Պատրաստ էի այդ հոգեբանական հարվածներին. Սփյուռքի փոխնախարար Արամայիս Գրիգորյանը՝ գործունեության ու անձնական կյանքի մասին

Մասնագիտությամբ ֆինանսիստ Արամայիս Գրիգորյանը թավշյա հեղափոխությունից հետո առաջարկներ ստանալով պետական գործունեություն իրականացնել ֆինանսների, տրանսպորտի և կապի ոլորտներում, նախընտրեց երրորդ տարբերակը՝ Սփյուռքի փոխնախարարի պաշտոնը: Խոստովանում է՝ գուցե և շատերի համար ֆինանսներն ավելի գայթակղիչ են, բայց իր դեպքում առաջնահերթությունը տվյալ բնագավառին սեփական օգտակարության գիտակցումն է:

Ասում է` իր՝ մինչ այս ընտրած ճանապարհը ֆինանսապես առավել ապահովված էր, գործնական առումով բոլորովին այլ պլաններ ուներ, որոնց մեջ պետական ոլորտը որևէ հորիզոնական չէր զբաղեցնում:

«Իշխանության դեմքը» խորագրի շրջանակներում Aysor.am-ը նորանշանակ փոխնախարարին հյուրընկալվեց  իր աշխատասենյակում. Ժամը 19:00-ն էր, բայց մեր զրուցակիցը դեռևս աշխատավայրում էր: Միայն հետո պիտի պարզվեր, որ նրա աշխատանքային ռեժիմը չի սահմանափակվում օրենսդրորեն սահմանված՝ 09:00-ից 18:00-ն ժամանակահատվածով. կուտակված գործը պահանջում է հավելյալ ևս 3-4 ժամ:

- Պարոն Գրիգորյան, արդեն մի քանի օր է՝ Սփյուռքի փոխնախարարի պաշտոնում եք: Սպասո՞ւմ էիք նման առաջարկի:

- Առաջարկը տրամաբանական էր, քանի որ «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության հիմնադիր անդամ եմ, եղել եմ վերահսկող հանձնաժողովի անդամ: Մասնակցել եմ «Իմ քայլը» շարժմանը, քաղաքական պրոցեսների մեջ եմ եղել հենց առաջին օրից: Բայց ասեմ՝ սա միակ առաջարկը չէր, որ ես ստացել եմ: Որոշմանս մեջ դեր խաղաց Սփյուռքի նախարար Մխիթար Հայրապետյանի ստեղծած աշխատանքային միջավայրը, որին ծանոթացա մինչև նշանակվելս: Եվ հետո, իմ կարիքն ու անհրաժեշտությունն այստեղ ավելի շատ զգացի, քան մեկ այլ վայրում: Մասնավորապես, հիմա մի ծրագրի վրա եմ աշխատում, որը կոչվում է ՆերՈւԺ: Այս ծրագրի առանցքային հենքն այն է, որ սփյուռքի հանդեպ ռազմավարությունը փոխվում է: Մինչ այսօր ընդունված կարծրատիպ կար, որ Հայաստանի Հանրապետությունը սփյուռքին ընկալում է որպես գումարային, մարդկային ռեսուրսային աղբյուր: Բայց մենք շատ լավ հասկանում ենք, որ ինքներս էլ պետք է ռեսուրսային աղբյուր լինենք, և այդ ռեսուրսը միայն հոգևոր, ռազմահայրենասիրության քարոզիչ չպետք է լինի: Ու հենց այդ մոտեցումը որդեգրելով՝ հիմա պատրաստում ենք բավական լայնամասշտաբ ծրագիր, որի հիմնական կորդինատորն այս պահին ես եմ:

- «ՆերՈՒԺ»-ն իրենից ի՞նչ է ներկայացնում՝ փորձե՞լու եք սփյուռքահայերին ներգրավել հայաստանյան գործարարության մեջ:

- Ոչ միայն գործարարներին: Շուտով իրականացնելու ենք սփյուռքի տարածքային, ոլորտային դասակարգում. գործարարների, տարբեր բնագավառների գործիչների ներուժը պետք է հնարավորինս օգտագործենք ի նպաստ բոլորիս հայրենիքի:

- Բոլորովին վերջերս չարաշահումներ արձանագրվեցին «Համահայկական հիմնադրամ»-ում: Արդյոք, դա պատճառ չի՞ հանդիսանա, որ գործարարները ո՛չ Հայաստանին աջակցեն, ո՛չ էլ ներդումներ անեն: 

- Չարաշահումների բացահայտման մեսիջը դեպի դուրս պետք է հասնի ոչ թե այնպես, ինչպես երբեմն մեկնաբանվում է, այլ՝ ճիշտ հակառակը. իշխանափոխությունից հետո չարաշահման բացահայտումը ոչ թե ցույց է տալիս այն, թե ինչ կա Հայաստանում, այլ՝ ի՞նչ այլևս չկա ու չի կարող լինել: Այս մեսիջը մեծ հիմք է դրսի գործարարների ու հասարակական գործիչների համար, որպեսզի վերադառնան հայրենիք:  

- Այժմ փոխնախարար եք մի գերատեսչությունում, որն ընդամենն ամիսներ առաջ բավական նվազ վարկանիշ ուներ: Այդ հանգամանքը Ձեզ չի՞ անհանգստացնում: Նախկինում հետևո՞ւմ էիք այս նախարարության գործունեությանը:

- Սա ինձ համար իսկական մարտահրավեր է, ու դա այս նախարարությունում իմ աշխատանքն առավել հետաքրքիր է դարձնում: Հենց միայն հանուն այս պայքարի արժեր այստեղ գալ… Ինչ վերաբերում է նախկինում հետևելուն, ապա եթե անկեղծ՝ հետևողական չեմ եղել: Երբ առաջարկը ստացա, այդ ժամանակ մանրակրկտորեն «քրքրեցի» նախարարության կառուցվածքը, աշխատելաոճը, նախկին ու ներկա գործունեությունը :

- Սփյուռքի նոր նախարարը՝ Մխիթար Հայրապետյանը, նույնպես ամենաքննարկվողներից է: Սկզբում քննադատությունների թիրախում էր նրա տարիքը, հետո էլ խոսում էին, որ նորանշանակ նախարարը իր շուրջն է հավաքում ընկերներին…

- Իրականում, մտածում էի, որ այդ ամենն իմ վրա որոշ չափով ազդեցություն կթողնի, բայց նաև պատրաստ էի այդ հոգեբանական հարվածներին: Եթե շատ ուշադրություն դարձնենք այդ մակարդակի խոսակցություններին, չենք կարող աշխատել: Ամբողջ ժամանակը ստիպված կլինենք հատկացնել լրատվական կայքերին, մեկնաբանություններ կարդալուն և պատասխանելուն: Դրանց վրա կենտրոնանալով` մենք շատ կթերանանք մեր գործում: Գիտեք, խոշորացույցի տակ գտնվելն իր դրական կողմն էլ ունի, դա ամբողջ կառավարությանը, այդ թվում` ինձ ավելի է զգաստացնում: Իհարկե, լավ կլիներ, որ ծայրահեղություններ չլինեին: Շատ կցանկանամ, որ անկախ նրանից՝ ով կլինի իշխանության, բոլորն էլ զգան, որ հանրությունն իրենց ուշի-ուշով հետևում է, իրենց վրա մեծ բեռ ու պատասխանատվություն է դրված:

- Մինչ պետական համակարգում աշխատանքի տեղափոխվելը՝ որպես դասընթացավար աշխատել եք Թումո ստեղծարար տեխնոլոգիաների կենտրոնում, որտեղ հայ պատանիների ինտելեկտուալ սերուցքն է: Նկատե՞լ եք, նրանք իրենց ապագան տեսնում են Հայաստանո՞ւմ, թե՞ Հայաստանից դուրս:

- Նախ ասեմ, որ իրենց ապագան մեր երկրում հենց իրենք են ստեղծելու: Թումոյում աշխատելու տարիներին, շփվելով տասնյակ հազարավոր ուսանողների հետ, հասկացա, որ Հայաստանը շատ մեծ ապագա ունի: Այս հաստատությունը շատ ավելի մեծ բան է փոխում Հայաստանի կյանքում, քան կարելի է ենթադրել: Չեք պատկերացնի՝ ի՞նչ փոփոխություններ է կրում այն երեխան, ով ոտք է դնում այնտեղ: Ի դեպ, այդ տարիներին շատ եմ շփվել նաև հայկական սփյուռքի հետ: Ինձ հետ աշխատողների մի մասը սփյուռքահայեր էին: Քանի որ ես զուգահեռ նաև քաղաքականությամբ էի զբաղվում, հետաքրքրվում էի իրենց երկրներում հայկական համայնքների՝ Հայաստանի նկատմամբ տրամադրվածությամբ, հետաքրքրություններով, անգամ՝ մշակութային ճաշակով: Օրինակ, իմացա, որ լիբանանահայերի մեծ մասը Ռուբեն Հախվերդյան է լսում:

- Դուք երաժշտական ի՞նչ ճաշակ ունեք:

- Տարբեր. երիտասարդ տարիներին դասական ռոք էի լսում, ավելի ուշ ինձ սկսեց հետաքրքրել ինդի ռոքը (ժպտում է՝ հեղ.):

- Հեղափոխությունից հետո մարդկանց մոտ տրամադրության կտրուկ փոփոխություն եղավ: Նկատե՞լ եք` հարմարվե՞լ են մարդիկ նոր իրավիճակին:

- Մարդիկ դեռ չեն հարմարվել այն մտքի հետ, որ կոռուպցիա այլևս չկա: Բայց ես վստահեցնում եմ՝ ցանկացած իշխանության դեպքում կոռուպցիան պետական մակարդակով Հայաստանում այլևս երբեք չի լինելու, քանի որ դրա լինելիությունն ուղղակիորեն կապված էր ժողովրդի՝ սեփական ուժերին վստահ չլինելու հետ: Այժմ մեր ժողովուրդն իրեն համարում է ամենակարող, ու այսուհետ այսպես է լինելու:

- Նոր իշխանության որդեգրած քայլերի, նշանակումների մեջ կա՞ ինչ-որ բան, որը Ձեր սրտով չէ:

- (Մտածում է՝ հեղ.) Միգուցե, որոշ դետալներ իմ անձնական հավանությանը չարժանանան, բայց ընդհանուր սկզբունքն, իրականացվող քայլերն ամբողջությամբ համապատասխանում են իմ գաղափարներին ու հայացքներին: Ինչ վերաբերում է նշանակումներին, այդ մասին խոսելը դեռ վաղ է:

- Հաճախ շահարկվում է պաշտոնյաների տարիքը: Ըստ որոշ կարծիքների` երիտասարդությունն ու անփորձությունը կարող են խանգարող հանգամանք դառնալ:

- Բացարձակ համամիտ չեմ այդ տեսակետին: Հատկապես քաղաքականության մեջ կարևորվում է առաջին հերթին սկզբունքայնությունը, ճկունությունը, գիտելիքը: Իհարկե, փորձն էլ կարևոր է, բայց՝ ոչ ամենակարևորը: Դե հիմա պատկերացրեք՝ եթե երիտասարդ համարվող այս կառավարությունն այսօր հաջողի, ապա փորձ հավաքելուց հետո ինչ ցուցանիշներ կարող է գրանցել: Գիտեմ, ասածս սուբյեկտիվ կհնչի, քանի որ ինքս էլ 27 տարեկան եմ, բայց միևնույն է՝ դրական եմ համարում երիտասարդների ներգրավվածությունը պետական համակարգում: 

- Պարոն Գրիգորյան, քանի որ մեր հարցազրույցները նաև ճանաչողական բնույթ են կրում, փորձում ենք այսկերպ ուրվագծել մեր պաշտոնյաների ոչ միայն գործնական, այլև անձնական բնութագիրը: Կպատմե՞ք Ձեր ընտանիքի, ծննդավայրի մասին:

- Սիրով: Թեև շատերը գիտեն, թե սփյուռքահայ եմ, բայց ես ոչ շատ հեռվում գտնվող Արտաշատ քաղաքից եմ (ժպտում է՝ հեղ.): Երբ աշխատանքի անցա Թումո կենտրոնում, Երևանում տուն վարձեցի ու հիմա էլ այստեղ եմ ապրում: 2004 թվականին, երբ ես ընդամենը 13 տարեկան էի, հայրս մահացավ: Գլխավոր դատախազի ավագ օգնականն էր: Մայրս աշխատում է Արտաշատի տարածքային հարկային տեսչությունում: Երեք քույրերս ամուսնացած են ու շատ լավ բալիկներ ունեն: Ես դեռ իմ ընտանիքը չեմ կազմել:

- Ընտանիքի անդամներն ինչպե՞ս վերաբերվեցին Ձեր՝ քաղաքականություն մտնելու որոշմանը:

- Որևէ կերպ չեն խառնվել, ո՛չ դրդել, ո՛չ էլ խոչընդոտել են: Նրանք միշտ ինձ վստահել են, հավատացել են որոշումներիս… Քաղաքացիական ակտիվ կյանքով ես ապրում եմ դեռևս ուսանող տարիներից, բայց քաղաքական գործունեություն ծավալում եմ 2015 թվականից: Այդ ժամանակ «Քաղաքացիական պայմանագիր»-ը դեռևս նախաձեռնություն էր, ես էլ նախաձեռնող խմբի նիստերին էի գնում: Ի դեպ, առաջին մարդը, ում հետ այնտեղ ծանոթացա, Արայիկ Հարությունյանն էր:

- Պետական պաշտոնյա լինելը խանգարո՞ւմ է ընկերական հարաբերություններին, թե՞ շարունակում եք շփումը նույն մարդկանց հետ ու նույն հունով:

- Ընկերությանը հատկացված ժամանակի վրա պաշտոնավարումս, այո, ազդում է, բայց բովանդակության վրա որևէ ազդեցություն չի թողել: Ես չեմ խուսափում հասարակական վայրերում ընկերներիս հանդիպելուց, միայն թե այդ հանդիպման համար ժամանակ գտնելն է շատ բարդացել: Ժամը 21:00, 22:00-ից հետո նախընտրում եմ տուն հասնել ու հանգստանալ (ժպտում է՝ հեղ.):

- Ընդդիմադիր հայացքներով ընկերներ շա՞տ ունեք, հաճա՞խ եք բանավեճերի մեջ հայտնվում: Քաղաքական քննարկումները հարաբերություններին չե՞ն խանգարում:

- Իհարկե, նման հայացքներով ընկերներ ունեմ, բայց նրանք ընդդիմադիր են ոչ թե ամբողջ հեղափոխության կոնտեքստին, այլ՝ որոշ ոլորտներում տեղ գտած փոփոխություններին կամ նշանակումներին: Բայց դա նորմալ է, հակառակ դեպքում` ես կվախենայի: Քննադատության բացակայությունը ցույց կտար, որ կամ իրենք ինձ հետ կեղծավոր են, կամ էլ ինչ-որ բան այն չի, իմ դեմ մի բան պլանավորում են (ծիծաղում է՝ հեղ.): Մեր բանավեճերը երբեք վեճերի չեն վերածվել ու չեն էլ վերածվի: Թեև, վեճի հասնել-չհասնելը կախված չէ հայացքներից, կախված է այդ հայացքներն ունեցող մարդու բանավիճելու ընդունակությունից, խառնվածքից, հարաբերություններ ձևավորելու կարողությունից:

- Երևանում հանգիստն անցկացնելու ի՞նչ վայրեր եք նախընտրում:

- Վերջերս Արսինե Խանջյանի հետ մի գեղեցիկ տեղ ենք հայտնաբերել. «ԴԸ ԿՈՆԴ ՀԱՈՒՍ»-ի վերևի հարկը շատ հավանեցինք, նույնիսկ մտածում էինք Հայաստան եկած սփյուռքահայ երեխաների համար որևէ միջոցառում կազմակերպել այնտեղ:

- Ի՞նչ հետաքրքրություններ ունեք:

- Գրքեր, ֆիլմեր, սպորտ… նախընտրում եմ հատկապես ամերիկյան սպորտաձևերը` բեյսբոլ, ամերիկյան ֆուտբոլ: Բայց քանի որ ժամային գոտիները չեն համընկնում, չեմ կարողանում հետևել մրցումներին:

- Իսկ վերջին շրջանում ֆուտբոլի աշխարհի խաղերին հետևո՞ւմ էիք: Ո՞ւմ էիք երկրպագում:

- Այո, հետևում էի, Արգենտինայի երկրպագուն էի, բայց այն դուրս մնաց 1/8 եզրափակիչ փուլում: Հետո սկսեցի Խորվաթիայի խաղերին հետևել, բայց, ցավոք, այն էլ հաղթող չդարձավ (ժպտում է՝ հեղ.):

- Ի դեպ, տարբեր ժամանակներում Հայաստանի ղեկավարներն այս կամ այն սպորտաձևի զարգացմանն են նպաստել: Քանի որ նույն քաղաքական թիմից եք, նկատե՞լ եք՝ Նիկոլ Փաշինյանն ի՞նչ սպորտաձևով է հետաքրքրված:

- Հիշում եմ, որ ֆուտբոլ նայում էր, բայց, արդյոք, դա իր ամենասիրած սպորտաձև՞ն է, թե՞ ոչ՝ չգիտեմ: Անձամբ ես բեյսբոլը կզարգացնեի Հայաստանում (ծիծաղում է՝ հեղ.): Բայց դե գիտեմ՝ մեր տարածաշրջանում գրեթե անհնար է դա… Չնայած, Արտաշատի իմ ընկերների հետ ժամանակին բեյսբոլի թիմ էինք ձևավորել: Հետագայում Թումոյի ընկերներիցս մեկն ասաց, որ Վանաձորում էլ ձևավորված թիմ կա: Մենք գիտեինք, թե մենք ենք միակը, իրենք էլ իրենց անկրկնելիության վրա էին վստահ… Լավ կլիներ, որ Հայաստանում այդ մարզաձևի ֆեդերացիա լիներ, բայց դե նախ պետք է գործող ֆեդերացիաները զարգացնել, հետո՝ անցնել նորերին: