865+1. Խաչիկ. Սահմանապահ խաչիկցիների ամենամեծ ցանկությունը տուն ունենալն է

Խաչիկ: Գյուղը գտնվում է Վայոց ձորի մարզի Եղեգնաձորի տարածաշրջանում: Մարզկենտրոնից հեռու է 37, Երևանից՝ 120 կմ: Խաչիկը 27 կմ ընդհանուր սահման ունի Նախիջևանի հետ: Գյուղում 1007 բնակիչ է հաշվառված, բայց մշտաբնակներն ավելի քիչ են:

Aysor.am-ի 865+1 շարքի հերթական նյութը Վայոց ձորի մարզի Խաչիկ գյուղի մասին է:

Սահմանամերձ Խաչիկի մասին ամենահայտնի պատմությունները կապված են պատերազմի հետ: Այս գյուղի ինքնապաշտպանությունը շատերն են հիշում, իսկ խաչիկցիները դա երբեք չեն մոռանում, որովհետև պատերազմից քառորդ դար անց էլ ոչինչ չի փոխվել. գյուղի արևմուտքում էլի հակառակորդի դիրքերն են, սահմանի 27 կիլոմետրը դեռ ձգվում է նրանց հետ:

Խաչիկի գյուղապետ Վարդան Ներսիսյանը գյուղի մասին շատ բան է պատմում, բայց առաջինը իրենց գյուղի մի առանձնահատկությունն է, որ չնշել չի կարող. «էն նկարներում Արարատը, որ տենց սիրուն կա է, մեր գյուղից միշտ այ ըտենց սիրունա երևում»:

«Խաչիկը հին գյուղ է: Որ մեր գյուղի մասին ասում են, դա չեն ասում: Շատ հին գյուղ է: Այն ժամանակ բնակիչները եկել են Հայաստանի տարբեր գյուղերից ու բնակություն հաստատել այստեղ»,- պատմում է գյուղապետն ու հավելում, որ, օրինակ, ի տարբերություն Հայաստանի մյուս համայքների, որտեղից մարդիկ արտագնա աշխատանքի են գնում կամ արտագաղթում, իրենց գյուղում այդ տենդենցը այդքան ակնհայտ չէ. արտագաղթն էլ է քիչ, արտագնա աշխատանքի մեկնողներն էլ:

«Հակառակը՝ մեր գյուղ ուրիշ տեղերից էլ են գալիս ապրելու, հիմանակնում պայմանագրային զինծառայողներ»,- ասում է գյուղապետն ու հավելում, որ գյուղի բնակիչների մի մասն էլ օրվա ապրոստը հենց այդպես է վաստակակում. գյուղը սահմանապահների բնակավայր է, իսկ նրանք, ովքեր պայմանագրային ծառայության անցնել չեն կարող, զբաղվում են գյուղի գործերով` այգի են մշակում, անասուն պահում:

Գյուղապետը երկու բան է առանձնացնում, որ անհետաձգելի լուծում է պահանջում. Խաչիկում ոռոգման ջրի խնդիր կա: Սրա պատճառով տարեցտարի կրճատվում է և' ստացվող բերքի ծավալը, և' հողագործությամբ զբաղվողների թիվը: Միակ լուծումը ջրամբարն է, որի համար առայժմ միջոցներ գտնել չի հաջողվում. «Խնդրին անգամ հանրապետության նախագահն է ծանոթ: Նա երկու անգամ եղել է մեր գյուղում վերջին մի քանի տարիների ընթացքում: Երկու անգամ էլ ասել ենք այս խնդրի մասին: Սա ամենակարևոր հարցն է այսօր: Որ ոռոգման ջրի հարցը լուծվի, շատ բան կփոխվի գյուղում»,- ասում է գյուղապետը:

Հաջորդ հարցը, որ Խաչիկի գյուղապետը փորձում է արդեն տեղի ուժերով լուծել, բնակարանաշինության խնդիրն է. «Մեր գյուղում հիմնականում հին, կավաշեն տներ են եղել: Մեծ մասը այդպես էլ մնացել է: Դրանք հիմա վթարային են ու ապրելու համար ոչ պիտանի: Հիմա գյուղում 50-60 երիտասարդ կա, որ ամուսնացնելու ժամանակն է, բայց չեն ամուսնանում, որովհետև ապրելու տեղ չունեն: Թեև կողքից ուրիշ հարցեր էլ կան. գյուղը հեռու է, հարս չեն գալիս, աղջիկներն էլ ուրիշ տեղ են ամուսնանում, բայց դե բնակարանի հարցը առաջնային է, որ տուն ունենան, կամուսնանան, ընտանիք կկազմեն»,- ասում է Վարդան Ներսիսյանն ՝ ընդգծելով, որ իրեն ամենաշատը հենց այս հարցն է մտահոգում, որովհետև սրանից բխող այլ խնդիրներ են առաջանում. ժողովրդագրական պատկերն է խախտվում, երեխաներ չեն ծնվում, գյուղը ծերանում է:

Հաջորդ տարի առաջին դասարան կգնա 8 խաչիկցի: Գյուղը մանկապարտեզ չունի ու 12 փոքրիկները, նախակրթարանի 8 սաների հետ, իրենց օրն անցկացնում են գյուղի մի հատվածում հատկացված փոքրիկ սենյակում: Գյուղապետը նշում է, որ թեև մանկապարտեզ չկա, բայց դպրոցում երեխաների համար լավագույն պայմաններն ապահոված են. այն 2012-ին է հիմնանարոգվել ու հիմա ամեն օր ընդունում ու ճանապարհում է 106 աշակերտի:

Դպրոցից բացի երեխաների համար, ի տարբերություն Հայաստանի համայնքների մեծ մասի, Խաչիկում արտադասարանային այլ զբաղմունք է գտնվել: Ակտիվ գործում է Մշակույթի տունը: Գյուղապետը հպարտությամբ նշում է, որ իրենց պարի խումբը բազմաթիվ միջոցառումների ու փառատոնների է մասնակցել, արժանացել է պատվոգրերի ու մրցանակների: Բացի այդ, գյուղի մշակույթի տանն են կազմակերպվում այլ կարևոր միջոցառումներ ևս, իսկ Խաչիկում դրանք քիչ չեն լինում.

«Բոլոր տոները նշում ենք. Նոր տարվա միջոցառումներից սկսած` Հայկական բանակի, Հաղթանակի օրը, Կանաց տոնը: Աշխատում ենք բոլոր տոները նշել»,- ասում է գյուղապետը՝ առանձնացնելով հատկապես Գյուղի տոնը:

Իսկ այս բոլոր միջոցառումները տեղ են գտնում գյուղի պաշտոնական կայքում ու սոցիալական ցանցերի էջերում: Այս առումով էլ է Խաչիկն առանձնանում: Հայաստանի գյուղական համայքներից համացանցում ամեաակտիվներից է:

Գյուղապետի խոսքով՝ բացի գյուղապետարանի աշխատակուհուց, գյուղի շատ երիտասարդներ էլ են այս հարցում օգնում, ընդ որում՝ սեփական նախաձեռնությամբ:

Լուսանկարում են, գրում, համացանցում տեղադրում իրենց գյուղում տեղի ունեցող ամենակարևոր իրադարձությունները:

Լուսանկարները՝ Խաչիկ գյուղի ֆեյսբուքյան էջից

Գյուղի մշակույթի տանը նաև ֆիլմի դիտումներ են կազմակերպում: 90-ականներին հասկանալի պատճառներով անհետացած ավանդույթները քիչ-քիչ վերականգնվում են, իսկ մշակույթի տունը ավանդույթները վերականգնելու ամենալավ օղակներից մեկն է:

Ի դեպ՝  ֆիլմերի մասին. խաչիկցիները վերջերս հաճելիորեն զարմացել են՝ տեղեկանալով, որ անվանի ֆրանսահայ ռեժիսոր Սերժ Ավեդիքյանը, ֆրանցիացի կատակերգու Ժան Ֆրանսուա Դարեքի հետ պատրաստվում է ֆիլմ նկարահանել Խաչիկում: Ու թեև սցենարային որոշ փոփոխությունների պատճառով նկարահանումները հետաձգվում են, բայց Խաչիկում անհամբեր սպասում են ֆիլմի անձնակազմին:

Նախորդող հրապարակումներ՝

865+1. Ահնիձոր. Գյուղն աշխարհին կապող հազար թելերը քիչ-քիչ կտրվում են

865+1. Քաշունի. Հայաստանի ամենափոքր գյուղը. «Էլ 27 չենք, արդեն՝ 24»

 865+1. Վարդենիկ. «Մեզ մենակ քաղաքի կոչումն է պակասում»

865+1. Նռնաձոր. Հայաստանի ամենահեռավոր գյուղը մոտ է դատարկվելուն