Իվանյանի անվան ռազմական վարժարան. Երբ հայրենիքը սահմանում են արդեն դպրոցից

«Հայրենիքս ես եմ, ընտանիքս, մայրենիս, ազգս և այն տարածքները, ուր կհասցնեմ իմ զենքի փառքը», - ասում է դասասենյակի ցուցանակը:

Այստեղ՝ Արցախի մայրաքաղաք Ստեփանակերտի Քրիստափոր Իվանյանի ավան ռազմական վարժարանում, այս պահին հայրենիքն իրենով սահմանում է 98 սան, որոնցից 11-ն աղջիկ է:

11 տարվա խրամատային կյանքը փոխգնդապետ Վահրամ Հակոբյանը փոխարինեց վարժարանի պետի աշխատասենյակով միայն մի քանի տարի առաջ՝ 2011 թվականի հունվարից: Նոր պաշտոնը ստանձնելուց անմիջապես հետո ձեռնարկեց մի քանի առանցքային փոփոխություն, որոնցից ամենակարևորը վարժարանում աղջիկների համար ընդունելության կազմակերպումն էր:

Վահրամ Հակոբյան

«Ինձ համար վճռորոշ եղավ այցելությունը Մոսկվայի Սուվորովի անվան ռազմական ուսումնարան։ Այնտեղ նման փորձ արդեն կիրառում էին, ավելին՝ ընդունելությունը կատարում էին հանրակրթական 6-րդ դասարանի բազայից։ Այդ նույն տարին նաև Վ․Սարգսյանի անվան ռազմական ինստիտուտում առաջին աղջիկ դիմորդներին ընդունեցին։ Ու ես մտածեցի՝ իսկ ինչո՞ւ մեզ մոտ ևս չկիրառել այս պրակտիկան», - պատմում է փոխգնդապետը:

Այսպես, երկու տարի առաջ կազմակերպվեց աղջիկների առաջին ընդունելությունը: Առաջին տարվա համար վարժարան ընդունվեց 3 աղջիկ, որոնցից մեկը հետագայում թողեց ուսումը, մյուս երկուսն արդեն մտածում են ռազմական բարձրագույն կրթության մասին:

«Այն, որ աղջիկներից մեկը կարճ ժամանակ անց թողեց ուսումը և՛ լավ է, և՛ վատ: Լավ է այն առումով, որ երեխան բավականին արագ կողմնորոշվեց և հասկացավ, որ «ռեժիմային» կյանքն իր համար չէ, և իզուր ժամանակ չկորցրեց: Վատ է այն իմաստով, որ նման անհաջող փորձը, այնուամենայնիվ, սթրես է երեխայի համար: Շատ կուզենայի հնարավորինս խուսափել նման դեպքերից: Քանի որ մեր վարժարան գալիս են որպես ավագ դպրոց, պետք չէ մոռանալ, որ գործ ունենք բավականին խոցելի տարիքային խմբի երեխաների հետ», - բացատրում է Վ. Հակոբյանը:

Նման դեպքերից հնարավորինս խուսափելու համար վարժարանի պետը մեծապես կարևորում է հոգեբանների դերի: Նման պրակտիկա արդեն վաղուց կիրառվում է արտասահմանում, օրինակ՝ ՌԴ-ում: Ընդունելության քննություններից առաջ արհեստավարժ  հոգեբանների խումբն ուսումնասիրում է բոլոր դիմորդների կենսագրությունը, առաջադիմությունը, զրուցում նրանց հետ: Այսպիսով գրեթե 100 %-ով հնարավոր է լինում ի սկզբանե առանձնացնել այն երեխաներին, ովքեր այս կամ այն պատճառով չեն կարողանա հարմարվել զինվորական կենցաղին, խիստ օրակարգին և այլն: Նման մասնագետների համար, ցավոք, Իվանյանի անվան վարժարանը դեռ ռեսուրսներ չունի:

Ամեն օր՝ ժամը  7:00-ին վերկաց, առավոտյան մարզանք՝ ձմռանը 20 րոպե, եղանակային տաք պայմաններում՝ 30, լվացվել, անկողինների հարդարում, նախաճաշ, առավոտյան ստուգում, 9:00-ից մինչև 14:00՝ դասաժամեր: 15:00-16:00 հանգստի ժամն է, ապա՝ ինքնապատրաստման: Երեկոյան՝ մարզական խմբակները: Այսպես է անցնում վարժարանի սաների առօրյան:

Իվանյանի անվան վարժարանը գործում է 2001թ.-ից։ Ընդունելությունը կատարվում է  9-րդ դասարանից սկսած՝ ավագ դպրոցի սկզբունքներով: Կրթությունն իրականացվում է հանրակրթական ծրագրերի բազայի վրա, որին ավելանում են նաև խիստ մասնագիտական մի շարք առարկաներ: Այս տարվանից սկսած՝ ընդունելության քննություններ, որպես այդպիսին, վարժարանում չկան: Անցողիկ են համարվում հիմնական դպրոցի ավարտական քննությունների գնահատականները, դիմորդները միայն ֆիզպատրաստվածության քննություն են հանձնում, մյուս առարկաների դեպքում սահմանափակվում են հարցազրույցներով:

«Ուսումնասիրելով արտասահմանյան նույնատիպ կրթական կառույցների փորձը, մեր աշակերտների կարգացուցակը, նրանց տարիքային առանձնահատկությունները, խորհրդակցելով հոգեբանների և բժիշկների հետ՝ հասկացա, որ պետք է մեր սաների համար հատուկ՝ հանգստի ժամ առանձնացնել: Այսպիսով՝ դասերից անմիջապես հետո նրանց մոտ ճաշի ժամն է: Դրանից հետո՝ ինքնապատրաստման ժամից առաջ, նրանք մեկ ժամ ազատ ժամանակ ունեն՝ հանգստի համար: Այդ տարիքի երեխաների համար՝ այն էլ նման ֆիզիկական և ռեժիմային ծանրաբեռնվածությունից հետո, պարտադիր է հանգստի ժամը: Բացի այդ, մենք որոշեցինք, որ ամեն առարկայից մեկական ուսուցիչ պետք է հերթապահի դպրոցում՝ մինչև օրվա վերջը, որպեսզի օգնի երեխաներին ինքնապատրաստման ժամերին», - պատմում է Վ. Հակոբյանը:

Վարժարանում արդեն երկու տարի է՝ գործում է նաև պարի խմբակ: Այս տարվանից աշակերտներին դասավանդում են նաև ձեռնամարտ՝ կարատե:

Ք. Իվանյանի անվան ռազմական վարժարանում սաներն ապրում են շաբաթական 6 օր: Շաբաթ օրը՝ կեսօրից հետո, գնում են տուն ու վերադառնում արդեն մյուս երկուշաբթի՝ առավոտյան մարմնամարզությունից առաջ: Վարժարանում առայժմ գիշերում են միայն տղաները: 11 աղջիկ սաների համար այս պահին անհրաժեշտ հարմարություններ ապահովել են միայն միջօրեի հանգստի համար. գիշերակացի հարցը, հուսով են, կլուծվի արդեն մյուս տարի: Այդ նպատակով վարժարանի ղեկավարությունը դիմել է վերադասներին՝ փոքրիկ շինություն հատկացնելու խնդրանքով, որտեղ աղջիկների համար հանրակացարան կկառուցվի:

«Աղջիկների համար համապատասխան շինություն ունենալու հարցը, հույս ունեմ, կլուծվի մյուս տարի, իսկ այս տարի ծրագրում ենք ավելացնել նրանց միջօրեի հանգստի համար նախատեսված տարածքը», - ասում է Վահրամ Հակոբյանը:

23 տարի «բատինկա հագած» փոխգընդապետը իր ղեկավարման տարիներին արդեն իսկ շրջանավարտների 5 սերունդ է ճանապարհել, որոնցից 90-նն ընդունվել են ռազմական բարձրագույն կրթական հաստատություններ ու ավարտելուց հետո ծառայության անցել ԶՈՒ կազմում՝ որպես սպա:

«Իմ կարծիքով՝ շատ կարևոր է, որպեսզի կադրային սպան ունենա նաև հանրակրթության նման հիմք: Այն, որ վերջին 10 տարիներին սպայական կազմը և ընդհանրապես՝ բանակը որակական տեսանելի, շոշափելի աճ են արձանագրել, այլևս փաստ է: Այսօր բանակում, հիմնականում, մնացել են սպայական բազային կրթությամբ, պատրաստված մարդիկ, ինչն էլ որակապես փոխել է բանակը: Կարծում եմ, որ մեր սաները գալու են համալրելու բանակի կազմը՝ որպես կիրթ, բանիմաց  և սպայական պատիվը գնահատող բարձրակարգ մասնագետներ», - համոզված է Վ. Հակոբյանը:

Ըստ վարժարանի պետի՝ այսօր բարձրագույն ռազմական կրթություն ստանալու համար դիմորդների շուրջ 70 %-ը ռազմամարզական վարժարանների սաներն են: Հանրակրթական ուսումնական հաստատություններից հետո ռազմական բուհերում հայտնված երիտասարների մոտ 50 %-ը հետագայում, որպես կանոն, կրթությունը կիսատ է թողնում՝ պատրաստ չլինելով զինվորական առօրյային: Ռազմամարզական վարժարանների սաների դեպքում նման բան գրեթե չի լինում:

Վ. Հակոբյանը հպարտությամբ է պատմում՝ վերջին հինգ տարիների ընթացքում ռազմամարզական վարժարանների միջև անցկացված երկու սպարտակիադաների առաջին տեղերը Իվանյանի անվան վարժարանի սաներն են գրավել, իսկ 2015 թ.-ին Ծաղկաձորում անցկացված «Միություն 2015-Հաղթանակի ժառանգորդներ» հավաքից արցախցի 10 սան Ստեփանակերտ է բերել 43 մեդալ:

Վարժարանի սաներն ակնհայտ հաջողություններ ունեն ոչ միայն ռազմամարզական առարկաների մեջ. Հանրապետական տարբեր առարկայական օլիմպիադաների ընթացքում վարժարանը լուրջ հաջողություններ է գրանցել: Այս տարի առանձնահատուկ հույսեր են կապում ռուսաց լեզվի և ՆԶՊ-ի առարկայական օլիմպիադաների հետ:

Վարժարանում երբեք դիմորդների պակաս չի զգացվել, սակայն այս տարի՝ ապրիլյան քառօրյայից հետո, տղա դիմորդների թիվը կրկնապատկվել է, աղջիկներինը՝ քառապատկվել:

Երկու տարի առաջ վարժարանի ղեկավարությունը որոշեց սաների հետ կապն ամրացնել նաև կանոնակարգային հարաբերություններից դուրս: Այսպես, վարժարանի այն սաների համար, ովքեր ցանկանում էին կնքվել Հայ Առաքելական Եկեղեցում, համապատասխան արարողություն կազմակերպվեց: Երեխաներից երեքի կնքահայրը փոխգնդապետ Հակոբյանը դարձավ:

Խրամատի մեջ ու դրանից դուրս վարժարանի սաներն ու ուսուցիչներն այլևս հայրենիքը սահմանելու են նաև իրարով: