկարահանվել է իմ քարոզարշավի տեսահոլովակում։ Սա ևս մեկ ապացույց է, որ եթե չես հանձնվում, պայքարում ես մինչև վերջ, հաղթում ես։ Սա ևս մեկ անգամ ինձ բերում է այն համոզմանը, որ աշխարհում անհնարին բան չկա, պետք է ցանկություն, հմտություն, համառություն։ Ինչքան մեծանում ու ինչքան շատ ես վիրահատում, հասկանում ես, որ դա միայն քեզանով չէ, վերևում կա մի ուժ, որը միշտ հետդ է։

- Երբ չի հաջողվում փրկել կյանքը, ի՞նչ զգացողություններ եք ունենում։

- Սարսափելի։ Շատ քիչ դեպքեր են եղել, որ վիրահատության ժամանակ, ժողովրդական լեզվով ասած, երեխան սեղանին մնա։ Բայց այդպիսի դեպքերը եղել են ահավոր ծանր, կյանքի հետ անհամատեղելի բազմակի վնասվածքներով երեխաների մոտ, և հիշում ես ամբողջ կյանքում: Սակայն նույնիսկ այդ դեպքերում մտածում ես գոնե հիմա մի երկրաշարժ լիներ, մնայիր էդ պանելի տակ, որպեսզի խուսափես ծնողին ասելուց, որ չստացվեց կյանքը փրկել։ Դրանից ծանր բան չկա։ Ամեն դեպքում, երբեք որևէ հիվանդի մենք չենք մերժում։ «Սուրբ Աստվածամայր» բժշկական կենտրոնում երբևէ չեն նայում, թե տվյալ երեխայի ծնողները ֆինանսական ինչ կարգավիճակում են գտնվում, կամ տվյալ երեխան նույնիսկ ծնողներ ունի, թե ոչ։ Բժիշկն անում է այն, ինչ ինքը առավելագույնը կարող էր անել։

- Բացառո՞ւմ եք, որ բժիշկները կթերանան իրենց աշխատանքում։

- Բացառում եմ։ Համենայնդեպս, ես իմ շուրջ 40 տարվա պրակտիկայում չեմ տեսել բժիշկ, որը լրիվ վճարի դեպքում 100 տոկոս է կատարում վիրահատությունը, նվազ վճարելու դեպքում՝ ավելի վատ։ Սա շատ վիրավորական գնահատական է բժշկությանը։

- Ինչպե՞ս եք գնահատում Ձեր շանսերը Ձեր ընտրատարածքում։

- Ես կանխատեսումներ չեմ անում, սովոր եմ պլաններ կազմել, հետո արդյունքներն ամփոփել։ Ես որոշում եմ ընդունում և աշխատում եմ այդ ուղղությամբ, ու, որպես կանոն, իմ պլաններն իրականանում են բժշկական ոլորտում։ Քաղաքականության մեջ առաջին անգամ եմ, դրա համար մի քիչ ավելի զգույշ եմ գնահատականների հարցում։

Մեր զրույցն ընդհատվեց Նիկոլայ Դալլաքյանի հիվանդներից մեկի զանգով։

- Անհարմար պահի եմ զանգե՞լ, բժիշկ ջան։

- Չէ, շատ էլ հարմար պահ է, հիմա հարցազրույցի եմ ու պատմում էի նաև բացառիկ դեպքերի բուժման մասին, դու էլ զանգեցիր։ Հերոս, դե քո դեպքի մասին ինքդ էլ պատմիր լրագրողին։

Վերցրեցի պարոն Դալլաքյանի հեռախոսը, միացրեցի բարձրախոսն ու շարունակեցի զրույցս Սվետլանա Գրիգորյանի հետ։

- Խնդրում եմ, Դուք պատմեք Ձեր դեպքի մասին։

- Հիվանդության մասին չպատմեմ, բայց շատ բարդ էր դեպքը, երևի Հայաստանում չի էլ եղել այդպիսի երկրորդը։ Բայց կարող եմ ասել, որ եթե չլիներ իմ բժիշկը, չէի լինի նաև ես, ինչքան էլ նա չի թողնում ես խոսեմ այդ մասին։ 17 տարեկանում վիրահատել ու փրկել է կյանքս։

- Քանի՞ տարեկան եք։

-29։ 12 տարի առաջ ներքին արյունահոսություն ունեի, և Հայաստանում միակ բժիշկը, ով համաձայնեց վիրահատությունը կատարել, պարոն Դալլաքյանն էր։ Մնացած բոլոր կենտրոններում հրաժարվել են վիրահատել ինձ։ Բժիշկն ինձ շատ էր սիրում, և մինչև հիվանդանոցից դուրս գրվելս ասում էի, եթե ես դուրս գամ այստեղից, անպայման վերադառնալու եմ։ 12 տարի շարունակ անընդհատ գալիս եմ իր մոտ։ Ուզում եմ ասել նաև, որ բոլոր վիրահատություններս բժիշկն անվճար է կատարել, ու մինչև այժմ ես չգիտեմ, թե ինչ է արժեցել իմ վիրահատությունը։

Հարցազրույցից հետո արդեն Նիկոլայ Դալլաքյանը պատմեց, որ մինչ վիրահատությունը Սվետլանա Գրիգորյանը չի կարողացել քայլել, դպրոց չի հաճախել, բայց որևէ բան չի խանգարել, որ Սվետլանան լինի անսահման բարի։

Բժիշկն ասում է նաև, երբ տեսել է Սվետլանայի աչքերը, ասել է. «Ես չեմ կարող այս երեխային մերժել»։

8 ժամ տևած վիրահատությունն ունեցել է բարեհաջող ավարտ։ Այժմ նաև Սվետլանան գեղեցկության մրցույթի հաղթող է։