Հիմնական խնդիրն արհեստական ստեղծված խոչընդոտն է եղել. Ի՞նչ է իրականում տեղի ունեցել ԶՊՄԿ-ի պոչատարի հետ

Արտադրական վթարի լրջությունը գիտակցելով ձեռնարկության ղեկավարությունը ձեռնամուխ է եղել համապատասխան գործողությունների իրականացնելու։
 

«Զանգեզուրի պղնձամոլիբդենային կոմբինատն ամենայն լրջությամբ է վերաբերվում պատահարին և ոչ մի կերպ չի խուսափում պատասխանատվություն կրելուց», - ասել է ԶՊՄԿ ՓԲԸ կայուն զարգացման գծով տնօրեն Սամվել Ալեքսանյանը։
 

Նա նշել է, որ ընկերությունը պատրաստ է օրենքի շրջանակներում կրել ամբողջ պատասխանատվությունը և վերացնել վթարի հետևանքները։ Այն, ինչ հնարավոր է եղել վերացնել տեղում, խողովակաշարի մոտակայքում կատարել մաքրման աշխատանքներ, արվել է նույն օրվա ընթացքում։

 

Ինչ վերաբերում է գետի մաքրման աշխատանքներին, ԶՊՄԿ ՓԲԸ կայուն զարգացման գծով տնօրենի խոսքով՝ համայնքապետարանի հետ համաձայնեցնում են, որպեսզի կոմբինատի ուժերով ամբողջությամբ կատարեն գետի հունի մաքրման աշխատանքները։

 

Ձեռնարկությունում տեղի ունեցած պատահարի վերաբերյալ ներքին հանգամանալից քննություն է տարվում։
 

«Գիշերային հերթափոխի աշխատակիցն առավոտյան ժամը 5-ի սահմաններում ստուգայցի ժամանակ լսել է ջրի ուժգին ձայն, տեսել է, որ 1000 մմ-անոց խողովակի վրա առաջացած անցքից տեղի է ունենում արտահոսք։ Այդ անցքն 8 մմ տրամագիծ է ունեցել։ Աշխատակիցը դեպքի վերաբերյալ տեղեկացրել է ղեկավարությանը, ստացել է հանձնարարություն՝ պոչանքի հոսքը տեղափոխելու հիմնական խողովակից՝ վերանորոգման աշխատանքներ իրականացնելու նպատակով։ Դրանից հետո աշխատակիցներն անցել են վերանորոգման՝ զոդման աշխատանքների։ Այդ ընթացքում նկատել են հոսք՝ վերընթացի խողովակների եզրամասից, որը ձորակով, խողովակների տակով եկել ու լցվել է Գիրաթաղ գետակն, ինչն էլ Ողջի գետի վտակներից է», - մանրամասները ներկայացրել է Սամվել Ալեքսանյանը։
 

Որպեսզի կանխվի և մեղմվի գետին հասցվելիք վնասը, տվյալ տեղամասի պետը որոշում է կայացրել անմիջապես փակել գետի դիմացը և հոսքն ուղղել ավազանը։
 

«Զոդման աշխատանքները վերջացնելուց հետո արդեն կրկին հիմնական հոսքը տեղափոխվել է 1000 մմ-անոց խողովակ։ Նկատվել է նաև արտահոսք ավազանից։ Ավազանը նախատեսված է խողովակներ դատարկելու համար և ունի որոշակի սահմանաչափ։ Քանի որ գետը նույնպես ուղղված է եղել ավազան, ավազանը շատ արագ լցվել է և պատվարի վերին հատվածից փոքր հատված (որի չափերը ճշտվում են) փլուզում է եղել և արտահոսքը դեպի Գիրաթաղ գետի վերջնամաս։ Աշխատակիցները վերականգնել են փլուզումը, որպեսզի վերանա արտահոսքը։ Վթարից մի քանի ժամ անց, երբ աշխատակիցները կատարել են տեղի զննություն, հայտնաբերել են արհեստական խոչընդոտ այն հատվածում, որտեղից տեղի է ունեցել արտահոսք։ Խողովակների վերին հատվածի բետոնե կառույցում եղել են ավազով լցված պարկեր, բետոնե բեկոր, տախտակներ, որոնք առաջացրել են հոսքի դժվարացում։ Լցվելով այդ բետոնե կառույցը, պոչանքը հետ է լցվել դեպի ձորակ։ Այդ առարկաների այնտեղ լինելը մեզ համար մնում է անհասկանալի, այդ հատվածը սովորաբար մետաղական ծածկերով ծածկված է։ Եթե չլիներ արհեստական պատնեշն՝ այս վթարը տեղի չէր ունենա։ Խողովակի 8 մմ-անոց անցքն իրականում ոչ մի էական վնաս չէր պատճառելու, և եթե 700 մմ-անոց խողովակներն աշխատեին, կարող էին շատ հանգիստ այդ պոչանքը տանել իրենց ճանապարհով։ Հիմնական խնդիրն արհեստական ստեղծված խոչընդոտն է եղել։

Ընկերության բնապահպանության բաժինը ևս ներգրավված է քննության մեջ, մասնագիտական թիմը դիտարկում է պատահարների պատճառահետևանքային կապը, դրանց կանխարգելումը և եղածի հետևանքները վերացնելու ճանապարհները»։

 

ԶՊՄԿ ՓԲԸ բնապահպանության բաժնի պետ Հասմիկ Մկրտումյանի խոսքով՝ իրականացվել են հողի և ջրի նմուշարկումներ։ Հողի նմուշարկումներն իրականացվել են պատահարի անմիջապես վայրում, իսկ ջրի նմուշարկումներն իրականացվել են Գիրաթաղ գետը մինչև Ողջի գետ խառնվելու հատվածից, Ողջի գետը մինչ Գիրաթաղ գետի խառնելը և դրանից հետո։
 

«Ընդհանուր առմամբ վերցվել են 13 նմուշներ։ Նմուշարկումներն իրականացվել են պատահարի օրը՝ ժամը 9-ի սահմաններում, և պատահարի հաջորդ օրը՝ առավոտյան 7։30-ի սահմաններում, երբ Ողջիի գույնն էականորեն փոխվել էր», - ասաց բնապահպանության բաժնի պետը։
 

Նա նշեց, որ իրենցից անկախ նմուշարկումներ իրականացրել են նաև ՀՀ ոստիկանության և ընդերքի ու բնապահպանության պետական տեսչական մարմնի կողմից։ Բոլոր նմուշներն ուղարկվել են շրջակա միջավայրի մոնիտորինգ կենտրոն, արդյունքների տրամադրելուց հետո կիրականացվի վնասի հաշվարկ և կվճարվեն համապատասխան տուգանքները։
 

«Հանրությանը տրամադրվել է խեղաթյուրված, փաստերը չափազանցված տեղեկատվություն։ Հանրությանը տրամադրվել է տեղեկատվություն, որ Ողջի գետը Կապան և Քաջարան համայնքների հատվածներում ունի խմելու և տնտեսական ոռոգման նշանակության որակ։ Սակայն 2019 թ. հուլիսի շրջական միջավայրի մոնիտորինգի պաշտոնական կայքի տվյալներով կարող ենք հավաստել, որ նշված հատվածներում Ողջի գետն ունի որակի 4-րդ դաս, ինչը նշանակում է, որ գետի ջուրը կիրառելի չէ տեխնիկական կամ ոռոգման նկատառումներով», - ասաց Հասմիկ Մկրտումյանը։
 

Լրատվամիջոցներում բազմաթիվ գնահատականներ էին տրվել նաև շրջակա միջավայրի և հանրության առողջության վրա ազդցության վերաբերյալ։ Նմանատիպ գնահատականներն, ըստ մասնագետի, տրվում են տվյալների վերլուծության, մոնիտորինգ արդյունքների ուսումնասիրության հիման վրա։ Հետևաբար, այդպիսի կարճ ժամանակահատվածում տրված գնահատականները ենթադրական են։
 

Հոկտեմբերի 23-ին, ժամը 1-ի սահմաններում դարձյալ զանգ է ստացվել աշխատակիցներից, որ կրկին որոշակի պարկեր են հայտնաբերվել նույն հատվածում։
 

«Այդ մասին ահազանգել ենք իրավապահ մարմիններին, եղել են ոստիկանություն, եղել են ԱԻՆ աշխատակիցներ, տեսչական մարմնին նույնպես տեղյակ ենք պահել։ Տեղում հայտնաբերվել են 7 և ավելի պարկեր՝ ավազանման նյութով, որից վերցվել են նմուշներ, ստուգելու համար, թե այ ինչ ծագում ունի։ Նորից նորմալ հոսքի խոչընդոտ է եղել», - նշեց ԶՊՄԿ ՓԲԸ կայուն զարգացման գծով տնօրենը։
 

Պոչամբարային տնտեսության հիմնախնդիրները ձեռնարկության ղեկավարության մշտական ուշադրության կենտրոնում են, կարևորվում է պոչամբարի կայունությունը։ Պարբերաբար կատարվում են տեղումների, արտահոսող ջրերի որակաքանակական վերլուծություն, տարածքի էկոհամակարգերի ուսումնասիրություն։